BÜYÜKLER LİGİNDE SIRALAMA DEĞİŞTİ

Büyükler liginde sıralama değişti Özel bankaların en büyükleri İş Bankası, Garanti Bankası ve Akbank, 2008 sonu bilançolarını açıkladı. Buna göre aktifler ve mevduatta halen İş Bankası, karlılık ve kredilerde ise Garanti Bankası birinci sırada. Öte yandan 2007 yılında aktifler ve mevduatta ikinci sırada olan Akbank’ın 2008’de yerini Garanti Bankası’na bıraktığı ve üçüncü sıraya yerleştiği görülüyor. Krediler tarafında ise Akbank, İş Bankası ile yer değiştirerek üçüncülüğe geriledi. Global piyasalarda yaşanan ve geçen yılın son çeyreğinde daha da derinleşen krizin olumsuz etkileri, bankaların 2008 sonu bilançolarında da kendini gösterdi. Krizin en büyük etkisi bankaların karlarında görüldü. Analistler, sektör genelinde bankaların karlarının, beklentilerin yüzde 10-15 altında geldiğini belirtiyor. Karlardaki erimenin en büyük nedeni ise kredi musluklarının kısılmasının yanı sıra takipteki kredilerde görülen artış. 2009‘un kalanına bakıldığında da beklentiler pek olumlu bir tablo çizmiyor. Halihazırda üçü sektörün büyükleri olmak üzere beş banka, 2008 sonu bilançosunu açıklamış durumda. İş Bankası, Garanti Bankası ve Akbank’ın aktif büyüklük, kar, krediler ve mevduat bazında incelediğimiz bilançolarında, geçmiş yıllara göre sıralamalarda değişiklikler söz konusu. Aktif büyüklük ve mevduat bazında 2007’de olduğu gibi hala birinci sırada İş Bankası yer alıyor. Ancak önceki yılın ikincisi Akbank, geçen yıl Garanti Bankası ile yer değiştirdi. Karlılık sıralamasında Garanti Bankası, Akbank ve İş Bankası sıralamasında değişiklik olmazken, kredilerde 2007 yılında ikinci sırada olan Akbank, 2008’de İş Bankası ile yer değiştirerek üçüncü sıraya geriledi. Akbank’ın sıralamalardaki bu değişimine, genel olarak bankanın 2008 yılı başından bu yana izlediği defansif strateji gösteriliyor. Aktiflerde İş Bankası Açıklanan bilançolarda bankaların aktiflerine bakıldığında, önceki yılların üzerinde büyümenin geçen yıl da sürdüğü görülüyor. Üç büyük bankanın 2008 yılı performansında aktif büyüklükte İş Bankası, birinci sıradaki yerini korudu. İş Bankası aktiflerini 2007 yılında önceki yıla göre yüzde 6.6, 2008’de ise 21.7 büyüterek 97.6 milyar TL’ye yükseltti. 2007 yılında aktif büyüklük sıralamasında üçüncü sırada yer alan Garanti Bankası, 2008 yılında ise ikinci sıraya yerleşti. Buna göre banka aktiflerini 2007 yılında 34.3, 2008 yılında ise 31.6 oranında artırarak 88.9 milyar TL’ye yükseltti. 2007 yılının ikincisi Akbank ise geçen yılın aktif büyüklükte üçüncü sıraya geriledi. 2007’de aktifleri yüzde 19.1 büyüyen banka, 2008 yılında ise 25.6’lık artışla 85.7 milyar TL aktif büyüklüğe ulaştı. Sektörün toplam aktifleri içindeki paya bakıldığında ise İş Bankası’nın payı gerilerken Garanti Bankası’nın payının arttığı, Akbank’ın ise sabit kaldığı görülüyor. En karlı Garanti Bankaların aktifleri, 2008’de büyümesini sürdürdü ancak aynısını karlılık için söylemek mümkün değil. Krizin etkisinin en çok bankaların karlılığına olumsuz yansıdığı görülüyor. Karlılık sıralamasına bakıldığında Garanti Bankası birinci sırada yer alıyor. 2007 yılında yüzde 118’lik artışla karı 2.3 milyar TL’ye yükselen Garanti Bankası, 2008 yılında ise aşağı yönlü bir grafik çizdi. Buna göre geçen yıl bankanın karı yüzde 24.4 azalarak yaklaşık 1.8 milyar TL’ye geriledi. Akbank ise 2007’de olduğu gibi geçen yıl da ikinci sırada yer aldı. Bankanın 2007’de yüzde 24.6 artan karı, 2008 yılında ise yüzde 14.5 düşerek 1.7 milyar TL’ye geriledi. Üçüncü sırada yer alan İş Bankası’nın ise 2007 yılında yüzde 53.5 artarak 1.7 milyar TL’ye yükselen karı, geçen yıl yüzde 11.3’lük düşüşle 1.5 milyar TL’ye geriledi. Toplam sektör içindeki paylarda ise karlardaki düşüşe bağlı olarak üç bankanın da payı geriledi. Mevduat artışı devam Mevduat tarafına bakıldığında sıralamada bir değişiklik göz çarpıyor. İlk sırada geçen yıl olduğu gibi İş Bankası bulunuyor. Bankanın 2007 yılında yüzde 4.6 artarak 48.5 milyar TL’ye yükselen mevduatları, 2008 yılında ise yüzde 31 artarak 63.5 milyar TL’ye yükseldi. 