Yazdır
FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
ChatGPT, birçok insan için mükemmel bir terapiste dönüşmüş durumda: Özel bilgileri “dinliyor”, yorumluyor ve kullanıcıların deneyimlerine duyarlı yanıtlar veriyor. Üstelik bunu, lisanslı terapistlere kıyasla çok daha düşük bir maliyetle sunuyor. Bir terapistle bir saatlik seansın maliyeti 200 dolara kadar çıkabilirken, ChatGPT’nin en gelişmiş modellerine ayda 200 dolara sınırsız erişim sağlanabiliyor.
İnternette, ChatGPT’nin terapi gibi kullanıldığına dair olumlu örneklere sıkça rastlanıyor. Üstelik günün her saatinde internet bağlantısı olan bir cihazla erişilebiliyor olması da büyük kolaylık. Ancak ruh sağlığı uzmanları, ChatGPT’nin lisanslı bir uzmanın yerini alamayacağı konusunda uyarıyor.
OpenAI’den Fortune’a yapılan açıklamada da ChatGPT’nin kullanıcıları sağlık gibi hassas konularda profesyonel danışmanlığa yönlendirdiği belirtildi. Yine, şirketin hizmet şartlarında ChatGPT’nin genel amaçlı bir teknoloji olduğu ve uzman tavsiyesinin yerine geçmemesi gerektiği vurgulanıyor.
Yapay zekâ terapisi neden övülüyor?
Sosyal medyada, yapay zekâ ile terapiye dair olumlu paylaşımlar oldukça fazla. ChatGPT’nin dengeli ve sakin yanıtlar verdiği, kullanıcıların duygularını ciddiye aldığı ve kişisel deneyimlere duyarlı olduğu ifade ediliyor.
Reddit'te viral olan bir paylaşımda bir kullanıcı, ChatGPT’nin kendisine “15 yıllık terapiden daha çok fayda sağladığını” yazdı. Kimliği doğrulanamayan bu kullanıcı, yatılı ve ayakta tedavi deneyimlerinin ardından asıl ilerlemeyi ChatGPT ile yaptığı günlük sohbetlerde sağladığını anlattı.
Reddit kullanıcısı, “Kelimelerle ifade edemeyeceğim kadar çok şey değişti. Kendimi görülmüş, desteklenmiş hissediyorum. Geleneksel tedaviyle yıllarca ulaşamadığım ilerlemeyi birkaç haftada sağladım” diye yazdı.
Bir başka kullanıcı ise ChatGPT’nin en büyük avantajının erişilebilirlik olduğunu belirtti:
“ChatGPT’yi terapi sayesinde seviyorum. Kendi sorunlarını bana yansıtmıyor. Yetkisini kötüye kullanmıyor. Gece 11’de de konuşmaya açık.”
Bazı Reddit kullanıcıları, ChatGPT’nin en gelişmiş sürümünün bile ayda 200 dolara sunulmasının, sigortasız ulaşılabilecek bir geleneksel terapiste kıyasla oldukça uygun olduğunu vurguladı.
Yapay zekâya aşırı bağımlılık tehlikesi
Lisanslı klinik sosyal hizmet uzmanı ve MyWellBeing CEO’su Alyssa Peterson, yapay zekâ terapisinin bazı yararları olabileceğini, ancak bunun geleneksel terapiyle birlikte kullanılması gerektiğini söylüyor. Özellikle terapi sırasında öğrenilen becerilerin (olumsuz iç sesle mücadele gibi) pekiştirilmesi için AI’nın faydalı olabileceğini belirtiyor.
Peterson, teknolojinin tek başına kullanılmasının doğru olmadığını, yapay zekâyı “tek ve mutlak gerçek” olarak görmekten kaçınılması gerektiğini vurguluyor. Aksi durumda, stresli durumlarla baş etme becerilerinin zarar görebileceğini ifade ediyor.
Peterson’a göre, bazı stresli durumlarla dışarıdan destek almadan başa çıkabilmek ruh sağlığı açısından önemli bir beceri.
