POS cihazı kullanımı tartışma yaratıyor: Banka kazanıyor, esnaf ve vatandaş kaybediyor

Son dönemde bankaların POS cihazlarından kestiği komisyon oranları hızla artarken, bu durum hem esnafı hem de tüketiciyi zor durumda bırakıyor. Komisyon oranlarının yüzde 4 seviyesine ulaşmasıyla birlikte birçok işletme, bu ek maliyeti ürün fiyatlarına yansıtmaya başladı.

Nakit ödeme oranının düşmesiyle birlikte neredeyse tüm alışverişler kartla yapılırken, POS komisyonları ticari hayatın görünmez yükü haline geldi. Bu yükü taşıyanlar ise ne yazık ki her iki uçta da yer alan taraflar: Esnaf ve tüketici.

Esnaf komisyonu fiyata yansıtıyor, tüketici farkında olmadan ödüyor

Yüzde 4’e dayanan POS kesintileri, özellikle küçük esnaf için ciddi bir gelir kaybına yol açıyor. Bu nedenle birçok işletme, sattığı ürüne gizli zam yaparak bu farkı telafi etme yoluna gidiyor.

Örneğin, 100 TL’lik bir üründen yüzde 4 komisyon kesildiğinde, esnafın eline 96 TL geçiyor. Bunu telafi etmek için ürün fiyatı ya da hizmet bedeli artırılıyor. Ancak bu uygulama, doğrudan olmasa da vatandaşın cebinden çıkıyor.

Kartla ödemeye ek ücret yasal değil

Tüketiciden “kartla ödeme farkı” adı altında ek ücret talep edilmesi ise yasalara aykırı. Ticaret Bakanlığı’nın açıkça belirttiği gibi, kartla ödeme yapan müşteriden komisyon ya da hizmet bedeli alınması hukuka aykırı bir uygulama.

Ancak uygulamada farklı yollara başvuran esnaf, bu farkı satış fiyatına ekleyerek kuralı dolaylı yoldan aşmaya çalışıyor. Böylece vatandaş, alışveriş yaparken bu farkı farkında bile olmadan ödüyor.

IBAN’la ödeme de denetim altında

Bazı işletmeler ise komisyon yükünden kurtulmak için alternatif yöntemlere yöneliyor. Son zamanlarda öne çıkan yöntemlerden biri, IBAN üzerinden ödeme almak. Ancak bu uygulama da Vergi Denetim Kurulu’nun radarına girmiş durumda.

Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında, doğrudan banka hesabına yapılan IBAN ödemeleri sıkı takip altında. Özellikle fatura kesmeden yapılan bu tür işlemler, hem vergi kaçağı riskine yol açıyor hem de denetime tabi tutuluyor.

Esnaf ve vatandaş ortak noktada: Komisyon oranları düşmeli

Hem esnaf hem de tüketici artan POS komisyonlarından şikayetçi. İşletmeler, kazançlarının önemli bir bölümünü kaybettiklerini ifade ederken, tüketiciler de fiyat artışlarının yükünü taşıyor.

Tarafların ortak beklentisi ise, POS komisyon oranlarının makul seviyelere çekilmesi ve ödeme sistemlerinde adil bir yapı kurulması. Aksi hâlde, kayıt dışılık artabilir ve piyasadaki fiyat dengesizliği derinleşebilir.

Kredi kartı borçları 550 milyar liraya ulaştı

POS, kayıt dışı serveti ortaya çıkarıldı