Yapay zekânın faturası: Elektriğin fiyatı artıyor

FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Yapay zekâ uygulamalarının çalışmasını sağlayan dev veri merkezlerinin hızla çoğalması, Batılı ülkelerde elektrik talebini sert bir şekilde artırıyor. Enerji uzmanlarına göre bu artış, hane halkı faturalarına kalıcı bir baskı olarak yansıyor. Üstelik elektrik faturalarında yakın vadede belirgin bir düşüş beklenmiyor.

CNBC’nin haberine göre, son yıllarda birçok gelişmiş ekonomide elektrik fiyatları genel enflasyonun çok üzerinde yükseliyor. Enerji talebindeki en dikkat çekici artışlarsa yapay zekâ projelerini destekleyen veri merkezlerinden geliyor. Zira bu merkezler; bulut hizmetleri, yüksek işlem gücü gerektiren yapay zekâ modelleri ve diğer dijital uygulamalar için gereken binlerce sunucuyu besliyor.

Elektrik talebi arzı geride bırakıyor

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), dünya genelinde yapay zekâ odaklı veri merkezlerinin elektrik talebinin 2030’a kadar dört kattan fazla artacağını öngörüyor. IEA Başkanı Fatih Birol’a göre veri merkezleri 2030’da bugün Japonya’nın tamamı kadar elektrik tüketebilir. Ajans ayrıca, gelişmiş ekonomilerde toplam elektrik talebindeki artışın önemli bir bölümünün veri merkezlerinden kaynaklanacağını vurguluyor.

Artan elektrik talebi, yeni iletim hatlarından trafo merkezlerine ve enerji santrallerine kadar büyük altyapı yatırımlarını zorunlu kılıyor. Enerji ekonomistleri, bu yatırımların maliyetinin tüketici faturalarına da kısmen yansıdığına dikkat çekiyor. Diğer bir deyişle, hane halkları yapay zekâ merkezlerinin genişlemesini dolaylı olarak finanse ediyor.

ABD verileri örnek niteliğinde: Faturalar hızla kabarıyor

Elektrik fiyatlarındaki artış Batılı ülkeler genelinde hissedilirken, ABD’den gelen veriler bu eğilimin büyüklüğünü ortaya koyuyor

ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin (EIA) son verilerine göre konutlarda perakende elektrik fiyatları kısa sürede yüzde 7’den fazla artmış durumda. EIA’nın uzun vadeli projeksiyonları, elektrik fiyatlarının 2026’ya kadar genel enflasyonun üzerinde seyretmeye devam edebileceğine işaret ediyor.

Verilerin gösterdiği bir diğer unsur, borçlu hane sayısındaki artış. ABD’de hane halkı fatura ödemelerinde geciken borç bakiyeleri son iki yılda yüzde 30’dan fazla yükseldi. Bu veriler spesifik olarak ABD’ye ait olsa da, enerji uzmanları aynı baskının farklı Batılı ülkelerde de benzer mekanizmalarla ortaya çıktığını vurguluyor: Talebin hızla yükseldiği dönemlerde düşük ve orta gelirli hanelerin ilk etkilenen gruplar oluyor.

Fiyat artışlarını tetikleyen diğer unsurlar

Enerji uzmanları, veri merkezlerinin faturalardaki fiyat artışında başat rol oynadığını kabul ederken, bunun tek etken olmadığını da belirtiyor. Analizlerde; aşırı hava olayları, altyapı yenileme ihtiyacı, sigorta maliyetleri ve elektriğe dayalı ısınma sistemlerinin yaygınlaşması gibi unsurların da fiyatları yukarı taşıdığı görülüyor.

ABD’de yapılan bir laboratuvar çalışması bazı eyaletlerde elektrik fiyatlarının arttığını, diğerlerinde ise gerilediğini ortaya koydu. Bu da bölgesel altyapı yükleri ve iklim risklerine göre faturaların değişkenlik gösterebileceğine işaret ediyor.

Elektrifikasyonun hızlanması talebi büyütüyor

Elektrikli araçların yaygınlaşması, evlerdeki elektrifikasyon eğilimi ve ısınmada elektrikli çözümlere yönelim de toplam talep üzerinde ek bir baskı yaratıyor. Dolayısıyla araştırmalar özellikle soğuk kış dönemlerinde faturaların daha da artabileceğini gösteriyor.

Yapay zekâ büyüdükçe enerji maliyetleri de yükselecek

Enerji ekonomistleri, yapay zekâ projelerine olan talebin orta vadede daha da hızlanmasını bekliyor. Bu da veri merkezlerinin elektrik tüketimindeki artışın süreklilik kazanacağı anlamına geliyor. IEA’nın öngörülerine göre, gelişmiş ekonomilerin elektrik sistemlerinin bu yeni talep yapısına uyum sağlaması yıllar alacak.

Bu nedenle uzmanlar, yapay zekâ devriminin görünmeyen maliyeti olan elektrik fiyatlarının, önümüzdeki dönemde hem ekonomik hem de politik tartışmaların merkezinde yer almaya devam edeceğini ifade ediyor.

Amazon’dan ABD hükümetine 50 milyar dolarlık yapay zeka yatırımı

Google’ın yapay zekâ hamlesi Page’i dünyanın 3. zengini yaptı

Wall Street’te yapay zekâ ikilemi: Meslekte şart, mülakatta yasak