Piyasalar yol ayrımında

Oldukça yoğun gündemin olduğu bir haftayı geride bıraktık. Kuzey Afrika’da artan tansiyon gerilimi tırmandırdı. Borsanın piyasa değeri bir haftada 31 milyar TL eridi. Piyasalarda uzun süredir devam eden iyimserlik tekrar gözden geçirilmeye başlandı. Mısır ve Tunus’ta başlayan olaylara fazla bir tepki verilmemişti.
Her iki ülke de petrol üretimi yönünden ciddi bir oyuncu olmayınca gündem konusu olarak kalmıştı. Ancak olay Libya’ya sıçrayınca ve oradan da S. Arabistan’a yayılma olasılıklarından bahsedilince başta petrol ve altın fiyatları olmak üzere piyasalar tepki vermeye başladı. Bu gelişmelerde Libya’nın öne çıkmasında üretiminin yüzde 78 gibi önemli bir kısmını Avrupa’ya satıyor olmasının etkisi tabii ki büyük.
Dünya ölçeğinde yüzde 2 oranında üretim yapsa da Akdeniz Bölgesi ülkeleri içinde değerlendirildiğinde bu rakam daha yüksek oranlara ulaşıyor. Libya’daki sıcak gelişmeler sonrası petrol ve altın fiyatları yükseldi, borsalar düştü. Küresel krizden çıkış veya toparlanma aşamasındaki global ekonomi  için “İkinci dip” tartışmaları gecikmedi. Petrol fiyatlarının yükselmesi maliyet enflasyonu demek, artan enflasyon karşısında faizlerin bu seviyelerini koruması zor bir durum haliyle. 

Tahribat sınırlı kalırsa
Şimdiye kadar ki gelişmeler Libya ile sınırlı kalırsa piyasalarda tahribat sınırlı kalabilir. Libya’dan doğacak üretim kaybı diğer petrol üreticileri tarafından rahatlıkla karşılanabilir. Ancak olayların yaygınlık gösterip dünyanın ikinci büyük petrol üreticisi S. Arabistan ve hatta İran ile Irak gibi ülkelere sıçraması petrol fiyatlarını ve piyasaları çok daha fazla gerecektir.
Bir de petrolün spekülasyon tarafı var. Her ticari metada olduğu gibi petrolde de spekülasyonun etkisini göz ardı etmemek gerekir. Petrol fiyatlarının sakinleşmesi dış piyasaları da sakinleştirecektir. 

Petrol etkisi
Petrol fiyatlarındaki yükselişleri geçmiş yıllardaki petrol fiyatlarındaki yükseliş hareketleriyle karşılaştırmak yanıltıcı olabilir. Geçtiğimiz yıllarda petrol fiyatları 150 dolara yaklaştığında piyasalar olumlu tepki vermişti. Çünkü global ekonomide ciddi büyüme oranları yakalanmış ve talep arttığı için petrol fiyatları yükselmişti. Büyüyen ekonomiler yükselen borsaları beraberinde getirmişti. Bu defa petrolün arz tarafıyla ilgili sıkıntı var. Krizden çıkma çabasındaki global ekonomi için artan petrol fiyatı maliyet artışı ve toparlanmanın sekteye uğraması demek. Petrol fiyatları konusundaki algılama bu defa farklı.

