İskonto Meksika'dan, tedarik 'Garanti'den

'İskonto'yu Meksika'dan aldı tedarikçiye 'Garanti' verdi Ece CEYHUN - Dünya Gazetesi Küresel krizde KOBİ'ler için en önemli sorun finansmana ulaşım oldu. Bu konuda eli daha rahat olan bazı büyük firmalar ise bayilerini ya da tedarikçilerini korumanın ve kollamanın yollarını aradı. Buna güzel örneklerden biri de Vestel'in bayileri için Garanti Bankası ile birlikte kurduğu doğrudan tahsilat sistemi oldu. Sistem; bayilere gerektiğinde kolay ve ucuz finansmanın yolunu açıp yükümlülüklerini zamanında yerine getirmelerini sağladı. Bir başka örnek ise tedarik zincirinin finansmanı olarak da nitelendirilen ve Garanti Bankası tarafından 'Garanti İskonto' olarak adlandırılan sistem. Sistemde büyük firma hizmet veya mal satın aldığı KOBİ'lere bir anlamda 'abi'lik yapıyor. Kendi finansal maliyetlerinden KOBİ'lerinde yararlanmasının önünü açıyor. Garanti İskonto, Borusan Lojistik'in önerisi ile Meksika ve İspanya'daki örnekler incelenerek geliştirilirken bir yılda 20 ana firma ile 250 tedarikçisine ulaştı. Garanti Bankası Nakit Yönetimi ve İşlem Bankacılığı Birim Müdürü Çağrı Memişoğlu ile bankacılıktaki yeni trendleri konuştuk. 'İskonto'nun kriz dönemlerinde önemi artan ve ön plana çıkan bir ürün olduğunu anlatan Memişoğlu sistemi şu sözlerle anlattı: “Tedarikçiler ana firma ile olan ilişkilerini malı ya da hizmeti teslim ettikten sonra Garanti İskonto üzerinden ana firmadan olan alacaklarını bankaya her hangi bir teminat vermeden bizim internet şubemiz üzerinden otomatik olarak iskonto edebiliyorlar. Örneğin bir mal veya hizmeti gerçekleştirdikten sonra büyük firmadan alacağı oluşur. Firma, hizmet yerine getirildikten sonra internet şubemize girerek 'tedarikçiye şu vadede şu tutarı ödeyeceğim' diye ödeme teyidi girer. Daha önceden yapılan anlaşmalara istinaden de ilgili tedarikçi bizim internet şubesine girerek alacağını görür ve iskonto et tuşuna bastıktan sonra kendisinin normalde piyasada bulabileceği finansal maliyetlerin çok çok altında büyük firma riskine istinaden alacağını iskonto edip hesabına geçirir.” 20 ana firma ile 250 tedarikçi var Bu yöntemle küçük işletme, eğer istiyorsa, alacağını vadesinden önce tahsil edebildiği gibi bankadan büyük firmanın maliyetlerine göre tedarikçiye daha ucuz finansman sağlamış oluyor. Memişoğlu, şu anda 20 ana firmanın 250 tedarikçisi ile bu kapsamda çalıştıkları bilgisini vererek “2009 yılında tedarikçilere bu kapsamda sağladığımız kredi tutarı da yaklaşık 110 milyon TL oldu. Garanti İskonto, Doğrudan Tahsilat Sistemi'ne göre çok yeni bir ürün. Dünyada da önemi giderek artmakta. Bu sene bu ciroların hızlı bir şekilde artacağını düşünüyoruz” dedi. Garanti İskonto'nun kendileri dışında bir iki yabancı banka tarafından uygulandığını ama bunu ilk web tabanlı uygulayan bankanın ise kendileri olduğu bilgisini de veren Memişoğlu şöyle devam etti: “Kriz döneminde tedarikçilerin devamı daha önemli hale geliyor. DTS'de ufak ufak şirketlerin tek tek riskini alırken iskonto da büyük firmaların yani daha iyi bildiğimiz firmanın riskine istinaden finansman sağlıyoruz. İskonto kriz dönemlerinde önemi artan ve ön plana çıkan ürün oldu. Bugün KOBİ'ler ayda 1.5 ile borçlanabiliyorlarsa belki de yüzde 1'in altında fiyatlarla finansman bulma imkanına kavuşmuş oluyorlar. Buna borçlanma demiyoruz çünkü ileri vadeli alacağını iskonto ediyor.” İskonto'da hedef ikiye katlamak Memişoğlu, İskonto'da