Mehmet Bingöl [email protected]

Banka ve finans sektöründe enflasyon muhasebesinde son durum

Jet hızıyla yasalaşan kanun ile Enflasyon Muhasebesi kaldırıldı. Daha doğrusu Vergi Usul Kanunu’nda yer alan bu uygulama 2025 yılı da dahil olmak üzere 2026 ve 2027 yılları için uygulanmayacak. (3571 Sayılı Kanun 25.12.2025 tarih ve 33118 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlandı.)

Enflasyon düzeltmesi hükümleri tüm mükelleflere uygulanırken bankalar ve finans kesimi zaten kapsam dışındaydı. “Bankacılık ve Finans Şirketlerine Negatif Ayrımcılık” olarak ifade edeceğimiz bu durum, sonuç itibariyle parasal zararlarının vergi matrahından indirilmesine izin vermemekteydi.

Ancak finans kesimi; enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş sabit kıymetler üzerinden amortisman ayırabilmekteydiler. İzleyen yıllarda da yine endekslenmiş değerler ile amortisman devam ediyordu. Böylece endekslenen maliyet ile (daha düşük satış karı, daha yüksek vergi amortisman gideri) kurumlar vergisi avantajı söz konusu idi. Buna ilaveten yine peşin ödenen giderler kaleminde de endeksleme yapılmaktaydı. “Parasal Olmayan Değer” olarak kabul edilen peşin ödenen giderler (=Bankalarda yaygın uygulama alanı bulan yıllara sâri Özel ve Kamu kurumları Maaş anlaşmaları, SGK emekli promosyon sözleşmeleri için yapılan peşin ödemeler) enflasyon düzeltmesi mevzuatı çerçevesinde endekslenerek gider yazılmaktaydı.

Dolayısıyla Enflasyon Muhasebesi kaldırılması konusu; banka ve finans sektörünü enflasyon düzeltmesine tabi tutulan sabit kıymetlerin amortismanı ile peşin ödenen giderlerin (Örn: maaş sözleşmeleri) endekslenmesi çerçevesinde etkileyecektir. Bu endekslemeden ortaya çıkan farklar (vergi avantajları) finansal tablolarda “ertelenmiş vergi geliri” yoluyla muhasebeleştirilirken şimdi böyle bir imkân ve avantaj söz konusu olmayacak. 2025 yılı içinde dönem kazancına giden bu tutarlar da düzenlenecek muhasebe kaydı ile kardan geri çekilecektir.

Öte yandan Enflasyon Muhasebesinin kaldırılması ile “Yeniden Değerleme” hakkı doğmuş oldu. Buna göre şirketler, amortismana tabi sabit kıymetlerini (2025 yılı dahil) yeniden değerleme işlemine tabi tutup yeni değerler üzerinden amortisman ayırabilecekler. Tabii yukarıda bahsettiğimiz peşin ödenen giderler yeniden değerleme kapsamında değiller.

Bu açıklamalarımız vergi mevzuatı açısından.

Tabii BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURULU tarafından 18.12.2015 tarihinde alınan 11340 sayılı karar ile bankaların finansal tablolarında 2024 yılında olduğu gibi 2025 yılı için de enflasyon muhasebesi uygulamayacaklar. Karar yalnızca bankaları değil; finansal kiralama, faktoring, finansman, tasarruf finansman ve varlık yönetim şirketlerini de kapsıyor.