AB bankaları dozu kaçırdı

MURAT UĞUR AKSOY / Para Dergisi . AB’NİN bankacılık, finans ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren kurumlar için hazırladığı yönerge 1 Kasım’da yürürlüğe girecek. Yeni düzenlemeyle birlikte banka değiştirmek kolaylaşacak, kurumlar üzerindeki gözetim ve denetim artacak. AB’nin amacı, iç pazara uygun, tüketiciyi koruyan bankalar oluşturmak. Tabii bu pek de kolay değil. Ekonomik krizden en çok bankalar etkilendiği için AB devletleri olayın üzerine daha fazla eğilip çözümler aradı. Bu arada bankaların krizi fırsat bilip tüketicinin sırtına binmesini de önlemeye çalıştılar. Son olarak AB Komisyonu, bankaların müşteri hizmetlerine dair bir araştırmaya imza attı. 224 bankayı, yani AB içindeki bankaların yüzde 80’ini kapsayan araştırmanın sonuçları 22 Eylül’de bir raporla açıklandı. Rapora göre, bankaların müşteri hizmetlerinin yeterince şeffaf olmadığı ve birçok defa gizli ücret tahsil edildiği ortaya çıktı. Yine bankaların yüzde 66’sının tüketicilere şeffaf davranmadığı, verilen hizmet ve alınan ücretlerin çok açık olmadığı anlaşıldı. Rapor, 2007 ve 2008 yıllarında müşterilerin yüzde 9’unun bu sebeplerle bankalarını değiştirdiklerini de ortaya koydu. Rapora göre Avusturya, İtalya, Fransa ve İspanya’daki bankaların ücretleri hiç de şeffaf değil. Örneğin İtalya’da banka sabit ücreti 253, İspanya’da ise 178 euro. Almanya’ya gelince... En pahalı bankalar bu ülkede bulunuyor. Özellikle yıllık temel ücretler ve kredi kartı ücretleri çok yüksek. Buna karşılık hesap için alınan ücret düşük: 89 euro. Yılda 27 euro’yla en ucuz bankalarsa Bulgaristan’da bulunuyor. Banka ücretleriyle ilgili rapor üzerine AB Tüketici Komiseri Meglena Kuneva bir açıklama yaptı. AB iç pazarının bölünmüş olmasından yakınan Kuneva, tüketicilerin tek pazar oluşumundan yararlanamadığını da belirtti. AB Tüketici Komiseri, bankaların müşterilerini çok zor durumda bıraktıklarını, tüketici haklarını hiçe saydıklarını ve kötü danışmanlık yaptıklarını ifade etti. Bankaları denetleyen resmi kurumların tüketici hakları açısından bankaları denetlemek zorunda olduğunu da vurguladı. FAZLA ÜCRET ALIYORLAR Bankaların hizmet karşılığı tahsil ettikleri ücretlerin çok yüksek olması da raporda yer alan ilginç saptamalardan biri oldu. Bu konuda sözlü bilgilendirme yapan banka memurları, çoğu müşteriye herhangi bir liste veremiyor. Kendilerine soru yöneltilen tüketicilerin 3’te 1’i hangi parayı hangi hizmet karşılığında ödediğini bilmiyor. Bankalar, parayı direkt hesaptan kesiyor. Bu nedenle müşterilerin yüzde 50 ila 80’i vadeli hesaplarına vadesinden önce son veriyor. Komisyona göre, bu davranış sonucunda bankalar yılda 20 ila 30 milyar euro arası para kaybediyor. Özellikle ATM’lerden para çekmek de bir ücret tuzağı. Buna bir de yurtdışındaki herhangi bir otomattan para çekmek eklenirse, ücretler daha da artıyor. Bütün bu saptamaların ardından AB İç Piyasa Komiseri Charlie McCreevy, AB içinde tüketici olmanın oldukça güç olduğuna değindi. Bankaların bundan sonra standart bir uygulamaya sahip olması gerektiğinin altını çizen McCreevy, ücretlerin de buna göre alınmasının şart olduğunu ifade etti. TÜRKİYE’DE DE SORUNLAR VAR Aslına bakarsanız benzer sorunlar Türkiye’de de var. Daha havalimanına iner inmez gittiğiniz banka gişesi, nakit işlem yapmasına rağmen epey yüksek bir ücret kesiyor. AB’de böyle bir uygulama yok. AB’de bankalar nakit işlemden ayrıca para almıyor. Ancak başkasının hesabına nakit para yatırırsanız bu geçerli oluyor. Buna karşılık Türkiye’de EFT ve havale işlemleri daha hızlı. Gönderilen para aynı gün içerisinde karşı tarafa geçmiş oluyor. AB’deyse EFT süresi 3 günle sınırlı. Bankalar da bu 3 günü sonuna dek kullanıyor. Aynı gün EFT yapılmak istendiğinde ise çok yüksek ücrete tabi tutuluyor.