hedeflerinin 250 milyon TL finansman sağlamak olduğunu belirterek 15 firma ile daha görüşmelerini sürdürdükleri de anlattı. Memişoğlu, görüştükleri firmaların, lojistik, hızlı tüketim malları, beyaz eşya, çimento, akaryakıt gibi sektörlerine mensup olduklarını da kaydederek aslında tedarikçilerinin devamlılığını gözeten tüm sektörlerin bu işin içinde olması gerektiğine inandıklarını da aktardı. Memişoğlu, sistemin dünyada en çok zincir marketler için kullanıldığını ve zaman içerisinde bu işin Türkiye'de de zincir marketlerde çok büyüyeceğini öngördüklerini söyledi. Örnek Meksika'dan Fikir Borusan'dan Memişoğlu, Garanti İskonto'nun doğuşunu anlatırken ilk fikrin Borusan Lojistik'ten geldiğini belirterek “Borusan Lojistik, geldi ve 'dünyada duyuyoruz böyle bir sistem var, bunu Türkiye'de uygulayabilirmiyiz' diye sordu. Örnekleri inceledik, danışmanlık aldık ve ürünü 2009 başında hayata geçirdik. Türkiye için çok yeni bir ürün ama dünyada çok uzun süredir var” diye konuştu. Sistemin, biri Meksika diğeri İspanya olmak üzere iki anavatanı olduğunu kaydeden Memişoğlu şöyle devam etti: “Biz bunu Meksika'dan esinlenerek yaptık. Meksika hükümeti 1990'ların sonunda ülkenin kamu bankalarından birine 'biz hızlı büyüyen ama sık krizlerle karşılaşan bir ülkeyiz. Krizlerin daha da derinleşmesine neden olan şey kriz dönemlerinde KOBİ'lerin finansmana erişim kaynaklarının kuruması. Öyle bir yöntem bulalım ki kriz dönemlerinin daha da derinleşmesini engelleyelim ve kriz dönemlerinde dahi KOBİ'ler finansmana kolay ulaşsınlar' diyor. Banka, 3 yıl çalışıyor ve yanlarına 250 büyük firmayı alarak 'Ey iş dünyası biz bu sistemi geliştirdik eğer bu 250 firmanın tedarikçileri arasındaysanız şunu bilin ki gereken malı veya hizmeti eksiksiz olarak teslim ederseniz bu sistem üzerinden alacaklarınız anında iskonto edebilirsiniz' diyor. Bu sistemin üyesi olan 300 bin şirket var. Her ay ortalama 100-120 bin kadarı aktif olarak bu sistem üzerinden iskontoloma yapıyor. Keza İspanyol bankalarına baktığınızda özellikle Telekom ve inşaat sektörünün hızlı gelişmesine paralel çıkan bir ürün ve ortalama bir bankanın bu işteki müşteri sayısı 50 bin seviyesinde.” Vestel, kefil oldu alacağı Garanti'ledi Çağrı Memişoğlu, DTS'yi Vestel'de de uyguladıklarını anlatarak krizin en sıcak, herkesin maliyetine bakmadan sadece kaynağı, aradığı günlerde bile ilk başta konulan şartlarla çalıştıklarını söyledi. 2008 yılı başında Garanti Bankası'nın Doğrudan Tahsilat Sistemi'ne (DTS) üye olmak için somut adımlar atan Vestel, hem iş ortaklarına kolay finansmanın yolunu açtı, hem çek yükünden kurtuldu, hem de krizde alacaklarını riske atmadı. Garanti Bankası ile yapılan çalışma kapsamında Vestel'in Türkiye çapındaki 800 bayisinin yüzde 85'ini DTS'ye dahil edildi. Bu bayilere DTS'de açılan hesaplarına bir de Kredili Mevduat Hesabı (KMH) eklendi. Bayiler Vestel'e ödemelerini bu sistem üzerinden gerçekleştirirken, ödeme günü geldiğinde hesabında yeteri kadar parası olmayan bayilerin KMH hesapları devreye girdi. Garanti Bankası, Vestel bayilerine toplam 125 milyon lira limit açarken bayiler krizin en sıcak günlerinde bu limitin 30-35 milyon TL'sini kullandı. Bu kredilerin geri ödenmemesi durumunda Vestel''de yüzde 5 oranında kefalet verdi. Limitler ve faiz ortak belirleniyor Vestel'in "Ben bayilerimi çok iyi tanıyorum, bunları tek tek incelediğinizde bizim istediğimiz kredi limitlerini tahsis edemeyebilirsiniz. Ama