MEVDUATIN YÜZDE 70'İ ÜÇ İLDE

Türkiye genelinde 2008 sonu itibariyle ortalama olarak kişi başına 5 bin 852 TL mevduat ile 4 bin 23 TL kredi düşerken, mevduat ve kredilerde ülke içinde dengesiz dağılım görüldü. Türkiye nüfusunun yüzde 29’una sahip olan üç büyük ilde, toplam mevduatın yüzde 70’i ve toplam kredilerin yüzde 60’ı yer aldı. Kişi başına en yüksek mevduat ortalama 16 bin 258 TL ile Ankara’da çıktı. Kişi başına mevduatın en düşük olduğu il ortalama 404 TL ile Ağrı oldu. Böylece ilk sıradaki il son sıradakinin dört katı kişi başı mevduata sahip oldu. Bölgeler itibariyle, toplam mevduat içinde en yüksek payı yüzde 46 ile İstanbul aldı. Kuzeydoğu Anadolu bölgesi yüzde 0.6 ile mevduatta en düşük paya sahip bölge oldu. Türkiye Bankalar Birliği, “Türkiye Bankacılık Sistemi Banka, Şube, Mevduat ve Kredilerin İllere ve Bölgelere Göre Dağılımı” verilerini açıkladı. Buna göre Türkiye’de 2008 yıl sonu itibariyle 45 mevduat, kalkınma ve yatırım bankası ve bu bankalara ait 8 bin 737 şube (yurtiçinde) bulunuyor. Mevduat bankalarının sayısı 32 oldu. Bu bankaların 3 tanesi kamu, 1 tanesi Fon, 11 tanesi özel ve 17 tanesi yabancı sermayeli banka. Bankaların 81 ilde ve 882 ilçede şubesi bulunuyor. Dört banka 81 ilin tamamında faaliyet gösteriyor. Bu bankalardan üçü kamu bankası, biri özel banka. Bir banka 882 ilçede faaliyet gösterirken, iki banka sırasıyla 428 ve 381 ilçede faaliyet gösteriyor. 50’den fazla ilde faaliyet gösteren banka sayısı 13. Toplam 45 bankadan 14’ü ise sadece bir ilde/ilçede faaliyet gösteriyor. ŞUBELERİN ÜÇTE BİRİ İSTANBUL’DA İstanbul 2 bin 574 şube ve yüzde 30 pay ile en çok şubeye sahip olan bölge oldu İstanbul’u bin 317 şube ve yüzde 15 pay ile Ege, bin 69 şube ve yüzde 12 pay ile Batı Anadolu bölgeleri izledi. En az şubeye sahip olan bölge 141 şube ve yüzde 2 pay ile Kuzeydoğu Anadolu oldu. Ortadoğu Anadolu bölgesi 162 şube ile yüzde 2 paya, Doğu Karadeniz bölgesi ise 266 şube ile yüzde 3 paya sahip oldu. -ŞUBE ZENGİNİ İLÇE ANKARA ÇANKAYA- Türkiye’de 2008 sonunda en fazla banka şubesinin bulunduğu ilçe, 450 şube ile Ankara Çankaya oldu. Daha sonra 344 şube ile İstanbul Kadıköy ve 245 şube ile İstanbul Şişli ilçeleri geldi. Toplam 425 ilçede tek bir banka şubesi faaliyet gösteriyor. İstanbul, Ankara ve İzmir’de 4 bin 120 adet şube, toplam yurtiçi şubelerin yüzde 47’sini oluşturdu. İstanbul’da her 4 bin 933 kişiye bir şube düşüyor. Bu sayı Muğla için 4 bin 946, Ankara için ise 5 bin 128 oldu. Şube başına en fazla nüfusun düştüğü il 44 bin 923 kişi ile Muş. Bu sayı Şanlıurfa’da 34 bin 983, Van’da ise 31 bin 387 oldu. MEVDUATIN YÜZDE 70’İ ÜÇ İLDE Türkiye nüfusunun yüzde 29’una sahip olan üç büyük ilde, toplam mevduatın yüzde 70’i ve toplam kredilerin yüzde 60’ı bulunuyor. İstanbul, Ankara ve İzmir illerinin mevduattan aldıkları pay; İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa illerinin ise kredilerden aldıkları pay, nüfus paylarına oranla yüksek gerçekleşti. Diğer illerde nüfusa oranla kredi ve mevduat payları düşük çıktı. Kişi başına en yüksek mevduat ortalama 16 bin 258 TL ile Ankara’da çıktı. Bu ili 15 bin 27 TL ile İstanbul ve 6 bin 872 TL ile İzmir