Kapitalist devrim

MELİS ŞENERDEM
Küresel krizde piyasalarla hükümetler arasında süren savaşın en büyük cephesi ABD, sosyalizmin ve komünizmin fikir babası Karl Marks’a rahmet okutacak adımlar atıyor. ABD Senatosu’nun Perşembe günü kabul ettiği kapsamlı finansal reform paketi, serbest piyasa ekonomisinin beşiği olarak bilinen ülkede yeni bir çığır açacak. Senato’da dört Cumhuriyetçi üyenin desteği sayesinde 39’a karşı 59 oyla kabul ettiği tasarı yalnızca Lehman Brothers’ın batışı gibi krize damgasını vuran olayların bir daha tekrarlanmaması için önlemler almıyor, aynı zamanda bireysel yatırımcıların haklarını koruyacak, gerektiğinde bankalara devletin el koymasına bile imkan tanıyacak birçok katı kural getiriyor.
Senato’dan önceki gece geçen tasarının Aralık’ta Temsilciler Meclisi’nin onay verdiği finansal önlemler paketiyle birleşmesi bekleniyor. Finans çevrelerinin tasarının bu haliyle geçmemesi için son lobi yapma şansı da bu aşamada olacak. Eğer tasarı bu sınavı geçerse ABD Başkanı Barack Obama’nın onayına sunulacak.

Finansçılar başarısız oldu
Obama, Senato’daki oylamanın ardından yaptığı açıklamada “Geçen yıl boyunca finans endüstrisi lobici ordularıyla ve milyon dolarlık reklamlarla bu reformu durdurmaya çalıştı. Reform paketini öldüremeyeceklerini anlayınca sulandırmaya çalıştılar. Bugün bu girişimlerin başarısız olduğunu söylemek mümkün” diye konuştu. Obama ayrıca amaçlarının bankaları cezalandırmak değil, ekonominin kalanını ve Amerikan halkını son birkaç yılda yaşanan karışıklıkların benzerlerinden korumak olduğunu da belirtti.
Banka yöneticileri şimdiden taslağın olumsuz etkisinin piyasalarda hissedildiğini, tasarı yasalaşırsa borsalardaki kayıpların çok daha büyük olabileceğini söylüyor. Amerikan Bankacılar Derneği Başkanı Ed Yingling Financial Times gazetesine yaptığı açıklamada, “Bu olumsuz düzenlemelerin çoğunun finans kriziyle hiçbir ilgisi yok. Wall Street tasarısı olduğu söylense de bu metin Main Street’teki bankaları (mevduat bankalarını) vuracak ve bu kuruluşların ekonomiye destek vermesi zorlaşacak” dedi.

Sağlık reformu ilk sınavdı
Obama, göreve geldiğinde ilk yasama sınavını sağlık reformuyla vermişti. Obama’nın Beyaz Saray’daki ilk yılında mesaisinin büyük kısmını alan bu reform sayesinde yaklaşık 16 milyon kişi düşük gelirlilerin faydalandığı Medicaid sosyal güvenlik sistemine dahil edildi ve ücretsiz sağlık hizmeti hakkına kavuştu. Tasarının Kongre’den geçme sürecinde Obama’nın aslında “komünist” olduğunu söyleyen reklam kampanyaları ve posterler yaygın olarak kullanılmıştı. Obama yönetimi bu ilk ve zorlu sınavdan başarıyla geçti. Finans piyasalarına ilişkin yeni taslağı kabul ettirmek için ABD yönetiminin küresel krize ve yatırım bankası Goldman Sachs’a açılan soruşturmanın estirdiği rüzgara güvendiği belirtiliyor.

FİNANSAL REFORM PAKETİNDE NELER VAR?

’ 82’lik ekonomist kazandı
Finans piyasalarını sıkı kontrol altına alan reform paketinin mimarı ekonomist Paul Volcker, 1979-1987 yılları arasında ABD Merkez Bankası Fed’in başkanlığını yaptı. Bugün 82 yaşında olan Volcker’in döneminde Fed uyguladığı politikalarla’  ABD’yi hem durgunluk hem enflasyonun bir arada yaşandığı stagflasyon sürecinden çıkardı. 1981 yılında yüzde 13.5’lere ulaşan enflasyon 1983 yılında yüzde 3.2 seviyesine indi.

‘Tek iyi icatları ATM’ler’
Volcker bunu faiz oranlarını yüzde 11.2’den yüzde 20 gibi ABD için alışılmadık derecede yüksek seviyelere çıkararak sağladı. Volcker, ocak ayında bankacılık ve finans sektörüne yönelik katı düzenlemeleri bu yıl ocak ayında kamu oyuna açıklamıştı. Ünlü ekonomist, finans sektöründe yeni enstrümanlara ve yöntemlere karşı tavrıyla tanınıyor. Hatta Volcker’in “Bankacılıkta bugüne kadar tek işe yarar yenilik’  ATM makinelerinin icadıydı” dediği rivayet ediliyor.

‘Hisseler yüzde 20 düşer’
CNBC televizyonuna konuşan New York Üniversitesi ekonomi profesörü Nouriel Roubini, hisse fiyatlarının yüzde 20 daha değer kaybedeceği görüşünde. Roubini, “Bundan sonra işlerin kötüye gideceğini düşünüyorum” diye konuştu. Emtia ve hisse fiyatlarında düşüş bekleyen ekonomist, güvenli para birimlerine’  yatırım yapılmasını tavsiye etti.Milliyet