İklim diplomasisinde tarihi an Türkiye COP31'e ev sahibi oldu!

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30) Brezilya'nın Belem kentinde sona erdi. Konferansta Türkiye’yi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum temsil etti.

Türkiye’nin 2022 yılında başkanlık adaylığını açıklamasıyla başlayan diplomasi trafiği, bu hafta Belem’de 5 gün boyunca devam eden müzakereler sonrası Türkiye’nin başarısıyla sonuçlandı. COP31 Taraflar Konferansı’nın önümüzdeki yıl Türkiye’de yapılması, COP31 Başkanlığını Türkiye’nin üstlenmesi, müzakere başkanlığını ise Avustralya’nın yürütmesi konusunda tüm taraflar arasında uzlaşma sağlandı. Pre-COP’un ise Pasifik ülkelerinin birinde yapılması yönünde karar varıldı. Uzlaşma metni Türkiye’nin de arasında olduğu Birleşmiş Milletler çatısı altındaki Batı Avrupa ve Diğerleri" (WEOG) grubunda kabul edildi.

Türkiye, "Hiçbir ülkenin geride bırakılmayacağı daha adil ve kapsayıcı bir diplomasi" hedefiyle ev sahipliğini elde etti. Tarihi bir diplomasi başarısı gösteren Türkiye, iklim değişikliği ile mücadelede BM’nin en önemli organizasyonu olan COP’a ilk kez ev sahipliği yapacak ve 196 ülkenin liderlerini Türkiye’de buluşturacak. Bundan sonraki süreçte Liderler Zirvesi’nin ve COP31 organizasyonun hangi ilde yapılacağı netleşecek.

COP31 için Antalya hedefi

Bakan Kurum daha önce verdiği demeçlerde Türkiye’nin COP31’i Antalya’da düzenlemeyi hedeflediğini açıklamıştı.

Antalya’nın hem ulaşım hem de konaklama seçenekleriyle öne çıktığını ifade eden Bakan Kurum, daha önce G20 Zirvesi’ne de başarıyla ev sahipliği yaptığına dikkat çekmişti. COP31’in Liderler Zirvesi’nin ise İstanbul da yapılması planlanıyor.

Türkiye'nin COP31 yolculuğu

Türkiye 2022’de Şarm El-Şeyh’te düzenlenen COP27’de hem güncel Ulusal Katkı Beyanı’nı hem de COP31 adaylığını ilan etti. Türkiye ile birlikte Birleşmiş Milletler çatısı altındaki Batı Avrupa ve Diğerleri" (WEOG) grubunda yer alan Avustralya da aday oldu.

Yaklaşık 2 yıl boyunca iki ülke arasında dostane görüşmelerle müzakere süreci yürütüldü. Türkiye, birçok ülke ile diplomasi trafiği yürüttü. Belem’de de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un öncülüğünde 5 gün boyunca devam eden müzakerelerde Türkiye’nin ev sahipliği için hazır olduğu ortaya kondu.

Avustralya ile kıran kırana müzakere

Bakan Kurum müzakerelerde tarihi bağlarla örülü Türk-Anzak dostluğuna atıfta bulunarak Çanakkale’de temeli atılan bu ruhla iklim krizinin dünyadaki etkilerine karşı da ortak bir mücadelenin ortaya konulabileceğinin altını çizdi.

Türkiye’nin, Akdeniz havzasında yer alması nedeniyle iklim değişikliğinin etkilerini derinden yaşayan ülkelerden biri olduğunu belirten Bakan Kurum, gelişmiş diğer ülkelerle kıyaslandığında, iklim değişikliğinde tarihsel sorumluluğu çok daha az olsa da Türkiye’nin kararlı iklim eylemlerini hayata geçirdiğine dikkat çekti.

