Bankalar ‘Expat’ avında

Mine Zeybekoğulları / Ekonomist Ekonominin tüm dinamiklerini en yakından takip eden bankacılık sektörü, bu dinamiklerde yaşanan değişim ve gelişmelere de her zaman en hızlı reaksiyonu gösterir. Çünkü bu değişim ya da gelişim çoğu zaman yeni ihtiyaç ya da talepler olarak kendini gösterir. Bankalar kimi zaman teknolojideki bir yeniliğin günlük hayatta kullanımından yola çıkarak yeni bir ürün ya da hizmet geliştirirler kimi zaman da bir alandaki gelişme potansiyelini görerek ürün ve hizmetlerini bu yeni alana odaklandırırlar. “Expatriate banking” bu alanlardan biri ve önümüzdeki dönemde bu tanımın daha sık duyulması olası. Expat adı verilen Türkiye’de çalışan yabancı uyruklu kişilere yönelik her türlü finansal hizmetin ayrı bir yapı içinde sunulduğu expatriate banking, bankaların yeni odak noktalarından biri. Ağırlıklı olarak orta ve üst düzey yöneticiler bu grupta yer alırken; aslında bu kişiler aynı zamanda geldikleri yeni ülkede çeşitli hizmet ve bilgilere ihtiyaç duyan bir müşteri kitlesi oluşturuyorlar. Türkiye’de yıllardır bu kesime yönelik hizmet veren bankalar var ancak bu alana yeni oyuncuların katılması dikkatleri buraya çekti. Bankaların bu alana yönelmesinin arkasında tabii ki görülen potansiyel var. Bu potansiyel, daha çok ‘iyi müşteri’ olarak tarif edilebilir. Çünkü özellikle çokuluslu şirketlerin üst düzey yöneticileri, gelir düzeyleri bakımından ‘özel bankacılık’ müşterisi potansiyeli taşıyor. Bu müşterilerin gelirleri dışında yatırımlarına da yön verebilmek, bankaların öncelikli hedefleri arasında yer alıyor. Sayı giderek artıyor Expatriate banking’in Türkiye’de çok eski bir geçmişi yok. Türk bankaları arasında Garanti Bankası 2001 yılında Türkiye’de yaşayan yabancıların bankacılık işlemi yapabilmesi için tüm dağıtım kanallarından İngilizce bankacılık hizmeti vermeye başlayan ilk banka olarak biliniyor. Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı firma sayısında son yıllarda yaşanan artışa paralel olarak, expat çalışan sayısı da giderek artıyor. Bankalar da bu alandaki potansiyeli daha yakından takip etmeye başladılar. Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu çalışanlara yönelik expatriate banking hizmetleri sunan bankalar arasında Akbank, Citibank, Garanti Bankası, İş Bankası, TEB ve Yapı Kredi bulunuyor. Bu segmentte kişilerin genellikle birikimlerini kendi ülkelerinde değerlendirme eğiliminde oldukları belirtilirken, bu nedenle şu anda ağırlıklı olarak bireysel bankacılık ürün ve hizmetleri öne çıkıyor. Yapı Kredi boşluğu gördü Yapı Kredi, expatriate banking hizmeti vermeye başlayan son banka oldu. Yapı Kredi geçen yıl aralık ayından itibaren yabancı uyruklu müşterilerin yoğunlukta olduğu illerde bulunan on şubede bu hizmetleri sunmaya başladı. Yapı Kredi’den Ekonomist’e yapılan açıklamada, “Bu alanda görülen boşluğu doldurmak ve müşterilerimizin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla” expatriate banking hizmetleri vermeye başladıkları aktarıldı. Ayrıca, banka bünyesinde halihazırda expat olarak görev yapan kişilerin geri bildirimleri ve yönlendirmeleri de bu kararda etkili olmuş. Expatriate banking hizmetleri için yeni ve özelleştirilmiş şube açma planı bulunmayan Yapı Kredi, bu yıl bu hizmetleri verecek şube adedini artırmayı hedefliyor. Öncelikli şehirler ise