AB bankaları yeniden yapılanıyor

KÜRESEL ekonomik krizden en çok etkilenen sektör bankacılık oldu. Para musluğunu elinde tutan bankalar batma eşiğine gelince, devletler hemen müdahale ederek bir yardım programı hazırladı. Önce bankaların sermayelerine belli bir dönem için katıldılar. Buna de "yeniden kapitalizasyon" dediler. Ancak bu yetmediği gibi, her bankada da hemen sonuç vermedi. Çünkü giderler çok fazlaydı. Bunun için bankalardan sadece kar dağıtımı için para harcamaları, diğer giderleri kesmeleri istendi. Banka müdür ve yönetim kurullarının ücretleri ve primleri çok yüksekti... Avrupa bankalarını devletleştirmek zor. Ama sonuçta AB de olaya müdahale etti. Bu arada, Almanya'da bir tür tasarruf sandığı niteliğinde olan ve kooperatifler şeklinde örgütlenmiş olan Sparkasse'lerin de başı haksız rekabet nedeniyle dertte. AB, şimdi bankaların daha rahat çalışabilmesi, gereğinde devlet desteğini de sorunsuzca alabilmesi ve bunu rantabl bir şekilde kullanabilmesi için yapısal değişikliğe gidilmesini öngördü. AB Komisyonu'nun rekabetten sorumlu komiseri Neelie Kroes, geçten hafta perşembe günü, bankaların bu süreçten geçtikten sonra bir daha devlet desteğine gerek kalmadan iç pazarda rekabet edebileceğini, bu sayede de ekonomiye canlılık geleceğini açıkladı. Kroes, bu yeni düzenleme uyarınca, bankalara 31 Aralık 2010 tarihine dek yeniden toparlanarak kendilerine çeki düzen vermeleri için süre tanıdı. Ardından da bunu bir bilgi notu olarak tebliği etti. Aslında 2008 yılı sonu itibariyle de devlet garantilerine ilişkin birçok uygulama yönetmeliği çıkmış ve buna göre bankaların yeniden kapitalize edilen sermayelerinin ve riziko aktiflerinin kullanılması düzenlenmişti... Komisyon, şimdilerde zorlu iş stratejilerin geliştirebilmek için bankaların bir stres testine girmelerini öneriyor. Bu testin sonucunda, bankaların çalışma modellerini, değerleri azalan portföyleri ortaya çıkararak zarar yaratan işlemleri kendilerinden uzaklaştırmak yönünde kullanmaları öngörülüyor. Ayrıca böyle bir testin sorucunda bankaların rakip bir banka tarafından üstlenilmesi de plan dahiline giriyor. Bankaların batmasına gelince... Herhangi bir bankanın kapatılması kesinlikle düşünülmüyor. Çünkü bankalar toplumun itimat kurumları. Batma da en son çare. O da aslında çare değil. 5 YIL SÜRELERİ VAR Şimdi bankaların, komisyonun belirlediği hedeflere ulaşması ve yeniden yapılanmaları için öngörülen süre 5 yıl. Aslında bu süre önce 2, ardından da 3 yıl olarak düşünülmüştü. Süreler üzerinde bu denli düşünülmesinin nedeni ise bankaların ellerindeki değerli değersiz portföyleri birdenbire boşaltarak piyasada bir kıymetle evrak enflasyonuna yol açmalarını önlemekti. Artık bankaların devlet yardımı alabilmeleri için gerekli koşul da yumuşatılıyor. Eskiden devlet yardımları için öngörülen "sadece bir kez, bir daha da yok" ilkesi şimdi "sadece gerektiğinde" şeklinde değiştirilmiş durumda. Komisyon, bankaların tabi olacağı stres testinde birlikte hareket etmeyi öneriyor. Böylece piyasaya hassas bilgiler toplanarak AB içinde toplu bir metodoloji geliştirilmesi amaçlanıyor. Bunun sonucunda AB'de rekabet komisyonunun devlet destekleri konusundaki anlayışı da değişecek. Bu arada, ulusal piyasaların; özellikle yoğun miktarda kredi kartı kullanımının ve inşaat kredilerine olan talebin artması da göz önüne alınacak. AB Komisyonu, banka sahiplerine de geçmişte yaşanan olaylar için belli bir sorumluluk yüklüyor ve bundan böyle ücret ve hakkı huzurların normal ölçülere çekmelerini istiyor. Kısacası "Bankanızı soymayın, içini boşaltmayın" diyor. Öte yandan, brüt gelirlerin yüzde 16.5'ine kadar yapılacak yeniden yapılandırma harcamaları için devlet yardımı yapılması da öngörülüyor. Herhalde bundan böyle bankaların kredi vermemek için bahanesi kalmayacak. MURAT UĞUR AKSOY PARA DERGİSİNİN 242'İNCİ SAYISINDAN ALINMIŞTIR