izledi. Kişi başına mevduatın en düşük olduğu il, ortalama 404 TL ile Ağrı oldu. Muş ve Siirt’te kişi başına mevduat ise sırasıyla 455 TL ve 464 TL olarak belirlendi. Kişi başına en yüksek kredi ortalama 9 bin 535 TL ile İstanbul’da kullanıldı. Bu ili 7 bin 215 TL ile Ankara ve 5 bin 264 TL ile Antalya izledi. Kişi başına kredinin en düşük olduğu il, ortalama 280 TL ile Hakkari oldu. Muş’ta kişi başına kredi 303 TL, Şırnak’ta ise 390 TL olarak gerçekleşti. -TÜRKİYE GENELİNDE 8 BİN 186 KİŞİYE BİR ŞUBE- Türkiye genelinde 2008 yıl sonu itibariyle ortalama olarak kişi başına 5 bin 852 TL mevduat ile 4 bin 23 TL kredi düştü. Ortalama olarak, her 8 bin 186 kişiye bir banka şubesi düştü. Şube başına en yüksek mevduat 83.4 milyon TL ile Ankara’da görüldü. Bu ilimizi 74.1 milyon TL ile İstanbul ve 48.9 milyon TL ile Aksaray izledi. Şube başına mevduatın en düşük olduğu il 10.2 milyon TL ile Ağrı oldu. Kilis ve Bayburt illerinde bu rakamlar sırasıyla 11.3 milyon TL ve 11.5 milyon TL olarak gerçekleşti. Şube başına ortalama mevduatın en yüksek olduğu bölge 74.1 milyon TL ile İstanbul. Bu bölgeyi 73.5 milyon TL ile Batı Anadolu ve 34.3 milyon TL ile Ege bölgeleri izledi. Şube başına en düşük mevduat, ortalama 16.8 milyon TL ile Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde görüldü. Güneydoğu Anadolu bölgesi 18.5 milyon TL ve Doğu Karadeniz bölgesi 21.8 milyon TL ortalama mevduata sahip. Şube başına ortalama mevduatın dağılımına göre, en yüksek TL tasarruf mevduatı sırasıyla İstanbul, Ege ve Batı Anadolu bölgelerinde görüldü. DTH için bu sıralama İstanbul, Batı Anadolu ve Ege bölgeleri şeklinde oldu. Ticari mevduatta ilk üç sırayı ise İstanbul, Batı Anadolu ve Doğu Marmara bölgeleri paylaştı. Şube başına ortalama mevduatın dağılımında, en düşük TL tasarruf mevduatı, sırasıyla Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde görüldü. DTH için bu sıralama Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgeleri şeklinde oldu. En düşük ticari mevduat sırasıyla Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde görüldü. İl bazında, şube başına en yüksek kredi 47 milyon TL ile İstanbul’da görüldü. Bu il'i 37.4 milyon TL ile Gaziantep ve 37 milyon TL ile Ankara izledi. Şube başına kredinin en düşük olduğu il 7.2 milyon TL ile Hakkari oldu. Tunceli ve Şırnak illerinde bu rakamlar sırasıyla 9.2 milyon TL ve 9.3 milyon TL olarak gerçekleşti. Bölge bazında, şube başına en yüksek kredi 47 milyon TL ile İstanbul’da kullanıldı. Bu bölgeyi 34.8 milyon TL ile Batı Anadolu ve 29.4 milyon TL ile Doğu Marmara bölgeleri izledi. Şube başına en düşük kredi ortalama 16.4 milyon TL ile Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde görüldü. Orta Anadolu bölgesinde şube başına ortalama kredi 19.2 milyon TL, Doğu Karadeniz bölgesinde ise 20.3 milyon TL oldu. Türkiye genelinde 2008 yılsonu itibariyle ortalama olarak her şube başına 47.9 milyon TL mevduat ile 32.9 milyon TL kredi bulundu. MEVDUATTA İSTANBUL YÜZDE 46, KUZEYDOĞU ANADOLU YÜZDE 0.6 PAY ALDI Yurtiçi şubelere ait mevduat, 2008 yıl sonu itibariyle 418.5 milyar TL (275 milyar dolar) düzeyinde gerçekleşti. Aynı dönem itibariyle toplam