'TEPE YÖNETİCİLERİN RİSK DUYARLILIĞI ARTTI'

Bankalarda denetim komitelerinin rolü arttı Ernst & Young’ın bankaların denetim komiteleri üyeleri ile yaptığı anketin sonuçlarına göre bankacılıkta risk yönetiminin önemi arttı. Önümüzdeki dönemde en önemli “stratejik risk” piyasa dinamikleri olarak görülürken, “Operasyonel riskler” arasında bilgi teknolojileri en önemli risk olarak öne çıkıyor. Kayhan Öztürk/Ekonomist Ernst & Young global çapta yaptığı bankacılık denetim komiteleri anketini bu yıl Türkiye’de de gerçekleştirdi. 2009 yılı için yapılan bu anket, 27 bankanın denetim komitesi başkanları ve üyeleriyle yapıldı. Banka denetim komiteleriyle öncü uygulamalar hakkındaki bilgilerin paylaşımı, bankacılık sektöründeki gelişmelerin karşılaştırılması ve komite etkinliğine yönelik trendler hakkında bilgi sahibi olunmasını hedefleyen bu anketin sonuçlarıyla ilgili olarak Ernst & Young Kurumsal Risk Hizmetleri Bölüm Başkanı Arzu Pişkinoğlu ve Bankacılık Sektörü Lideri ve Sorumlu Ortağı Fatoş Yücel ile konuştuk. Ekonomist: Anketin amacı ve hedefleri neydi? Arzu Pişkinoğlu: Anket, banka denetim komiteleriyle öncü uygulamalar hakkındaki bilgilerin paylaşımı, bankacılık sektöründeki gelişmelerin karşılaştırılması ve komite etkinliğine yönelik trendler hakkında bilgi sahibi olunmasını hedefliyor. Ernst & Young olarak bu anketi yıllardır global ölçüde yapıyoruz. Ama Türkiye’de ilk kez bu yıl yaptık. Anketten çıkan sonuçlara göre bankaların denetim komiteleriyle öncü uygulamaların neler olduğu konusunda bilgi paylaşımı yapılması, bankacılık sektöründeki gelişmelerin karşılaştırılması ve tabiî ki denetim komitelerinin etkinliğine yönelik günümüzde öne çıkan trendlerin neler olduğu konusunda bilgi sahibi olunması ana amaçlar olarak özetlenebilir. Ulaşılan sonuçlar açısından hedefe ulaştınız mı? Fatoş Yücel: Bize 27 bankadan cevap geldi. Bu bankaların özelliklerine ve genel sektör içindeki konumlarına baktığınızda sektörün her biriminden bankanın denetim komitesinden cevap aldığımızı düşünüyoruz. Bu durumda da ulaşılan sonuçların genel Türkiye bankacılık sektörü açısından bir gösterge olduğunu düşünüyoruz. Bildiğimiz kadarıyla daha önce denetim komiteleriyle böyle bir çalışma yapılmamış. Yapılmışsa da kamuoyuyla paylaşılmamış olabilir. Dolayısıyla bu çalışmanın katılımcı sayısı, bunların geri dönüşümü ve takibi açısından önemli bir noktaya ulaştığımızı düşünüyorum. Ankette çıkan en çarpıcı sonuç neydi? Yücel: Anketin önemli sonuçlarından biri, denetim komitesi üyelerinin aylık veya daha sık olarak risk faktörleri hakkında bilgilendirilmesiydi. Bu da günümüzde denetim komitesi dahil olmak üzere banka üst düzey yönetiminin risk konusunda duyarlılığının artışı yönünde önemli bir ipucu. Geçmişe göre daha mı sıklaşmış? Yücel: Verdikleri cevaplarda denetim komitelerinin özellikle banka üst düzey yönetimindeki risk konusundaki duyarlılığın artışına paralel olarak, bu konuların içine daha fazla girdiğini gözlemliyoruz. Zaten bu tarz toplantıları yasal düzenlemeler gereği de yapmaları gerekiyor ama verilen cevaplar bu konuda duyarlılığın arttığı, üst yönetimle yapılan toplantıların daha çok arttığını gösteriyor. Anket, geçmişe kıyasla bankacılıkta nelerin değiştiği konusunda bir fikir veriyor mu? Yücel: Biz Ernst&Young olarak Türkiye’de bankaların denetim komitelerine yönelik böyle bir anketi ilk defa gerçekleştiriyoruz. Geçtiğimiz yıllarda global olarak yapılan anketlere bakıldığında bankacılıkta genel olarak risk yönetimi, daha spesifik olarak da finansal risk ve likidite riskinin ön plana çıktığını