Türk bankalarının yurtdışı atağı

Türk bankaları dünyada büyüme atağına kalktı Global kriz uluslararası bankacılık devlerini zora sokarken, başarı grafiği bu dönemde de yükselmeye devam eden Türk bankaları, şimdi de yurt dışında büyüme planlarını devreye almaya başladı. Yurt dışında yerel sermayenin sahip olduğu bankalar dahil olmak üzere, şu anda Türk bankaları iştirakleri, şubeleri, temsilcilik ofisleri ile faaliyet gösterdikleri 30 ülkede, 9 bini aşkın kişiye istihdam sağlıyor. Mine Zeybekoğulları / Ekonomist Küresel finans krizi uluslararası bankaların zor duruma düşmelerine, bazılarının batmasına neden oldu. Krizden sağ çıkanlar yeni yatırım için korkarken, Türk bankaları, şu anda yurt dışı açılımı için her zamankinden daha istekli görünüyor. Son günlerde hem yurt dışında büyüme isteği hem de bu planlar, yüksek sesle dile getirilmeye başladı. Birçok banka, satın almalar ya da temsilcilikler kurarak yeni ülkelere yelken açma ya da halen faaliyet gösterdiği ülkelerde operasyonlarını yeni şubeler açarak büyütme planları yapıyor. Birçok Türk bankası, çok uzun yıllardır gerek şube ve temsilcilikler gerekse farklı ülkelerde kurulu yurt dışı iştirakleri ve ortaklıklarıyla sınır ötesi bankacılık faaliyetlerinde bulunuyor. Ancak global krizin dünyada finans sektörü üzerindeki sonuçlarının görülmeye başlanmasının ardından, Türkiye’deki bankalar için artık ‘fırsatlar ve büyüme planları’ konuşulmaya başladı. Hatta akıllara ‘Acaba şimdiye kadar olanın aksine bir Türk bankası gidip yabancı bankaları satın alır mı’ sorusu geldi. Komşular ve Balkanlar…. Aslında en başından rotayı yurt dışına çeviren başarılı örnekler de var. Türkiye’de kurulu olmayıp yurt dışında faaliyet gösteren Türk sermayeli bu bankalara en önemli örnek, büyüklüğü ve faaliyetleri bakımından Hüsnü Özyeğin’in patronu olduğu Fiba Holding’in iştiraki olan Credit Europe Bank. Bir diğeri de Oyak Grubu’nun iştiraki olan OyakAnker Bank. Halen dokuz ülkede 206 şubesi ile faaliyet gösteren Credit Europe Bank’ın toplam kredileri yaklaşık 5.8 milyar Euro, mevduat büyüklüğü de 8.2 milyar Euro düzeyinde. Şimdilerde ise Türkiye’de kurulu bankalar ciddi şekilde rotayı yurt dışına çevirmiş durumda. Çok sayıda banka, ülke ülke pazar analizleri ve ciddi araştırmalar yaparak önümüzdeki döneme yönelik olarak, yurt dışı planlarını hayata geçirmek üzere çalışmalar yürütüyor. Bu planlar içinde en çok öne çıkan genel seçenekler ise ‘komşu ülkeler’ ve ‘Balkanlar’. Yurt dışı açılımı bu kadar ısınmışken, bankalara gelecek döneme ait sınır ötesi bankacılık hedef ve planlarını sorduk. Rusya ve Kazakistan sırada 1932’de Almanya’nın Hamburg ve Mısır’ın İskenderiye şehirlerinde açılan şubeleri ile sınır ötesi bankacılık faaliyetlerimizin ilk adımlarını atan İş Bankası, bugün doğrudan ve Almanya’da kurulu iştiraki İşbank GmbH aracılığıyla sekiz ülkede toplam 29 şube ve Çin’de bir temsilcilik ofisi ile faaliyet gösteriyor. İş Bankası, yurt dışı teşkilatında Türk ve yabancı toplam 350’nin üzerinde kişiyi istihdam ediyor. İş Bankası’nın 2010 yılı için yurt dışında büyüme planları gayet net. “Bankamız bölgesel bir oyuncu olmayı hedefliyor” diyen İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Aykut Demiray’ın verdiği bilgiye göre, bu hedef doğrultusunda, 2010 yılında, Azerbaycan’da şube açarak, Mısır’da ve Suriye’de birer temsilcilik kurarak yurt dışı örgütünün genişletilmesi planlanıyor. Demiray, şöyle devam ediyor: “Mali iştirakimiz İşbank GmbH de, Romanya ve Bulgaristan’da