bayilerimin bende teminatı var, 10 yıldır 15 yıldır benimle çalışıyorlar. Bayilerimizin sizden alacakları kredilerin bir kısmına kefil oluruz" yaklaşımı sergilediğini kaydeden Memişoğlu, sistem hakkında şu bilgileri verdi: "Bu sisteme geçmeden önce bayiler Vestel'e ödemelerini çekle yapıyordu. Bayilerden bu platforma girerek nakit akışlarını Vestel'e ödeme yapacakları şekilde ayarlamalarını ve sanal çekler oluşturmalarını istedik. Artık fiziki çek kesmiyorlar. Sanal çekler bankaya tahsilat bilgisi olarak iletiliyor, biz de eğer hesabında para yoksa başta oluşturulan kredi limitlerinden Vestel'e ödeme yapıyoruz." Kredi limitlerini sadece Vestel'e yapacakları ödemeler için tahsis ettiklerini kaydeden Memişoğlu, "Yani bir anlamda KMH. Bunun faizini de Vestel'le birlikte piyasadan daha uygun koşullarda belirledik. Krizde de sistemdeki faiz oranı en başta set edilen şekilde işledi. O zaman aylık yüzde 2,20 civarındaydı. Şu anda uyguladığımız faiz oranı ise aylık yüzde 1,25 seviyesinde" diye konuştu. Vestel, erken uyarı Sistemi geliştirdi DTS sayesinde Vestel'in de hangi bayisinin ne kadar finansmana ihtiyaç duyduğunu bilerek erken uyarı sistemi geliştirebildiğine dikkat çeken Memişoğlu, "Bayiler şu ana kadar bu sistem üzerinden Vestel'e 550 milyon TL'lik ödeme yaptılar" dedi. Memişoğlu, Garanti Bankası'nın Vestel dışında bu kapsamda 250 ana ortak ve 20 bin müşterisi ile çalıştığını, toplamda 1.5 milyar TL'ye yakın kredi limiti tahsis ettiklerini söyledi. Memişoğlu, "Hedefimiz 2 milyar TL'lik kredi limiti. AYRI KUTU - FOTOLU Krizde tahsilat günlerimizi 125 günden 90 güne çektik Bu sisteminin başka bankalarda da olduğunu belirten Vestel Mali İşler ve Hazine Genel Müdür Yardımcısı Ergün Güler ise "Ama burada risk paylaşımı önemli" dedi. Sisteme girmeden önce stokları şişen bayinin Vestel'e ödemeyi hangi kaynaktan yaptığını tespit edemediklerini ifade eden Güler, "Ama şimdi kaynak ve maliyet kontrolümüz altında. Krizde de satışa ve markaya konsantre olmamızı sağladı sistem. Krizde genellikle firmaların tahsil günler uzar. Bizde tam tersi aşağı geldi. Ortalamamız 120-125 gündür. Kriz esnasında bu 90-95 güne oturdu" diye konuştu. Bayilerin bu sistemle çek maliyetinden kurtulduğunu ve siparişi, faturayı, kendisine taksit taksit yapılan ödemeyi eşleştirdiğini kaydeden Güler, "Bayilerimiz kurumsal şirketlerin kullandığı maliyetlerden teminat mektubu kullanabiliyor, sigorta yapabiliyor. Yıllık 150 bin adet çek trafiğimiz oluyordu ve kaybolma riski vardı. Çekleri fiziki olarak satış temsilcileri topluyordu. Şimdi bu satış temsilcisi kendi işine fokuslanabiliyor" açıklamasında bulundu. Bu sistemde kriz sırasında kullandırılan kredilerin yüzde 1'inin battığını da kaydeden Güler, garantörlük oranın da tedricen azaltıldığına dikkat çekti. Güler, kriz sırasında toplam krediler içinde yüzde 6,5 olan garantörlük oranın bugün yüzde 5'e çekildiğini belirtti. Fikrim var diyeni bekliyoruz Garanti Bankası Nakit Yönetimi ve İşlem Bankacılığı Birim Müdürü Çağrı Memişoğlu, banka olarak 'fikrim var' diyeni dinlemeye hazır olduklarını da anlatarak, "İş dünyası değerli bir fikri olduğunu düşünüyorsa bunu gelip bizle çalışsın ya da çalışmasın bize anlatmasını çok istiyoruz. Ancak, doğru fikirleri doğru platformda buluşturduğumuzda yeni şeyler üretebiliyoruz. Yoksa her şey tamamen rastlantısal." Memişoğlu, 'fikrim var' diyenlere bir irtibat adresi de verdi: [email protected]