Z kuşağı ‘fare insan’a dönüşüyor

FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

“Çok çalış, daha çok eğlen” ve “başarılı kadın patron” mottolarıyla şekillenen Y kuşağı yerini yeni bir trende bırakıyor. Fortune’un haberine göre Çin’de, Z kuşağı kendine artık gururla “sıçan insan” diyor. Bu kesim tüm günü yatakta pinekleyerek, telefonda gezerek, kestirerek ve dışarıdan yemek söyleyerek geçiriyorlar.

Weibo, RedNote ve Douyin gibi platformlarda, sabah uyanıp yeniden yatağa dönen genç yetişkinlerin videolarına rastlamak mümkün.

Çin’in doğusundaki Zhejiang eyaletinde yaşayan genç bir kadın, Douyin’de (Çin’in TikTok versiyonu) “yatay programını” düzenli olarak paylaşıyor.

Ev sıçanı olarak geçirdiği son gününe dair videosunda, @jiawensishi öğlen saatlerinde yataktan kalktığını, saat 15.00’e kadar telefonda amaçsızca gezindiğini, günün geri kalan kısmında koltukta telefonla oyalandığını akşam 8’den önce yatağa geri döndüğünü ve gecesini uyuyarak ya da yeniden telefona bakarak geçirdiğini anlatıyor.

Rutinini alaycı bir şekilde sıçanlara benzeten fenomen, yüz binlerce beğeni topluyor ve başkalarına da ilham veriyor. Üstelik videolarına yorum yapan birçok “sıçan insan” için onun bu tembel programı bile ‘fazla tempolu’ kalıyor.

Bir kullanıcı şöyle yazmış: “Sen hâlâ bana göre çok enerjiksin. Ben koltuğa bile oturmuyorum. Uyanıp tuvalete gittikten sonra yatağa dönüyorum. Sadece yemek için kalkıyorum, sonra tekrar yatıyorum. Bu şekilde dışarı çıkmadan bir hafta yaşayabilirim.”

Diğer bir yorumsa şöyle: “Tanrım, ben sanırım bu blogger’dan bile daha sıçanım. Günde sadece bir öğün yiyorum, geri kalan zamanda yatıyorum.”

Bir başka izleyici ise yalnızca günde bir kez yemek yediğini ve “günlerce duş almadan yaşayabildiğini” yazmış.

Tükenmiş Z kuşağı

Bu yeni ve eğlenceli ismine rağmen, Çin’de parasız ve tükenmiş gençlerin dikey değil, yatay bir hayatı tercih etmesi ilk kez yaşanmıyor.

2021 yılında Z kuşağı ve genç Y kuşağı, Çin’de uzun çalışma saatlerini ve işkolik kültürünü reddederek “yatış” hareketini başlatmıştı.

“996” düzenine (sabah 9’dan akşam 9’a kadar, haftada 6 gün çalışmak) karşı çıkan bu gençler, ya hiç çalışmadıklarını ya da geçinecek kadar asgari düzeyde iş yaptıklarını söylüyordu.

Benzer eğilimler Batı’da da görülüyor. Z kuşağı, son yıllarda “Bare Minimum Mondays” (asgarî efor pazartesileri) ve “sessiz istifa” kavramlarıyla iş dünyasına yeni bir soluk getirdi.

Bazıları bu yavaş yaşam biçimini başka bir hayvana, salyangoza benzetirken, kimileri de işi tamamen bırakıp gönüllü olarak NEET (çalışmayan, eğitim almayan, mesleki eğitimde olmayan) bireyler haline geldi.

İster Çin’de ister ABD ya da Avrupa’da olsun, Z kuşağının bu yoğun iş temposunu reddedişi, tarihin en rekabetçi ve zorlu istihdam piyasalarından birine verilen bir tepki niteliğinde

Tarihin en eğitimli kuşağı olan Y kuşağının ardından gelen Z kuşağı da yüksek öğrenim oranına sahip. Ancak finansal beklentileri ve iş bulma şansları, X kuşağının mezuniyet sonrası imkânlarının çok gerisinde.

Bugün ABD’de 4 milyondan fazla Z kuşağı işsiz. Çin hükümeti ise şubat itibarıyla her altı gençten birinin işsiz olduğunu açıkladı.

Fortune’a konuşan özgüven ve kariyer koçu, aynı zamanda Halkla İlişkiler Enstitüsü Başkanı Advita Patel şöyle diyor:

“Bu sadece Z kuşağının hayattan elini eteğini çekmesi değil; tükenmişliğe, hayal kırıklığına ve dışlayıcı bir istihdam piyasasına karşı çıkan gençlerin sessiz bir protestosu. İnsan defalarca işe başvurup ya geri çevrildiğinde ya da hiç yanıt alamadığında, bu durum özgüvenlerine ve ruh sağlığına ciddi zarar verebilir.”

Kısacası, ulaşılması imkânsız görünen kariyerlerin peşinden koşmak yerine, “sıçan” yaşam biçimini benimsemek gençler için hayatlarını kendi kontrollerine alma yöntemi haline geliyor.

Patel bu durumu şöyle açıklıyor:

“Bu bir tembellik değil; yönsüzlükten ve hayat yorgunluğundan kaynaklanan bir durum. Hayata ara vermek, zihinsel sağlığı korumak için cazip bir seçenek haline geliyor.”

Stresi azaltmanın 11 kısayolu

Part time doktor, part time sanatçı, part time motorcu... İşin aslı lise mezunu

Z kuşağı girişimciler yapay zekayı nasıl kullanıyor?