örgütlenmeye yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Diğer taraftan bankamız, 2010 yılında, Rusya ve Kazakistan’da sınır ötesi bankacılık faaliyetlerinde bulunmaya yönelik girişimlerini sürdürecek, gelecek vaat eden ve örgütlenilmesinde yarar görülen yakın coğrafyasındaki piyasaların araştırılmasına dönük çalışmalarına hız verecek.” Ziraat yeni ülkeler için istekli İlk dış birimi 1964 yılında Almanya’da temsilcilik olarak faaliyete başlayan Ziraat Bankası, bugün 17 ülkeye yayılan iştirak, şube ve temsilcilikleriyle en geniş yurt dışı teşkilatına sahip konumda. Halen Bulgaristan, Irak, Yunanistan, Pakistan, İran, Bosna Hersek, Özbekistan, Türkmenistan’da iştirak, şube ve temsilcilikleriyle yer alan tek Türk bankası olma özelliğine sahip. Ziraat Bankası’nın yurt dışında büyüme hedefleri de tam gaz devam ediyor. Bankadan yapılan açıklamada, “açılacak yeni yurt dışı şubelerin yanı sıra yurt dışı iştirakler tarafından faaliyet gösterilen ülkelerin bankacılık potansiyeli olan merkezlerinde de yeni şube ve alt şube, ofisler açılması suretiyle” yurt dışı hizmet birimi sayısı ve etkinliğinin artırılacağı belirtiliyor. Suriye konusu beklemede Verilen bilgiye göre, Suriye’de banka kurulması konusunda araştırma ve değerlendirmeler devam ediyor. Bankanın 2010 yılı için belirlediği somut hedefler ise şöyle sıralanıyor: “2010 yılı içinde Cidde/Suudi Arabistan şubemiz faaliyete başlayacak olup, KKTC, Bulgaristan, Yunanistan ve Gürcistan’da şube ağımızın genişletilmesi yönünde çalışmalarımız sürüyor.” Ayrıca, Ziraat Bankası’nın stratejisinin temelinde “Türk işadamlarının gittiği her yere onlarla birlikte veya onlardan önce gitmek” prensibi bulunduğu belirtilerek, “Bu çerçevede, başta Balkanlar, Ortadoğu, KKTC ve Türk Cumhuriyetleri olmak üzere yakın coğrafyada araştırma ve fizibilite çalışmalarına yoğun şekilde devam ediliyor” bilgisi veriliyor. Halkbank fırsat kolluyor Yurt dışı şubeleri, KKTC ve Almanya’da 1978, Bahreyn’de 1994 yılında faaliyete geçen Halkbank’ın şu anda yurt dışındaki şube sayısı altı. Halkbank’ın ayrıca Hollanda'da kurulu ve Almanya, Belçika ve Makedonya'da da şubeleri bulunan Demir-Halk Bank'ta yüzde 30 oranında hissesi bulunuyor. Halkbank’ın açıkladığı yurt dışında büyüme isteği ve planlarına ilişkin son günlerde ismi geçen ülkeler var. En son da Halkbank’ın hissedarı olduğu Demir-Halk Bank’tan Makedonya’daki IK Bank’ın hisselerinin tamamını devralacağı öne sürüldü. Halkbank’tan bununla ilgili olarak “henüz netleşen bir durum olmaması” gerekçesiyle yanıt verilmiyor. Ancak Halkbank Hazine Yönetimi ve Uluslararası Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Süleyman Aslan, bankanın yurt dışında büyüme plan ve hedefleri ile ilgili olarak şu bilgileri veriyor: “Özellikle Balkanlar’da ve çevre ülkelerdeki fırsatları değerlendirme planlarımız bulunuyor. Bu konuda yönetim kurulumuzca alınmış bir karar bulunmamakla birlikte önümüzde ne tür fırsatlar olduğuna dair farklı ülke ve pazarları analiz ediyor, detaylı inceleme yapıyoruz. Başta Balkanlar olmak üzere yakın coğrafyada etkinliğimizi artıracağımıza inandığımız fırsatları kollayacağız. Bize yakın bölgelerde etkinliğimizi artırmak arzusundayız. Bununla ilgili araştırma sonuçlarının da ilk verileri yakın zamanda elimizde olacaktır.” Azerbaycan’da büyüyecek Hollanda, Rusya, Azerbaycan’da yurt dışı iştirakleri olan Yapı Kredi’nin, Bahreyn’de ise bir şubesi bulunuyor. Yapı Kredi’nin yurt dışı iştiraklerindeki büyüme planları