Cari açığı bankalar finanse etti

Cari açık mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 84,5 artarak 2 milyar 997 milyon dolara çıktı. Yılın ilk beş ayında ise cari açık 17.4 milyar dolara ulaştı. Beklentilere yakın gerçekleşen cari açığın finansmanı ise kısa vadeli sermaye girişinden sağlandı. Mayısta toplam 2.4 milyar dolarlık kısa vadeli giriş yaşandı. Bu girişlerde en önemli katkı da bankaların 1.3 milyar dolarlık borçlanmasından geldi. Mayısta ayrıca kaynağı belirsiz 1.5 milyar dolarlık para girişi oldu. Yılın ilk beş ayındaki sermaye girişi ise 23.4 milyar dolara çıktı. Ekonomistler cari açığın finansmanının sorunlu olduğuna dikkat çekti. Merkez Bankası, ödemeler dengesi mayıs ayı sonuçlarını dün açıkladı. Buna göre geçen yıl mayısta 1.6 milyar dolar olan cari açık 2.9 milyar dolara çıktı. Cari açığın artışında dış ticaret açığındaki yükseliş etkili oldu. İthalatta ekonomideki toparlanmanın da etkisiyle yaşanan artışın sürmesiyle dış ticaret açığı yüzde 44,7 artarak 3.5 milyar dolara ulaştı. Beş aylık dış ticaret açığı ise 16.1 milyar dolara ulaştı. Hizmetler dengesi yüzde 22 azalarak 898 milyon dolara düştü. Turizm gelirlerinin sadece yüzde 2 artması ve navlun gelirlerinin yüzde 55 azalması, hizmet gelirlerinin düşüşünde etkili oldu. Beş aylık hizmetler dengesi kalemindeki düşüş ise turizm gelirlerinin yüzde 6,2 azalmasından kaynaklandı. Cari açığın finansmanında, kısa vadeli sermaye girişleri büyük rol oynadı. Toplam kayıtlı 2.4 milyar dolarlık kısa vadeli, 267 milyar dolarlık uzun vadeli giriş yaşandı. Mayısta yabancılar hisse senedi piyasasında 501 milyon dolarlık satış yaparken 670 milyon dolarlık bono aldı. Ocak-mayıs döneminde ise yabancılar 214 milyon dolarlık hisse senedi, 4.9 milyar dolarlık bono aldı. Kısa vadeli sermaye girişlerine en büyük katkı, bankalardan geldi. Bankaların kısa vadeli kredi kullanımı mayısta 1.3 milyar dolara ulaştı. Bankaların uzun vadeli kredi kullanımı sadece 103 milyon dolarda kaldı. Reel sektör ise mayısta Kasım 2008'den beri ilk defa yurtdışından net bazda borçlandı. Kriz dönemini borç ödeyicisi olarak geçiren reel sektör mayısta 1.9 milyar dolarlık uzun vadeli kredi alırken 1.8 milyar dolar borç ödedi. Net olarak, reel sektör uzun vadede 122 milyon dolar borçlanmış oldu. Reel sektörün kısa vadeli borçlanması ise 98 milyon dolar oldu. Ocak-mayıs döneminde bankacılık sektörü 2.5 milyar dolar kredi kullanırken reel sektör ise 3.3 milyar dolar geri ödeme yaptı. Yurtdışından doğrudan yabancı yatırımlar mayısta da oldukça kısıtlı oldu. Yılın ilk beş ayındaki net doğrudan yatırım girişi 1.7 milyar dolar ile geçen yılın aynı döneminin yarısına indi. Mayısta Merkez Bankası'nın döviz rezervleri 1.8 milyar dolar arttı, banka rezervleri 521 milyon dolar azaldı. Ocak-mayıs döneminde ise Merkez Bankası rezervleri 6.7 milyar dolar artarken banka rezervleri 7.5 milyar dolar geriledi. Nisanda 3 milyar dolar çıkışın yaşandığı net hata noksan kaleminden, mayısta 1.5 milyar dolarlık giriş oldu. Kayıtdışı giriş ocak-mayıs döneminde 694 milyon dolarda kaldı. Geçen yıl bu rakam 5.6 milyar dolardı. Ekonomistler, cari açığın finansmanında kısa vadeli girişlerle karşılanıyor olmasının kırılganlığı artırdığına işaret ediyor. EKONOMİSTLER NASIL YORUMLADI Fortis Ekonomik Araştırmalar FİNANSMAN HALA SIKINTILI Cari açığın finansman tarafında genel görünüm hala sıkıntılı olsa da bazı alanlarda iyileşme göze çarpıyor. 12 aylık birikimli olarak bakıldığında nisan itibariyle firmalar uzun vadeli kredilerde 10.9 milyar dolar net borç ödeyicisi pozisyonundaydılar. Mayıs ayında ise firmaların uçun vadeli net kredi kullanımı 0.1 milyar dolarlık bir girişe işaret etti. Bu şirketlerin dış borçlanma imkanlarında iyileşme olmasından kaynaklandı. Cari açıkta artış sürecek ve yıl sonunda 37.1 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz. HSBC Stratejisti Fatih Keresteci DÖVİZ KURU YUKARI ÇIKABİLİR Reuters tarafından düzenlenen ankete göre 2010 yılı cari işlemler açığının 35 milyar dolar olacağı öngörülüyor. İlk beş aydaki gerçekleşme 2010 yılı cari işlemler açığının daha önce tahmin edilen rakamların oldukça üzerinde olacağına işaret ediyor. Ödemeler dengesi istatistikleri şu an için mali piyasaları pek de etkilemiyor. Ancak artan cari işlemler açığı nedeniyle ortaya çıkacak olan döviz talebi orta-uzun vadede kurlar üzerinde yukarı yönlü bir baskıya neden olabilir. INF Bank Ekonomik Araştırmalar UZUN VADEDE KIRILGANLIK ARTIYOR Reel sektörün aylık uzun vadeli borç çevrim oranı uçun bir aradan sonra yüzde 100'ün üzerine çıktı. Kısa vadeli ticari kredilerin çevrim oranıda ise yüzde 100 civarındaki güçlü sevir sürdü. Mayısta görüldüğü üzere cari açığın ağırlıklı olarak kısa vadeli girişlerle karşılanıyor olması ileriye yönelik kırılganlığı artırıyor. Ancak banka ve reel sektörün borç çevirmelerindeki olumlu seyir kurda oynaklık yaratsa da finansmanda sıkıntı yaşanmayacağını gösteriyor. REFERANS