Yatırımcı artık nota değil CDS’e bakıyor

MELİS ŞENERDEM / Milliyet

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının krizde sıkıntıları önden haber vermek yerine gelişmeleri geriden takip etmesi itibar yitirmelerine neden oldu. Yatırımcılar artık kredi notlarına değil, ülkelerin devlet tahvilinin batma riskine karşı sigorta primi görevi gören CDS’lere (credit default swap) bakarak yönünü belirliyor.
Milliyet’e konuşan bir bono işlemcisi, yatırımcıların ülke tahvillerine olan ilgisini kredi notlarından çok CDS’lerin yönlendirdiğini söyledi. İşlemci, “Rating kuruluşları İspanya, Portekiz ve hatta Yunanistan’ın borç durumunu değerlendirme konusunda oldukça geç kaldı. Oysa bu ülkelerin CDS’lerindeki yükseliş çok daha önceden başlamıştı” dedi.
Avrupa Merkez Bankanı (ECB) Yönetim Kurulu Üyesi Christian Noyer, Fitch’in İspanya’nın notunu indirmesinin zamanlamasının yine yanlış olduğuna dikkat çekerken, kredi derecelendirme kuruluşlarına bir eleştiri de dolar milyarderi yatırımcı Waren Buffet’dan geldi. Buffet, ABD Kongresi’nin finansal kriz soruşturma komisyonuna dün verdiği ifadede, kredi drecelendirme kuruluşlarının gecikmeli açıklamalarını finans krizini tetiklediğini ancak hata yapmakta bu kurumların yalnız olmadığını söyledi. Buffet, “Onlarda bütün ülkenin yaptığı hatayı yaptı. Tüm balonların büyükbabası yaratıldı” dedi.’ 

31.2 trilyon dolar hacmi var
New York Times gazetesi yazarı Floyd Norris, CDS’leri insanların ölümü için bahse girmeye benzetiyor. Norris, geçen ay yayımladığı makalesinde, “Yatırımcılar benim hayatım, benim evim, benim ülkemin borcu için sigorta alıyor” dedi. CDS piyasaları son 10 yılda baş döndürücü bir hızla büyüdü. Uluslararası Swap ve Türev İşlemler Derneği’nin verilerine göre aralarında devlet ve şirket tahvilleri, mortgage’a dayalı borçlanma kağıtları gibi çeşitli yatırım enstrümanlarının yer aldığı küresel CDS piyasasının hacmi 2009’un ilk yarısının sonunda 31.22 trilyon dolar seviyesindeydi.

CDS nedir?
Piyasada son dönemde öne çıkan bir enstrüman olan CDS’leri satın alan taraflar, CDS’ini satın aldıkları kağıt batarsa, bunun karşılığında zararını bir miktar telafi edecek bir sigorta ödemesi alıyor. Bunun için sigorta primi öder gibi CDS’i aldığı tarafa elindeki tahvilin vadesi gelene kadar ödeme yapıyor. Ancak yatırımcıların herhangi bir tahvili almadan da CDS alması mümkün. Spekülatörler bir ülkenin borcunu ödeyemeyecek duruma düşeceğine oynamak isterse, CDS’lerinin fiyatını yükselterek bunu başarabilir. ABD ve Almanya, bu uygulamayı durdurmak için çeşitli düzenlemeler gündeme getirdi.

Türkiye yatırım yapılabilir seviyenin altında, ama...
Euro Bölgesi’nde borcu yüksek ülkelerin bu borcu çeviremeyeceklerine ilişkin endişeler son iki ayda CDS’lerinin rekor seviyelere yükselmesine sebep oldu. CDS verilerine göre 10 milyon euro tutarında Türkiye tahvilini sigortalamanın bedeli 183 bin euro olurken, aynı miktarda İtalyan tahvilini sigortalamanın bedeli 234 bin euro’ya yükseldi.’  Buna karşılık borcunu çeviremeyeceğinden endişe edilen İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan’ın kredi notları hala yatırım yapılabilir seviyenin üzerinde bulunuyor.

CDS piyasasını Euro Bölgesi krizi hareketlendirdi