Türkiye’nin iklim değişikliği ile mücadelede küresel aktörlerinden biri olduğunu ifade eden Bakan Kurum, Türkiye’nin bu deneyimlerini paylaşma ve çok taraflı iklim diplomasisinde liderlik etmeye hazır olduğunu vurguladı. Bakan Kurum, Türkiye’nin İklim Kanunu, Sıfır Atık Hareketi, döngüsel ekonomi modelleri ve yenilenebilir enerji kaynağı çeşitliliğiyle 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi’ne kararlılıkla yürüdüğünü ve bu alanda örnek olduğunu belirtti.

COP nedir?

197 ülkenin katılımıyla her yıl düzenlenen COP toplantısında, ülkelerin sera gazı azaltım hedefleri, uyum politikaları, iklim finansmanı, kayıp-zarar mekanizmaları ve karbon piyasalarının kuralları belirleniyor.

Birleşmiş Milletler nezdinde düzenlenen Taraflar Konferansı'nda "taraflar" tanımı 1992 yılında ilk BM İklim Anlaşması’na imza atan ülkeleri ifade ediyor.

COP, 1992 tarihli Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin (BMİDÇS) en üst karar organı olarak, küresel iklim kriziyle mücadele mekanizmalarının belirlenmesinde önemli bir rol oynuyor. Sözleşmeye taraf olan ülkeleri bir araya getiren bu zirvelerin ilki, 1995 yılında Almanya'nın Berlin kentinde düzenlendi.

COP'ta ev sahipliği süreci nasıl belirleniyor?

COP'ta ev sahiplerinin belirlenmesi için aday ülkeler arasında uzlaşma sağlanması gerekiyor. Bunun için de aday ülkelerin kendi aralarında anlaşmaları bekleniyor. Herhangi bir taraf ülke tarafından resmi bir itiraz yapılmadığında mutabakat sağlanmış kabul ediliyor. Aksi takdirde zirve, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin merkezi olan Almanya'nın Bonn kentinde yapılıyor. Her yıl düzenlenen COP zirvesinin ev sahipliği, BM'de 5 bölgeye ayrılıyor.

Zirveye geçen yıl Doğu Avrupa grubundaki Azerbaycan ev sahipliği yaptı. Bu yılki zirvenin ev sahibi ise Latin Amerika ve Karayipler Grubu'ndan Brezilya oldu. 2026'da da ev sahipliği sırası, Türkiye’nin de dahil olduğu "Batı Avrupa ve Diğerleri" grubundaydı.

"Dünyamız için en anlamlı maratonumuzu başlatıyoruz"

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Türkiye'nin tarihi diplomasi başarısını NSosyal hesabından yaptığı paylaşımla duyurdu.

Bakan Kurum, paylaşımında "Yüzlerce ikili görüşme, onlarca ülkeye yapılan iklim eksenli ziyaret, günler süren diplomatik müzakere ve nihayetinde COP31 başkanı ve ev sahibi Türkiye! Bu tarihi sorumlulukla bugünden itibaren ortak evimiz dünyamız için en anlamlı maratonumuzu başlatıyoruz." ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya koyduğu 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi ve yeşil dönüşüm vizyonu doğrultusunda, adil, kapsayıcı, katılımcı, şeffaf bir süreci hayata geçireceklerini belirten Bakan Kurum şunları kaydetti:

"Bugün küresel bir çevre hareketine dönüşen Sıfır Atık seferberliğiyle; Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde ortak evimiz dünyanın geleceğine son derece önemli katkılar sunmaya devam edeceğiz. Ülkemizi ve dünyayı ilgilendiren her konuda olduğu gibi Türkiye; yine güvenin, umudun ve geleceğin adresi olacak. Alınan bu kararın tüm taraflara, bölgemize ve küresel iklim mücadelesine hayırlı olmasını diliyorum."

Cevdet Yılmaz COP30 kapsamında temaslarda bulundu

BM İklim Zirvesi’nde yangın paniği: Katılımcılar tahliye edildi

Cumhurbaşkanı Erdoğan BM İklim Zirvesi'nde konuştu