2007 yılının üçüncüsü Garanti Bankası, 2008’de ikinci sıraya yerleşti. Buna göre bankanın 2007’de yüzde 29.7 artan mevduatları, geçen yıl yüzde 35 artış gösterdi ve 52.7 milyar TL’ye ulaştı. 2007’de ikinci sırada bulunan Akbank ise geçen yıl üçüncü sıraya geriledi. Akbank’ın 2007’de önceki yıla göre yüzde 20 artan mevduatları, 2008’de yüzde 27.1 artarak 52.2 milyar TL oldu. Toplam mevduatlar içinde İş Bankası ve Garanti Bankası’nın payı artarken Akbank’ın payı, mevduattaki artışa rağmen değişmedi. Akbank geriledi Bankaların bilançolarında kredi kalemindeki büyüme, 2008 yılının özellikle son çeyreğinde krizin derinleşmesine rağmen sürdü. 2007 yılının birincisi Garanti Bankası ile ikincisi Akbank arasındaki küçük fark, geçen yıl biraz daha açıldı ve Akbank, İş Bankası’nın ardından üçüncü sıraya geriledi. Buna göre 2007 yılında yüzde 36 artışla 37.2 milyar TL’ye yükselen Garanti Bankası’nın toplam kredileri, 2008’de yüzde 34.1 artarak 49.9 milyar TL’ye yükseldi. İş Bankası’nın kredileri 2007 yılında yüzde 14 büyürken, 2008’de ise yüzde 40.1 büyüdü ve 47.6 milyar TL’ye ulaştı. Akbank’ın 2007’de yüzde 31 artarak 37 milyar TL olan kredileri ise geçen yıl yüzde 19.9 artarak 44.4 milyar TL oldu. Akbank’ın genel olarak sıralamalarda geri düşmesi, bankanın 2008 yılı başından bu yana daha defansif bir strateji izlemesine bağlanıyor. Takipteki krediler arttı Genel olarak bakıldığında bilançoları en olumsuz etkileyen unsurlar olarak özellikle geçen yılın son çeyreğinde krediler tarafında yavaşlama ve takipteki kredilerdeki artış gösteriliyor. Ekspres Yatırım Araştırma Direktörü Bülent Şengönül, özellikle daha çok kredi kartı ve KOBİ kredilerine ağırlık veren bankaların bilançolarda daha fazla karşılık ayrılması nedeniyle karının olumsuz etkilendiğini söylüyor. Şengönül, sektörde 2008’in son çeyreğinde geri dönmeyen kredilerin yüzde 16.8, geri dönmeyen kredilere ayrılan karşılıkların ise yüzde 15.7 arttığını belirtiyor. Şengönül, 2008 sonunda geri dönmeyen kredi rasyosunun yüzde 3.5 olduğunu, 2009’da ise bu oranın yüzde 5.5 seviyesini aşabileceğini kaydediyor. Şengönül, 2009’da sektörde kredilerde yavaş bir seyir, mevduatlarda ise daha hızlı artış, geri dönmeyen krediler için ayrılan karşılıklarda da 2008’e göre yüzde 60-70 arası yükseliş olacağı görüşünde. Riskler sürüyor Ak Yatırım banka analisti Hakan Aygün, genel olarak 12 aylık karların beklentilerinin yaklaşık yüzde 10-15 altında geldiğine dikkat çekiyor. Bankaların aktiflerinde likiditeye ağırlık verdiğini, toplam bilanço içinde likit aktiflerin payı artarken kredilerin payının azaldığını belirten Aygün, 2008’in son çeyreğinde yerli yatırımcıların döviz mevduattan TL’ye geçtiğini kaydediyor. 2009 yılında takipteki alacakların bankaların karlarını olumsuz etkileyecek en riskli kalem olduğuna dikkat çekiliyor. Aygün, krediler tarafında yüzde 5-10 civarında büyüme beklendiğini, faaliyet giderlerinde ise yüzde 0-10 arası artış öngörüldüğünü belirtiyor. Aktiflerde fazla büyüme beklentisi olmaması nedeniyle komisyon gelirlerinde beklenen yüzde 10-15 oranında artışın ise zor olacağı belirtiliyor. Merkez Menkul Değerler Araştırma Müdürü Özgür Yurtdaşseven de 2009 yılının özellikle ilk iki çeyreğinde da bankalar için en büyük tehlikenin takipteki kredi oranının artması ve buna karşılık bankaların daha fazla karşılık ayırarak, kar marjlarında baskı hissetmeleri riski olduğunu belirtiyor. Yurtdaşseven, 2009’da, güçlenen mevduat tabanları ve güçlü sermaye yeterlilik oranları ile büyük ölçekli bankaların daha güçlü performans sergileyebileceklerini kaydediyor. Behiye Selin Taner/ Ekonomist