söylemek mümkün. Bundan sonra bankacılıkta hangi unsurlar daha öne çıkacak? Pişkinoğlu: Görünen o ki önümüzdeki dönemde bankacılıkta denetim ve gözetim mekanizmalarının ve denetleyici mekanizmalara yapılacak raporlamaların artacağı ve yoğunlaşacağı gibi bir sonuç ortaya çıkıyor. Zaten bankalar her zaman diğer sektörlere kıyasla daha fazla ve sıkı düzenlemelere tabii olmuştur. Önümüzdeki dönemlerde de söz konusu riskleri yönetebilmek açısından zorlu testlerin beklediğine işaret ediyor. Bu, denetim komitelerinin üzerindeki baskıyı arttıracağı gibi, denetim komitelerinin, bankaların finansal güvenirliğini koruma açısından oynadıkları rolde değişikliklere de yol açabilecek bir gelişme olacaktır. Anketin sonuçları geleceğe ilişkin ne gibi ipuçları veriyor? Pişkinoğlu: Özellikle kredi ve likidite risklerinin, piyasa şartlarının daha sık değerlendirileceği anketten çıkan önemli sonuçlardan biri. Ayrıca ankete katılan bankaların denetim komiteleri üyelerinin yüzde 52’si sürekli eğitime ayırdıkları zamanın yılda 20 saatin üzerinde olduğunu belirtiyorlar -ki bu da komitelerin yeni trendler, teknikler konusunda duyarlılığını gösteriyor-. Piyasada değişen koşullara göre öne çıkan konuları öğrenmeleri ve bu konularda iyice uzmanlaşmaları gerekiyor. Anketten çıkan sonuca göre mevcut kredi krizi hangi başlıklar altında değerlendiriliyor? Pişkinoğlu: Anketi yanıtlayan tüm bankalarda krizin sermaye seviyesi/yeterliliği ve “faaliyet sonuçları” konularındaki etkilerinin, denetim komitelerinde görüşüldüğü ortaya çıkıyor. Bunları likidite riski, mevzuatla ilgili sorunlar ve itibar riski izliyor. Türkiye’de faaliyet gösteren bankalarda yüzde 63 oranında denetim komiteleri ile görüşülen “itibar riski”, 2008 global denetim komitesi anketinde yüzde 95 ile en önem verilen alanlardan biri olarak ön plana çıktı. Ankete göre denetim komitelerinin en önemli gördüğü riskler ve eğitim ihtiyaçları nelerdir? Yücel: Denetim komitesi üyeleri önümüzdeki dönemde en önemli “stratejik risk” olarak piyasa dinamiklerini gördüklerini ve en büyük eğitim ihtiyacını da bu alanda duyduklarını ifade ediyorlar. Eğitim ihtiyacı duyulan diğer bir stratejik risk alanı ise kurumsal yönetimdir. “Operasyonel riskler” arasında denetim komitelerince en önemli risk katılımcıların yüzde 84’ü tarafından, bilgi teknolojileri olarak belirtilmiş ve bu alandaki eğitim ihtiyacı ankete verilen cevaplarda göze çarpan diğer bir unsurdur. Anketi yanıtlayan denetim komiteleri üyeleri, kredi ve piyasa risklerinin önümüzdeki dönem için en önemli “finansal riskleri” oluşturduğu görüşündeler. Global çapta yapılan denetim anketinde de bu iki risk öne çıkıyor. Bunlara ilave olarak “likidite riski” de öne çıkıyor. Katılımcıların yüzde 83’ü “uyum riskleri” arasında mevzuata uyum sağlamayı en önemli risk olarak belirtmiştir. Bu durum global ankete katılan bankaların yanıtları ile paralellik gösteriyor. DENETİMDE KADININ ADI YOK! Türkiye’deki denetim komitelerinin yapısı hakkında bilgi verebilir misiniz? Yücel: Ankete katılan bankalardan yüzde 70’inin denetim komitesi iki kişiden oluşuyor. Katılan bankaların yüzde 81’inin denetim komitesinde hiç bayan üye olmaması dikkat çekici bir özellik. Denetim komitesi üyelerinin yüzde 87’si 30-60 yaş arasında, yüzde 48‘i 50 yaş üzerinde. Özgeçmiş ve deneyim açısından bakıldığında üyelerin büyük oranla müfettiş-kontrolör kökenli olup yüzde 41’inin işletme yüksek lisansına sahip olduğu anlaşılıyor. Ayrıca ankete katılan bankaların denetim komitesi üyelerinin yüzde 70‘i sektörde 20 yılın üzerinde deneyime sahip.