ve hedeflerine bakıldığında, Azerbaycan pazarı öne çıkıyor. Verilen bilgiye göre, Yapı Kredi Azerbaycan, 2007’de başlamış olan organik büyüme sürecini devam ettirirken, pazardaki büyüme fırsatlarından da yararlanmayı hedefliyor. Ülkedeki şube ağının genişletilmesi de düşünülüyor. Yapı Kredi Moskova’nın Türkiye ve Rusya arasındaki ticari ilişkilerin büyümesine ve gelişimine katkıda bulunurken, “Rusya ile ticari ilişkileri bulunan müşterileri için birincil önemde bir hizmet noktası olarak bu büyümede payını güçlendirmesi” bekleniyor. Yapı Kredi Hollanda’nın ise 2010 yılı hedefleri arasında karlı faaliyetlere yoğunlaşmak bulunuyor. Garanti’nin odağı Romanya Garanti Bankası, faaliyetlerine 1998 yılında Hollanda’da kurulu iştiraki GarantiBank International NV’nin Bükreş şubesi ile başladığı Romanya’da önemli bir büyüklüğe ulaşmış durumda ve bu ülke, bankanın “şu anda yatırım açısından aktif olarak ilgilendiği yer” olarak nitelendiriliyor. Garanti Bankası, Romanya’da üç yıl içinde aktif büyüklüğünü iki katına ulaştırmayı, yeni şube ve ATM’ler aracılığıyla pazardaki etkinliğini artırmayı ve pazarda kısa vadede teknolojisi, ürünleri ve hizmetleriyle öne çıkan küçük daha uzun vadede ise önemli bir oyuncu olmayı hedefliyor. “Romanya, AB ülkesi olmanın getirdiği avantajlar ve henüz yeni yeni olgunlaşmaya çalışan bankacılık sektörünün sahip olduğu potansiyelle yatırım olarak bizim açımızdan doğru bir pazar konumunda” denilerek, özellikle bireysel bankacılıkta büyüme isteği ifade ediliyor. Temsilcilikler açılabilir Romanya dışında bölgede öne çıkan fırsatların ise günün koşulları çerçevesinde değerlendirilmesinin mümkün olabileceği belirtilerek, şu bilgiler veriliyor: “Romanya için şube açma planlarımız var. Mevcutta ulaşmış olduğumuz 51 şubelik ağı devam eden büyüme planlarımız doğrultusunda önümüzdeki birkaç yıl içinde 100’e ulaştırmayı planlıyoruz. Bunun dışında özelikle Türkiye ile önemli ölçekte ticari ilişkileri olan ülkelerde temsilcilik açmamız ve pazarı bu şekilde daha yakından tanımamız her zaman için gündemimizde olan ve öne çıkan fırsatlara göre değerlendirilmesi mümkün olan hedeflerdir.” Vakıfbank ülkeleri tespit etti Vakıfbank, Avusturya Viyana’da 1999’da faaliyetlerine başlayan iştiraki Vakıfbank International AG’nin Viyana dışında Almanya’nın Frankfurt ve Köln şehirlerinde bulunan birer şubesi ile hizmet verirken, ayrıca New York’ta da bir şubesi ve Bahreyn’de de bir offshore şubesi bulunuyor. Bankanın yurt dışında büyüme hedefleriyle ilgili olarak da, özellikle komşu ülkelerdeki fırsatların yakından takip edildiği belirtiliyor ve şöyle devam ediliyor: “Bu strateji doğrultusunda 2009 yılı sonunda yapılan ön araştırmalar sonucu geleceğe yönelik, başta komşu ülkeler olmak üzere yüksek potansiyele sahip ülkeler tespit edilmiş ve gerekli araştırmaların yapılmasına karar verilmiştir.” Dubai ile hedef somutlaştı Yurt dışı faaliyetlerine 1998 yılında Almanya’da başlayan Akbank, şu anda bu faaliyetlerini Hollanda, Almanya ve Dubai’de faaliyet gösteren iştirakleri ve Malta şubesi ile sürdürüyor. Son olarak Aralık 2009’da Dubai ofisi olan Akbank (Dubai) Limited’i hizmete sokan banka, böylece Dubai Uluslararası Finans Merkezi’nde faaliyet gösteren ilk Türk bankası oldu. Akbank’tan yurt dışında büyüme hedefleriyle ilgili yapılan açıklamada, “Akbank’ın bölgesel bir finansal güç olma yolundaki hedefi, Dubai Ofisi’nin açılışı ile daha da somutlaşmıştır. Bankacılık anlayışını ve faaliyetlerini Türkiye'nin dışına