TÜRKİYE DAHA  FAZLA ETKİLENDİ
Türkiye açısından olayların yansımaları biraz daha fazla. Coğrafi açıdan Ortadoğu’ya kapı olarak görülen Türkiye’nin bölge ülkeleriyle yakın ilişkileri söz konusu. Son yıllarda sınır ticareti dahil olmak üzere bölge ülkeleri toplam ihracat içinde önemli bir seviyeye ulaştı. Şu an için bunda bir gerileme yok ancak önümüzdeki aylarda durum netleşecek. Olaylar bu şekliyle kalırsa fazla bir gerileme olmaz.
Türk inşaat şirketlerinin bölgede devam eden işlerinin tutarı 25-35 milyar dolar arasında. Bu projelerin durması genel ekonomiden çok şirketler bazında etki yaratacaktır. Olayların devamında petrol fiyatlarındaki yükseliş sürerse bunun petrol ithalatçısı Türkiye ekonomisine önemli etkileri olabilir. Yaklaşık 30 milyon tonluk petrol tüketiminin yüzde 90’a yakın kısmını ithal etmekte.
2010’da 38.4 milyar dolarlık akaryakıt ve akaryakıt türevleri ithal eden Türkiye’nin zaten çok yüksek olan 72 milyar dolarlık dış ticaret açığı ve 48.5 milyar dolarlık cari açık verilerini biraz daha artabilir. Aynı şekilde petrol fiyatlarındaki artış enflasyonu yukarı taşıma özelliğine de sahip. Yükselen enflasyona rağmen düşük faiz oranlarını sürdürmek zorlaşacak. Bu nedenlerle İMKB, diğer dış piyasalardan biraz daha fazla etkilendi. Ortadoğu’da ve petrol fiyatlarında gerilim düşerse dış piyasalardan daha hızlı toparlanması şaşırtıcı olmayacaktır. 

Sermaye çıkışı riski
Bir diğer konu belki bugün bunları söylemek için erken ama sermayenin ürkekliği meselesi. Toplumsal karışıklık nedeniyle  petrol zengini bölge ülkelerinden  sermaye çıkışı olur mu? Eğer çıkış olursa bu paralar nereye gider? Türkiye’ye gelişler ne seviyede olur? Bunlar merak edilen sorular. Ancak hükümetin özelikle Ortadoğu’daki sermayeyi ülkeye çekme yönlü girişimlerinin uzun zamandır ısrarlı bir şekilde devam ettiği biliniyor. Bu çabaların bir karşılığı olacaktır. Ne boyutta olduğunu ise ilerleyen zaman diliminde göreceğiz.

YENİ DENGELER NEREDE OLUŞACAK?
Son gelişmelerden piyasalar bir yara aldı. Bunun devam edip etmeyeceği gelişmelere bağlı olacak. Endekste orta dönemli çıkış trendinin altına salınım gerçekleşti. Yeniden güç toplaması için 63.000’in üzerinde kalması önemli. Aksi takdirde zayıf piyasa koşulları ve denge arayışı sürecek. Yeni dengeler nerede oluşabilir? 60.000-58.000 kısa dönemli destek seviyeleri. Bu seviyelerin üzerinde tepki alımları görülebilir.

AÇIKLANACAK VERİLER
28 Şubat 2011 Pazartesi
17:00  Hazine, Mart ayı iç borçlanma stratejisini açıklayacak.
 Türkiye İstatistik Kurumu, ocak ayı dış ticaret verilerini   açıklayacak.
01 Mart 2011 Salı
06:30  Avustralya Merkez Bankası, faiz kararını açıklayacak.
11:00  Polonya Merkez Bankası’nın iki gün sürecek faiz toplantısı   başlayacak.
16:00  Kanada Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak.
02 Mart 2011 Çarşamba
17:00 FED Başkanı Ben Bernanke Para Politikası Raporu’nu   Kongre’ye sunacak.
21:00  ABD’de ‘Bej Kitap’ (Beige Book) raporu açıklanacak.
23:00  Brezilya Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak.
03 Mart 2011 Perşembe
14:45  Avrupa Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak.
15:30 Avrupa Merkez Bankası Başkanı basın toplantısı    düzenleyecek.
04 Mart 2011 Cuma
08:30  Endonezya Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak.
10:00  TCMB, ‘Fiyat Gelişmeleri’ Raporunu açıklayacak.
17:00  Meksika Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak.

Kardemir (D) ve Vakıflar Bankası ilk beş kurum bazında en çok alınan senetler oldu

Belirsizlik ve destek arayışı sürüyor 
Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki olayların petrol fiyatlarını yukarı çekmesi piyasaları karamsarlaştırdı. Petrol fiyatlarının maliyet enflasyonuna, dış ticaret ve cari açığa etkisi karamsarlığı etkileyen faktörler. Türk inşaat firmalarının bölgede devam eden işleri ile artan ihracatın sekteye uğrama olasılığı diğer bir karamsarlık nedeni. Ortadoğu’daki ve petrol fiyatlarındaki gerilimin düşmesi piyasaların toparlanmasına yardımcı olacaktır. Aksi takdirde piyasalar bir süre daha basısı altında kalacaktır.

