Mehmet Bingöl [email protected]

Temdit edilen veya yapılandırılan döviz kredilerinde KKDF uygulaması

Yurt içi bankalardan kullandırılan döviz kredilerinde 18 Temmuz 2025 tarih ve 32959 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan 10094 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı %1 oranında Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) getirilmişti [1], [2].

Yurt içi döviz kredilerine “KKDF freni” diyebileceğimiz bu uygulama ile kredi maliyeti kredinin anaparası üzerinden hesaplanacak (faiz tutarından değil) %1 KKDF kadar daha pahalı hale gelmiş bulunmaktadır.

Döviz ve aynı kapsamdaki altın kredilerinde KKDF kesintisi; kredinin kullanıldığı tarihte, kredinin anapara tutarı ve altın miktarı üzerinden hesaplanmaktadır. Buna göre; döviz kredisinin kullanıldığı tarihte, kredi anapara tutarının TCMB döviz alış kurundan bulunacak TL karşılığı KKDF kesintisinin matrahı olacaktır. Dolayısıyla; döviz kredisini kullandıran bankalar veya finansman şirketleri kredinin kullanımıyla birlikte KKDF kesintisi de yapmış olacaktır. Yeni KKDF kesinti oranı; 18.07.2025 tarihini izleyen günden itibaren kullanılacak kredilerde geçerlidir.

Bahse konu mevzuat değişikliğini izleyen günlerdeki sektör uygulamalarında; “temdit” edilen kredilerin yeni kredi gibi addedilerek KKDF kesintisine tabi olup olmadığı ve yanı sıra “refinansman/yapılandırma” işlemlerindeki uygulamalarda tartışma konuları ve tereddütler ortaya çıkmıştır. Zira Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) Türkiye Bankalar Birliği’ne (TBB) gönderdiği yazılarda farklı anlamlara gidebilecek ifadeler söz konusudur.

Bize göre temdit, yapılandırma işlemlerinde prensip olarak KKDF olmaz.

Zira bilindiği üzere döviz kredilerinde KKDF kesintisi kredinin kullanım anında, yani bir kaynağın kullanımına bağlı olarak alınmaktadır. Aynı kaynağa ilave para girişi olmadan sırf vadesinin uzatılması nedeniyle KKDF tahakkuku; geri ödemesi bile yapılmamış aynı krediden tekrar KKDF alınması demektir; bu durum KKDF Tebliğinin özüne aykırıdır.

Bu konuda GİB’in 2015 yılında TBB’ye hitaben verdiği görüş yazısında açıkça; “kullanılan krediye ait sözleşme aslına bağlı kalarak temdit edilmesi halinde, temdit edilen kredi üzerinden KKDF kesintisi yapılmaz.” denilmiştir. Dolayısıyla anapara tutarında bir değişiklik yapıldığı takdirde sadece “artan tutar” üzerinden KKDF hesaplanması söz konusudur.

Bahse konu GİB görüş yazısında;

- KKDF kesintisi yapılarak yurt dışından kullanılan (ortalama vadesi 3 yılın altında) kullanılan krediye ait sözleşme aslına bağlı kalarak temdit edilmesi halinde, uzayan süreyle birlikte ortalama kredi vadesinin 3 yılın altında veya üstünde olup olmadığına bakılmaksızın, temdit edilen kredi üzerinden KKDF kesintisi yapılmaması, kredi kullanım tarihindeki ortalama vadeye göre kesilen KKDF’nin iade edilmemesi,

- KKDF kesintisi yapılmadan yurt dışından kullanılan (ortalama vadesi 3 yılın üzerinde) kullanılan krediye ait sözleşme aslına bağlı kalarak temdit edilmesi halinde, kredinin ilk kullanım tarihinden itibaren ortalama vade 3 yılın üzerinde olacağından, uzayan sürenin 3 yılın altında olup olmadığına bakılmaksızın, temdit edilen kredi üzerinden KKDF kesintisi yapılmaması,

Gerektiği ifade edilmektedir.[3].

Görüldüğü üzere; temdit işlemi yeni bir kredi olsaydı, ortalama vadesi 3 yılın üzerinde olması nedeniyle başlangıçta KKDF kesintisi yapılmayan bir kredinin, 3 yıldan sonra temdidi halinde, uzayan süreye göre KKDF kesintisi yapılması gerekecekti.

Yurt dışından kullanılan döviz kredilerinde “temdit işlemi” KKDF kesintisine tabi tutulmaz iken, yurt içinden kullanılan döviz kredilerinin temdidinin yeni bir kredi gibi değerlendirerek KKDF kesintisine tabi tutulmasının hukuki bir yanı yoktur. Çünkü ister yurt dışı ister yurt içi olsun her iki kredi de döviz kredisi olup KKDF Tebliği’nde bunlarla ilgili bir ayırım yapılmamıştır.

Gerçekten de temdit; yeni bir müddet verme yani biten müddeti uzatma olup, bunun KKDF kesinti oranlarıyla ilişkilendirilmesinin mantıklı bir yanı yoktur. Tabii yapılandırma çerçevesinde ek bir döviz kredisi kullandırımı olursa bunun üzerinden KKDF hesaplanacağı kuşkusuzdur.

Burada temel sorun; KKDF mevzuatının kanun veya yönetmelik gibi bir üst mevzuatının olmaması nedeniyle duraksanan konularda idarenin görüşüne göre işlem yapılmasının istenmesidir. 

Sonuç olarak ister yurt dışı ister yurt içi olsun sözleşme aslına bağlı olarak bir kredinin temdidi veya süre olarak yapılandırılması halinde KKDF kesintisi yapılmaması gerektiğinin bir açıklaması varken, KKDF kesintisi yapılmasını gerektirecek mantıklı bir sebep yoktur.

Dip notlar:

1. 10094 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı

2. Faktoring şirketleri ile finansal kiralama şirketlerine yurt içinden kullandırılan döviz kredilerinde KKDF kesintisi %0 olarak uygulanmaya devam edecektir.

3. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 12/08/2015 tarih ve 70903105-165.01.03(182)-77912 sayılı Muktezası