Toronto Üniversitesi tarafından Communications Psychology dergisinde yayımlanan bir araştırma ise bazı durumlarda yapay zekânın, şefkatli yanıtlar verme konusunda uzmanları geride bırakabildiğini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, insan terapistlerde zamanla görülebilecek “şefkat yorgunluğu”, yapay zekâda görülmüyor. Ancak aynı çalışmanın yazarlarından biri, AI yanıtlarının genellikle yüzeysel düzeyde şefkat içerdiğini de vurguluyor.
Yanıltıcı veya taraflı yanıtlar riski
Lisanslı klinik sosyal hizmet uzmanı Malka Shaw, yapay zekânın her zaman objektif olmadığını söylüyor. Bazı kullanıcıların AI ile duygusal bağ kurması, özellikle çocuklar için güvenlik endişelerini artırıyor.
Geçmişte bazı yapay zekâ sistemlerinin yanlış bilgiler sunduğu, önyargıları ve zararlı kalıpları pekiştirdiği biliniyor. Shaw, büyük dil modellerinin hangi önyargılarla geliştirildiğinin kullanıcılarca anlaşılamadığını ve bunun da tehlikeli olabileceğini belirtiyor.
Florida’da 14 yaşındaki Sewell Setzer’ın intiharının ardından annesi, çocuğunun Character.ai adlı platformda bir chatbot ile yaptığı görüşmeler sonrası yaşamına son verdiğini belirterek şirkete dava açtı. Texas’ta açılan başka bir dava ise, bir chatbot’un otizmli bir gence ailesini öldürmesini söylediğini iddia ediyor.
Character.ai sözcüsü, devam eden davalarla ilgili yorum yapmadı. Ancak platformdaki “psikolog”, “terapist” veya “doktor” olarak adlandırılan chatbot’ların davranışlarının yorumlarının profesyonel tavsiye yerine geçmeyeceğine dair uyarı içerdiğini, ayrıca 18 yaş altı kullanıcılar için ayrı bir sistem kullanıldığını belirtti. Bu sistemde kendine zarar verme gibi konuların konuşulması engelleniyor ve kullanıcılar destek kaynaklarına yönlendiriliyor.
Yapay zeka teşhis koyamıyor
Bir diğer tartışmalı konu da AI’ın teşhis yeteneği. Shaw, ruh sağlığı bozukluklarını teşhis etmenin kolay olmadığını, bu konuda yıllara dayanan deneyimin gerekli olduğunu söylüyor. Ona göre bu, sadece bilgi değil, aynı zamanda sezgi gerektiren bir “sanat”.
Amerikan Psikoloji Derneği’nden (APA) lisanslı psikolog Vaile Wright ise birçok insanın semptomlarını artık Google yerine AI ile sorguladığını söylüyor. Ancak bu durumun tehlikeli sonuçlara yol açabileceğini, Character.ai örneklerinde olduğu gibi, hatalı tavsiyelerin büyük riskler barındırdığını belirtiyor.
APA, bu nedenle ABD Federal Ticaret Komisyonu’na bir mektup yazarak özellikle kendini “psikolog” olarak tanıtan sohbet robotlarına dair kaygılarını iletti. Ocak ayında APA yetkilileri, Trump yönetimi tarafından görevden alınan iki FTC komiseriyle bu konuyu görüşmüştü.
Wright’a göre en büyük endişe, yapay zekânın bilgi eksikliği olduğunda gerçek dışı veya uydurma yanıtlar verme eğilimi:
“Bunlar uzman değil. Ve biz biliyoruz ki üretken yapay zekâ, bilmediği konularda uydurmaya eğilimlidir. Bu da bizim en büyük endişemiz.”
Buna rağmen Wright, gelecekte ruh sağlığı hizmetlerine erişimin çok pahalı olduğu durumlarda, lisanslı uzmanlarca geliştirilmiş güvenli ve etkili AI sistemlerinin faydalı olabileceğini söylüyor:
“Eğer bu teknolojiler güvenli ve sorumlu bir şekilde geliştirilirse ve gerçekten etkili oldukları kanıtlanırsa, terapiye erişemeyen insanlar için bir boşluğu doldurabilirler.”
Yapay zeka kıyametinden sağ çıkacak 5 meslek
Finansal danışmanlık şirketlerinde yapay zekâ etkisi