İstanbul, Ankara, İzmir’in yanı sıra Muğla, Marmaris, Bodrum gibi tatil yöreleri olacak. Yapı Kredi, expatriate banking kapsamında yabancı dil bilen portföy yöneticilerinin yer aldığı şubelerde, yatırım ve mevduat ürünlerinin yanı sıra sigorta ürünleri, kiralık kasa hizmeti, döviz cinsinden ödeme, para transferleri, fatura ve düzenli ödeme ürünlerine ilişkin hizmetler sunuyor. Ağırlıklı olarak “Kişisel Bankacılık” grubu altında konumladığı bu yeni müşteri grubunu yatırım ürünlerine daha fazla çekmeyi amaçlayan Yapı Kredi ayrıca, stratejik işbirlikleri geliştirmeyi hedefliyor. İş Bankası 63 şubede hizmet veriyor İş Bankası, yabancı uyruklu müşterilerinin iletişim sorunu yaşamadan hizmet alabilmesini için İngilizce dil bilen çalışanların tahsis edildiği şubeleri belirleyerek Ağustos 2007’den itibaren expatriate banking uygulamasını hayata geçirdi. İş Bankası şu anda İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Aydın, Bursa, Denizli, Eskişehir, Hatay, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin, Muğla ve KKTC’de toplam 63 şubesinde expatriate banking adı altında tüm bireysel bankacılık hizmetleri veriyor. Bu hizmetler kapsamında, yabancı uyruklu müşterilerin bankacılık ürünleri hakkında daha sağlıklı bilgi almaları ve taleplerinin daha hızlı ve doğru bir şekilde yerine getirilmesi amaçlanıyor. İş Bankası, şubelerde İngilizce bilen eleman bulundurulmasının yanı sıra, İngilizce internet sitesinden ürün tanıtımlarının yapılması ve başta İngilizce internet şubesi olmak üzere alternatif kanallardan İngilizce işlem yapılmasını sağlayarak bu müşteri kitlesine daha geniş ölçüde ulaşılmasına çalışıyor. Garanti’den özel mortgage Ocak 2001’den bu yana Türkiye’de yaşayan yabancılara yönelik “Expat Banking” programını sunan Garanti Bankası, bu hizmetlerden yararlanan expat müşteri sayılarının her yıl arttığını kaydediyor. Bu program çatısı altında yabancıların ihtiyaçlarına yönelik farklılaştırılmış birçok bankacılık ürün ve hizmeti sunulduğu belirtilirken, bunlar arasında kredi kartı, seyahat programları yer alıyor. Yurtdışında yaşayan ve Türkiye’de oturma ya da yatırım amaçlı ev sahibi olmak isteyen kişilere yönelik özel olarak hazırlanan mortgage ürünü de bu kapsamda sunuyor. Yabancıların yoğun olduğu lokasyonlarda Garanti Paramatik’lerinden yabancı para çekme ve yatırma imkanı bulunurken, expat müşterilere yönelik düzenli bilgilendirme de yapılıyor. Gönderilen e-bültenlerle yeni ürün, hizmet ve kampanyaların yanı sıra, Türkiye’deki ekonomik gelişmeler ve katılabilecekleri etkinlikler hakkında bilgi veriliyor. Citi’de 24 saat para transferi var Citibank da Türkiye’de 24 şubesinde expatriate müşteri segmentine yönelik hizmet veriyor. Bu kapsamda sağlanan hizmetler arasında zaman sınırlaması olmadan para transferi yapabilme imkanı öne çıkıyor. Türkiye’de çalışan yabancı yönetici müşteriler, global para transferi hizmeti ile dünyanın çeşitli ülkelerdeki hesaplarına, yurt dışında yaşayan aile bireylerine ve arkadaşlarına 7 gün 24 saat anında para transferi yapabiliyorlar. Bu hizmetten en çok aileleri yurtdışında yaşayan müşterilerin yararlandığı belirtiliyor. Citibank’ın expatriate müşterilerine sunduğu diğer global bankacılık hizmetleri arasında; dünya çapında özel müşteri statüsü, yurtdışı şubelerinde özel ofis ve toplantı odası, 100’den fazla