Bankalar bundan sonra ne yapar?

Kadife Şahin / Milliyet / 60. Yıl - Yenu Ufuklar / Finans On yıl önce kendi krizini yaşayan Türk bankacılık sektörü, yabancı sermaye girişiyle birlikte sermaye yapısını güçlendirme ve coğrafyasında etkin olmaya çalışırken şimdi global krizle birlikte patlak veren yeni düzenlemelerin etkisinde kalacak. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın ‘Türkiye’de ileride sistemi etkileyecek büyüklükte banka istemiyoruz” ve ‘Sektörde oligopol yapı var’ sözlerinden sonra anlaşıldı ki Türkiye bankacılığında yeni bir döneme giriliyor. Henüz bu yönde atılacak ilk adımların ne olduğu tam olarak ifade edilmese de söylenen Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) gereken çalışmaları yürüttüğü. Fakat beklenen ve bankacılık kesiminden ağır ağır karşı durulan nokta, bankaların mevduat paylarına sınır getirilerek büyümelerinin önlenmesi, uluslararası vergi uygulamaları ve yönetici ücretlerinin belli tutarlarda tutulması gibi konular. Bankacılık sektörünün büyük oyuncuları, sektörde oligopol bir yapının olmadığına, bu tür uygulamalara gidilerse ölçek ekonomisinden yararlanarak kar elde edemeyeceklerini ve verimlilik sağlayamayacaklarını düşünüyor. Orta ve küçük bankalar ise BDDK ve diğer otoritelerin büyük oyuncuların büyümelerini sınırlayacak kuralları getirmemesi halinde gelecekte Türkiye bankacılık sisteminde kendilerinin var olma ve rekabet şanslarının iyice azalacağını ve büyüklerle aralarının tamamen açılacağını düşünüyorlar. Büyük ve küçük bankaların bu düşüncelerinde kendilerine göre haklı nedenleri var. Ancak bu düzenlemeler yapılırken ülke ekonomisinin ve bankacılık sisteminden hizmet alan geniş toplum kesimlerinin de gözönünde tutulması gerekiyor. Sektörde rekabet var mı? Büyük bankaların, ki bunların içinde büyük pay kamu bankalarına ait, sektördeki hakimiyetleri çok net. Kredi kartı, bireysel krediler, konut ve taşıt kredilerinde faiz düşüşü yaşanmasına karşın piyasadaki banka sayısının sayılı olması nedeniyle müşteriden yana sağlıklı işleyen bir rekabetten söz etmek mümkün değil. Bankalar bu tür hizmet ve ürünlerde birbirlerinin ayağına basmayan bir rekabet çizgisi içindeler. Müşteri hangi bankayı tercih ederse etsin, çok fazla seçim şansına sahip değil. Bu müşteri açısından ele alınması gereken düzenlemelerde dikkat edilmesi gereken konulardan biri. Fakat sektöre getirilmesi düşünülen bankaların büyümelerini engelleyici düzenlemelerin büyümesi istenen ekonomiye yapacağı negatif etki de açık bir konu. Bugün Türk bankacılığının büyüklüğü gayri safi milli hasılanın yüzde 80’ni civarında. Bunun Batı ülkelerinde çok daha büyük oranlarda olduğu söyleniyor. Eğer bankacılık sisteminin ekonominin önünde büyümesi hedefleniyorsa, sektöre getirilmesi düşünülen düzenlemeler beklenen hedeflerin gerçekleşmesini engelleyecek. Türk bankalarının bölgesel güç olma hedeflerine de darbe vuracak.