mevduat ise 453.5 milyar TL (298 milyar dolar) oldu. Toplam mevduatın gayri safi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 48 düzeyinde gerçekleşti. Tasarruf mevduatı 183.3 milyar TL oldu. Ticari mevduat 52.2 milyar TL, döviz tevdiat hesaplarının (DTH) TL karşılıkları ise 136.2 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Toplam mevduatın yüzde 67’si TL mevduattan oluştu. Toplam mevduatın yüzde 33’ünü DTH, yüzde 44’ünü tasarruf, yüzde 13’ünü ticari kuruluşlar, yüzde 5’ini diğer kuruluşlar, yüzde 4’ünü resmi mevduat, yüzde 1’ini ise bankalararası mevduat ve diğer mevduat oluşturdu. Kıymetli madenler depo hesaplarının payı yüzde 0.1 düzeyinde gerçekleşti. Bölgeler itibariyle, toplam mevduat içinde en yüksek payı yüzde 46 ile İstanbul aldı. Bu bölgeyi yüzde 19 ile Batı Anadolu izledi. Buna karşılık, Kuzeydoğu Anadolu bölgesi yüzde 0.6 ile mevduatta en düşük paya sahip olan bölge oldu. Ortadoğu Anadolu bölgesinin payı yüzde 0.9 düzeyinde gerçekleşti. Bölgeler itibariyle toplam mevduat içinde TL tasarruf mevduatının en yüksek olduğu bölge yüzde 69 ile Batı Marmara oldu. Bu bölgeyi yüzde 64 ile Ege ve yüzde 63 ile Akdeniz bölgeleri izledi. Öte yandan, toplam içinde döviz mevduatının en yüksek olduğu bölgeler ise yüzde 44 ile Orta Anadolu, yüzde 39 ile İstanbul ve yüzde 29 ile Batı Anadolu oldu. -KREDİLERİN YÜZDE 6’SI İHTİSAS KREDİSİ- Yurtiçi şubelere ait krediler, 2008 sonu itibariyle 287.7 milyar TL’ye (189.1 milyar dolar) ulaştı. Aynı dönem itibariyle toplam kredi stoku ise 366.9 milyar TL (241.1 milyar dolar) oldu. Toplam kredi stokunun gayri safi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 39 olarak belirlendi. Kredi stokunun yüzde 94’ü ihtisas dışı, yüzde 6’sı ise ihtisas kredilerinden oluştu. İhtisas kredilerinin kendi içindeki dağılımlarına bakıldığında, yüzde 58’inin tarım, yüzde 22’sinin mesleki ve yüzde 20’sinin diğer krediler olduğu görüldü. İstanbul ve Batı Anadolu bölgelerinin 2008 yılında toplam kredilerden aldıkları pay gerilerken; Orta Anadolu, Ortadoğu Anadolu, Batı Karadeniz, Doğu Karadeniz ve Kuzeydoğu Anadolu bölgelerinin payı değişmedi, diğer bölgelerin payları arttı. İstanbul’un kredilerdeki payı yüzde 42 düzeyinde. Batı Anadolu ve Ege bölgelerinin payları sırasıyla yüzde 13 ve yüzde 12 oldu. Kuzeydoğu Anadolu bölgesi yüzde 0.8 ile kredi stoku içinde en düşük paya sahip olan bölge oldu. Ortadoğu Anadolu bölgesinin payı yüzde 1.1 düzeyinde gerçekleşti. -MEVDUATIN KREDİYE DÖNÜŞÜM ORANI YÜZDE 69- Yurtiçi şubelere ait rakamlar dikkate alındığında, 2008 sonu itibariyle mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 69 düzeyinde. Güneydoğu Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu bölgeleri yüzde 139 ve yüzde 98 ile kredi/mevduat oranının en yüksek olduğu bölgeler oldu. Bu oranın en düşük olduğu bölgeler ise, yüzde 47 ve yüzde 63 ile Batı Anadolu ve İstanbul bölgeleri. Kredi/mevduat oranı 2002 yılında yüzde 32 ve 2006 yılında yüzde 65 olarak gerçekleşti. Yurtdışı şubelere ait rakamlar da dahil edildiğinde, 2008 sonu itibariyle mevduatın krediye dönüşüm oranı geçen yıl sonuna göre 1 puan artarak yüzde 80 düzeyine yükseldi.