ülkede acil nakit, çocukların yurtdışı eğitimlerinde kullanabilecekleri ücretsiz bankacılık paketi, uluslararası Citi ekonomistleri ile kişiye özel ekonomi toplantıları, restoran, otel ve seyahat danışmanlığı bulunuyor. TEB konut finansmanına odaklandı Türk Ekonomi Bankası (TEB), 2007 yılı ağustos ayından beri expat banking hizmetleri veriyor. “Expat Banking” programı kapsamında, yabancı uyruklu müşteriler çağrı merkezi, internet şubesi ve ATM’lerde İngilizce işlem yapabiliyorlar. Ayrıca, belirlenmiş şubelerde İngilizce hizmet alabiliyorlar. Bu hizmetlerden, dağılımı İstanbul’da beş, Ankara’da iki, İzmir’de üç, Muğla’da dört, Antalya’da altı, Aydın’da bir, KKTC’de üç olmak üzere, toplam 24 şube vasıtasıyla yararlanılabiliyor. Expat banking’de müşteri kitlesinin, özel firmaların üst düzey yöneticileri, üniversitelerdeki akademisyenler, gayrimenkul alımı ve diğer yatırımları için Türkiye’yi tercih eden ve Türkiye’de yaşayan yabancılardan oluştuğu ifade ediliyor. Bu müşteri grubu vadeli mevduat hesabı, otomatik ödeme gibi tüm bankacılık ürün ve hizmetlerinden faydalanabilirken, ayrıca BNP Paribas işbirliği ile Türkiye’de ev almak isteyen yabancılara konut kredisi hizmeti veriliyor. TEB’den verilen bilgiye göre, uluslararası mortgage piyasasının gelişmesine paralel olarak, expat müşterilerin de ev alımlarının finanse edilmesine ağırlık verilmiş durumda. 20 binin üzerinde expat var Yabancı yatırımcıların Türkiye’ye artan ilgisi ve geçtiğimiz yıllarda peş peşe gerçekleşen yatırımlar sonrası, çok sayıda yabancı yönetici ya da çalışan da Türkiye’de görev nedeniyle ikamet etmeye başladı. Turistik amaçlı ülkeye gelip daha sonra bu süreyi uzatan ve sonrasında Türkiye’de yaşamaya karar verenlerin sayısı da az değil. Türkiye’de yaşayan expatlarla ilgili rakamlar değişkenlik göstermekle birlikte, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurulu’nun (USAK) hazırladığı rapora göre, Eylül 2008 itibariyle Türkiye’de resmi olarak ikamet eden izinli yabancı sayısı 200 binin üzerinde bulunuyor. Raporda, resmi kaynaklar ile gayrı resmi rakamlar, yabancı devlet kaynakları veya büyük elçiliklerin verdiği rakamlar arasında ciddi farklılıklar bulunduğuna işaret edilirken, bu sebeple rakamın çok daha yüksek olduğu düşünülüyor. Bunun içinde expat olarak nitelendirilen çalışan sayısının 20 binin üzerinde olduğu kaydedilirken, Türkiye’de orta ve üst düzey yönetici olarak görev yapan yaklaşık 7 bin expat olduğu tahmin ediliyor. Görüş ‘Potansiyelin büyüklüğü ortada’ Evren Cantürk (Citigold Özel Bankacılık Bölüm Başkanı) “Ülkemizde faaliyet gösteren ve sayıları son yıllarda artış gösteren yabancı firmaların expatriate (yabancı) çalışanları ile ülkemizdeki yabancı çalışan sayısı oldukça artış gösterdi. Türkiye’de, içlerinde dev sanayi şirketlerinin de bulunduğu 22 binden fazla yabancı firma faaliyet gösteriyor. Örneğin bunlardan 140 tanesi İSO’nun ilk 500 listesi içinde. Bu firmaların yönetim kurulu veya üst yönetimlerinde birçok yabancı çalışanın olduğu göz önüne alındığında, bu segmentte ne kadar büyük bir potansiyel olduğu ortaya çıkıyor. Önümüzdeki yıllarda yabancı firmaların Türkiye’de yatırım sürecinin artarak devam etmesi doğrultusunda yabancı çalışan sayısının artacağını, dolayısıyla expatriate segmentteki hacmin yüksek seviyelere çıkacağını tahmin ediyoruz.”