LATİN AMERİKA S.O.S VERİYOR

10 milyar dolarlık dış borcunun yüzde 40'ına yakın bölümü için moratoryum açıklaması beklenen Ekvador, Latin Amerika ekonomileri için şu an en büyük risk. Moratoryum halinde Venezüella 400 milyon dolarlık yük altına girecek. Yabancı kaçışı ise hızlanacak. Siyasi platformda ise İran-Latin Amerika yakınlaşması hızlanabilir. Küresel kriz patlak verdi vereli gözler ABD ve Avrupa'da. Ancak 2001 yılında Arjantin krizi ile belleklere kazınan Latin Amerika'da sular kaynamaya başladı. Eylül ayında toplam dış borcu 10 milyar dolar ile Gayrisafi Yurtiçi Hasılası'nın (GSYİH) yüzde 10'una denk gelen, petrol fiyatları düştükten sonra ise iyice zor duruma giren Ekvador, son bir aydır "moratoryum" sinyalleri veriyor. Önceki hükümetlerin "usulsüz" şekillerde ihraç ettiğini iddia ettiği 2012 vadeli global tahvilleri ödemeyeceğini açıklamasıyla gözleri üzerine döndüren Correa başkanlığındaki Ekvador hükümeti, 385 milyon dolarlık tahvil ihracının 30.6 milyon dolarlık faiz ödemesini 15 Aralık tarihine kadar erteledi. O günden bu yana 2012, 2015 ve 2030 vadeli toplam 3.8 milyar dolarlık global bonolarını feshetmek için yargı yoluna da başvuran Ekvador'un 10 milyar dolarlık dış borcunun yüzde 40'ı kadar bir moratoryum açıklaması bekleniyor. Kimilerine göre ise moratoryumun boyutu 10.3 milyar dolara çıkabilir. Kredi derecelendirme kuruluşları Moody's ile Standard&Poor's (S&P) 2012 vadeli global tahvillerinin kuponlarını ödemeyeceğini açıklamasının ardından Ekvador'un kredi notlarını düşürmüştü. S&P ülkenin notunun B-'den CCC-'ye çekmiş, daha da altı olan SD seviyesine kadar düşürebileceğini vurgulamıştı. Venezüella'ya 400 milyon dolar yük bindirebilir Emtia fiyatlarında küresel ekonomideki yavaşlamanın etkisiyle yaşanan ciddi gerileme karşısında zaten zor duruma düşen emtia ihracatçısı Latin Amerika ekonomileri için Ekvador'un çakacağı bir moratorum kıvılcımı ortalığı ateş alanına döndürebilir. Elinde Ekvador'a ait yüklü miktarda devlet tahvili bulunan Venezüella, en fazla risk altında olan bölge ekonomisi. Geçen haftalarda 385 milyon dolarlık tahvil ihracının 30.6 milyon dolarlık faiz ödemesini ertelemek zorunda kalan Ekvador'un moratoryuma sürüklenmesi Venezüella'yı borç batağına sürükleyebilir. Venezüella Maliye Bakanlığı'nın elinde Ekvador'a ait 400 milyon dolarlık yapılandırılmış varlık var. Chavez hükümetinin elindeki Ekvador'un global tahvillerine dayalı bu varlıklar, Ekvador'un moratoryuma gitmesi halinde Venezüella'yı Ekvador'un en büyük kreditörü haline getirebilir. Ekvador'un Correa hükümeti moratoryum ilan ederse Venezüella yatırımcılarına 400 milyon dolarlık ödemeyi kendi cebinden yapmak zorunda kalabilir. Bu da Venezüella'yı kriz ortamında çok daha zor bir duruma sokar, ülkenin ve Latin Amerika piyasalarının yabancı gözündeki riski bir anda fırlar. Ekvador'un moratoryuma gitmesi elindeki Ekvador tahvilleri yüzünden zora girecek Venezüella dışında tüm Latin Amerika ekonomisi için büyük risk. Böyle bir durumda yabancı yatırım fonları Latin Amerika tahvillerinden kaçmaya başlayacak, bu da zaten son dönemde düşen emtia fiyatları yüzünden finansman arayışına girmek zorunda olan bir çok Latin Amerika ekonomisini iyice köşeye sıkıştıracak. Ekvador, 26 Eylül 1999 tarihinde de benzer bir moratoryuma gitmiş ve dış borçlarını ödememişti. O zamandan bu yana yeniden yapılandırılmış borçlarının 1.2 milyon dolarını ödemeyi başaran Ekvador, bu sayede şu anda ödeme yapamayacağını söylediği global tahvilleri ihraç edebilmişti. Bazı uzmanlara göre aslında Ekvador hükümeti moratoryum seçeneğini tahvil yatırımcılarını ellerindeki borçları yeniden yapılandırmaya ikna edebilmek için silah olarak kullanıyor. Ekvador İran'dan borç para isteyecek Bölgenin en büyük kreditörlerinin başında gelen Andean Development Bank'tan 200 milyon dolarlık kredi alan Ekvador cuma günü de global tahvillere ilişkin moratoryum ilan etmesi halinde İran'dan finansman yardımı isteyeceğini açıkladı. Devlet başkanı Correa ise bu hafta İran'a resmi ziyaret için gitti. Siyasi platformda olduğu kadar ekonomik anlamda da ABD'ye karşı İran'la ortak duruş sergileyen Venezüella'nın ardından Ekvador'un da finansman desteği için bu ülkeye sırtını dayaması Latin Amerika-İran ilişkileri için yeni bir dönemin kapısını da açabilir. Ekvador ile İran ilişkileri, Ekvador'un İran'a BM Güvenlik Konseyi'ne üye olması için destek vermesi ile gelişmeye başlamıştı. Venezüella dışında İran'la ekonomik anlaşmalara imza atanlar arasında Küba, Nikaragua ve Bolivya da var. Venezüella 2.5 milyar dolarlık bir ticaret anlaşması yaparken, Küba tekstil, tarım ve petrokimya alanlarında İran'la işbirliği içinde. Meksika ise petrol ve doğalgaz alanında işbirliğini geliştirmek için İran yönetimi ile anlaştı. REFERANS GAZETESİ