da taşımayı hedefleyen bankamız, bu kapsamda Akbank (Dubai) Limited’i hizmete sokmuştur” deniyor. Akbank’ın uzun vadeli stratejisinin “bölgesinin en değerli bankası olmak” olduğu kaydedilerek, şöyle devam ediliyor: “Uzun vadeli, sürdürülebilir karlılığa odaklanmış olan Akbank, bankacılığın her alanında kendisine güç katacak, paydaşlarına değer yaratacak fırsatları yakından takip etmekte ve titizlikle değerlendirmektedir. Akbank yurt dışındaki cazip yatırım fırsatlarını takip ederken, Türkiye odağını da sürdürmektedir.” Bank Asya stratejik işbirliklerine açık Şu anda yurt dışında şube ve temsilciliği bulunmayan Bank Asya, geçen yıl yaptığı ‘Afrika açılımı’ ile dikkat çekti. İslam Kalkınma Bankası (IDB) kuruluşlarından İslam Ülkeleri Özel Sektör Geliştirme Kurumu (ICD) ile stratejik işbirliği anlaşması imzalayarak Afrika’da faizsiz bankacılık faaliyetleri yürüten Senegal merkezli Tamweel Africa Holding SA’ya ortak olan Bank Asya için, bu ortaklığın başarısı diğer yurt dışı açılımları için de önemli olacak. Bank Asya Genel Müdür Yardımcısı Ayhan Keser, “Bu başarıya bağlı olarak, ileride IDB ile diğer Afrika ülkelerinde de birlikte hareket etmemiz söz konusu. Ayrıca, Türkiye'nin ekonomik ve siyasi ilişkilerinin hızla geliştiği çevre ülkeler, Orta Asya Cumhuriyetleri ve Balkanlar’da da Türk bankaları için fırsatlar olduğunu düşünüyoruz. Buralara yönelebiliriz ancak bahsettiğimiz yeni açılımlarla ilgili somutlaşmış, netleşmiş bir planımız yok. Yurt dışı operasyonları, Afrika’da IDB ile olduğu gibi, stratejik işbirliği yapılabilecek güçlü finansal kurumlarla birlikte yapmanın daha doğru olduğuna inanıyoruz. Benzer bir fırsat çıkarsa değerlendirebiliriz” diyor. Bank Asya’nın BDDK’dan gerekli izinleri aldığı Hindistan’ın Mumbai şehrindeki temsilcilik ofisi açılışı için de, sıra Hindistan’daki resmi kuruluşlardan izin alınması gelmiş. Ancak Keser, bu açılışın 2010 yılı hedefleri içinde yer almadığını ve durumun önümüzdeki dönemde netleşeceğini söylüyor. BKT 5 yeni şube açacak Aktif Bank da, Arnavutluk’ta kurulu yurt dışı iştiraki Banka Kombetare Tregtare (BKT) ile mevcut operasyonunu büyütme ve faaliyet gösterilen ülke sayısını artırma planları olan bankalardan biri. BKT, şu anda Arnavutluk'ta 56, Kosova’da 12 şube ile faaliyet gösterirken; Aktif Bank Genel Müdürü Önder Halisdemir, 2009 yılında Arnavutluk ve Kosova’nın global krizden olumsuz etkilenmemesi ve ekonomide bir çalkantı olmaması nedeniyle özel tedbirler uygulamaya koymadıklarını belirtiyor. Bu yıl açılacak yeni şubelerle de BKT büyümesini sürdürecek. Halisdemir, “2010 yılı içerisinde faaliyette bulunduğumuz Arnavutluk’ta üç, Kosova’da iki olmak üzere toplam beş şube açmayı planlamaktayız. Bunun dışında iki ülkede daha faaliyet göstermemiz olasılık dahilinde” şeklinde konuşuyor. Halisdemir, ön görüşmelerin devam ettiği bu iki ülkenin hangileri olduğu söylemiyor ancak “Finansal hizmetlerimizi Türk yatırımcı ve iş dünyasının ilişki ve ticaret hacimlerini de dikkate alarak genişletme konusunda oldukça istekliyiz” diyerek, şöyle devam ediyor: “Yakın coğrafyada somutlaşan ilgimiz, banka dışında kalan, sigorta, aracı kurum ve benzeri finansal kuruluşları da kapsıyor. Balkanlar, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Türk Cumhuriyetleri uzun vadeli büyüme stratejisi kapsamında ilgili olduğumuz coğrafyalar. Bu bölgelerdeki ülkelerde, gerek mevcut finansal kuruluşları satın alarak, gerekse yeni lisans başvuruları ile varolmayı hedefliyoruz.”