Merkez, Hazine'nin müşterisi olacak

Neşe Karanfil/ Referans Merkez'in elinde bulunan DİBS'lerin vadesi 2010 ortalarında dolacak. Merkez, 8 milyar TL'lik DİBS'lerin vadesi dolduğunda ise ikincil piyasaya girmek zorunda kalacak. Piyasa uzmanları, bağımsızlığa ilişkin yasa çıkmasaydı Hazine'nin direkt Merkez Bankası'na kağıt verebileceğini ancak yasa nedeniyle Merkez'in mecburen piyasaya müşteri gibi gireceğini ve kağıt alacağını söyledi. Hazine ile Merkez'in bu alımların peyderpey yapılmasına ilişkin çalışma yürüteceği belirtildi. Bu durumun faizleri daha da düşürmesi bekleniyor. 2000 ve 2001'li yıllarda yaşanan bankacılık sektöründeki krizi atlatabilmek için özel bankaların bir kısmına el konulmuştu. Bu maliyetin bir kısmının karşılanması amacıyla Merkez'in Hazine'ye dolayısıyla Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) 7 milyar TL'lik nakit para verdiği, bunun karşılığında da 18 milyar TL'lik DİBS aldığı belirtildi. Geçmiş yıllarda da Merkez'in vadesi dolan DİBS için Hazine'den nakit aldığı kaydedildi. Ancak şimdi Merkez'in elinde bulunan DİBS'lerin tamamının vadesi 2010 yılı ortalarında dolacak. Merkez de parasal operasyonlarda kullanmak için yeni kağıt portföyü oluşturacak. Birincil piyasadan satın alamayacak Merkez'in bağımsızlığını sağlayan yasa değişikliği 2001 yılında yani krizden hemen sonra yapıldı. 25 Nisan 2001 tarihinde çıkarılan 4651 sayılı yasa ile Merkez'in Hazine ile ilişkileri de yeniden düzenlendi. Merkez'in Hazine'ye avans veremeyeceği düzenlemesi de 2001 yılında yapıldı. Yasanın 56'ncı maddesiyle Merkez'in Hazine'nin ihraç ettiği borçlanma araçlarını birincil piyasadan alamayacağı da hükme bağlandı. "Bankanın yapamayacağı işlemler" başlıklı bölümde yer alan 56'ncı maddede, "Banka, Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarına avans veremez ve kredi açamaz, Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarının ihraç ettiği borçlanma araçlarını birincil piyasadan satın alamaz" ifadesine yer verildi. Bu ifadeden dolayı Merkez, Hazine'den doğrudan alım yapamayacak. Yani ikincil piyasadan normal alıcı gibi alım yapmak zorunda kalacak. Bu alımın da tümünün birden yapılmaması için belirli programa bağlanması gerekecek. Piyasa uzmanları bu nedenle Hazine ile Merkez Bankası'nın çalışma yapacağını ve 10 Aralık 2009 tarihinde açıklanacak 2010 yılı para politikası açıklanırken bu alımların da ne zaman yapılacağının duyurulacağını söylediler.