Sanayide kriz çanları çalıyor: Finansman giderleri rekor kırdı, karlar eriyor

Enflasyonla mücadele kapsamında uygulanan sıkı para politikaları ve yükselen faiz oranları, Türk sanayisinin üzerine adeta kabus gibi çöktü. Finansmana erişimin güçleştiği ve maliyetlerin hızla arttığı 2024 yılı, üretimin devlerini tarihi bir sıkışıklıkla karşı karşıya bıraktı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve geldiği Haziran 2023’ten bu yana beklenen enflasyon düşüşü gerçekleşmezken, yüksek faizlerin faturası sanayi devlerine ağır oldu.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan "Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024" araştırması, sektörün üzerindeki baskıyı net biçimde ortaya koydu. Araştırmaya göre, 2023’te faaliyet kârının yüzde 56,9’u finansman giderlerine giderken, bu oran 2024’te yüzde 96,6’ya yükseldi. Yani devler, neredeyse bütün faaliyet kârını kredi faizlerine ayırmak zorunda kaldı.

Faaliyet kârlılığı alarm veriyor

Sözcü’den Hülya Keskin Oruçoğlu’nun haberine göre, İSO 500’ün toplam faaliyet kârı 2023’e kıyasla yüzde 31,6 azalarak 641 milyar TL’ye geriledi. Faaliyet kârlılığı ise yüzde 12,5’ten yüzde 6,2’ye düştü ve bu oran, 2014-2023 ortalamasının dikkat çekici biçimde altına indi. Çalışmada; finansman giderleri dikkat çekici bir şekilde arttı ve toplamda 618,9 milyar liraya ulaştı. 2023’te yüzde 56,9 olan faaliyet kârına oran, 2024’te neredeyse ikiye katlanarak yüzde 96,6’ya çıktı.

Borçlar rekor kırdı, özkaynak geride kaldı

Sanayinin finansman yükü katlanırken, özkaynakta sağlanan artış borçlardaki yükselişi karşılayamadı. İSO 500’ün özkaynakları 2024’te yüzde 31,6 artış gösterirken, toplam borçlar yüzde 45,1 yükseldi ve 5,8 trilyon TL barajını aştı. Diğer borçlarda ise artış oranı yüzde 51,5’e ulaştı; böylece son dört yıldır mali borçların üzerinde seyretmeye devam etti.

Finansman maliyetleri şirketleri yatırımlardan uzaklaştırırken, krediye erişimdeki zorluklar ve reeskont kredilerinin azalması sanayinin kredi büyümesini yavaşlattı. 2023’te yüzde 52,9 artan kısa vadeli mali borçlar, 2024’te yüzde 30 büyüdü; uzun vadeli borçlardaki artış ise yüzde 47,9’u buldu.

Sanayi çevreleri, mevcut ortamda yatırım planlarını revize ederken, ana gündemi ise kredi maliyetlerindeki artış ve kârlılıktaki erime oluşturuyor. 2024, sanayi dünyası için finansal daralmanın ve faiz yükünün tarihi zirveye ulaştığı bir yıl olarak kayıtlara geçti.

Bankalar 12 milyar liralık batık kredi sattı

Faizle dolar arasındaki korelasyon bozuldu

Konut fiyatını şişirene ağır ceza yolda