BORSA
Çıkış trendinin altında
Endeks, çıkış trend desteğinin altına kaydı. İlk destekler 60.500-60.000 ve 58.500 seviyelerinde. Sert düşüş nedeniyle bu seviyelerin üzerinde tepki alımları görülebilir. Tepki alımlarında verilecek dirençler 62.000 ve 63.000 olarak görülüyor.

DÖVİZ
1.60 önemini koruyor
Döviz kurlarında piyasalarda yaşanan  gerilime bağlı yükseliş var. Dolar/TL 1.60 önemli. Bu seviyenin üzerine çıkılması 1,63 -.1,65’e doğru hareketi getirebilir. İlk destekler ise 1.580-1.5750 seviyelerinde. Euro/TL paritesinde ilk direnç 2.22, destek ise 2.16’da. 

FAİZ
Tepki alımları görülebilir
Libya’daki gelişmelerle birlikte sert hareketler görülmeye başladı. İlk takip edilecek seviye 8.80 seviyesinde. Bu seviyenin üzerinde yüzde 9.00- 9.10-9.20 seviyeleri izlenebilir. Aşağı doğru gerilemelerde yüzde 8.65 ve yüzde 8.55 seviyeleri izlenebilir.

ALTIN
1.420 seviyesi önemli
Altın fiyatlarında devam eden tepki yükselişinin önemli direnci 1.420 seviyesinde. Bu seviyelerde satışlar görülebilir. 1.420 seviyesinin üzerinde kalınması durumunda ise çıkış hareketinin devamı beklenebilir. İlk destekler 1.390 ve 1.380 seviyelerinde. 

DIŞ PİYASALAR
Tedirginlik hakim
Dış piyasaların Ortadoğu -daha açık bir deyimle petrol- kaynaklı gelişmelerin etkisindeki tedirginliği sürüyor. Olayların yaygınlık gösterip göstermeyeceği piyasaların seyri açısından önemli olacak. Mesele Libya ile sınırlı kalırsa, piyasalar bunu belli ölçüde fiyatlara dahil etti. Ancak olayların diğer ülkelere yayılması belirsizliği ve petrol fiyatlarını artıracaktır. Petrol fiyatlarındaki yükseliş toparlanma sürecindeki global ekonomi için ciddi bir olumsuzluk. Bu açıdan diğer gündem konularına duyarsızlık azalmakla birlikte piyasalar bir süre daha Ortadoğu ve petrol konusundaki gelişmelere göre dalgalanabilir. Dış piyasalar iç piyasalara göre gelişmeleri daha sakin karşıladı.

ABD
Çıkış trendi korunuyor
Gelen satışlara rağmen çıkış trendi korunuyor. İlk dirençler 12.200-12.400 seviyelerinde. İlk destekler  ise 11.900-11.870 seviyelerinde bulunuyor. Bu seviyenin üzerinde çıkış trendi korunmaya devam edilebilir. Sonraki destekler 11.700-11.500 seviyelerinde.

BREZİLYA
İvme kaybediyor
Tepki yükselişi korunmakla birlikte zayıflamaya başladı. Destekler 66.000 ve 64.000 seviyelerinde. İlk direnç 68.200 seviyesinde. Tepki çıkışının devamı için bu seviyenin üzerinde kalınması önemli. Sonraki dirençler 70.500-71.000 seviyelerinde.

JAPONYA
10.570 direnç seviyesi
50 günlük ortalamasını test etti. Bu seviyede tutunması önemli. İlk direnç 10.570’de bulunuyor. Bu seviyenin üzerinde tepki hareketinin devamı beklenmekle birlikte sonraki dirençler 10.650-10.750 ve 10.800-10.900 seviyelerinde. İlk destek 10.450-10.400’de.

ALMANYA
50 günlük ortalamada
Gelen satışlarla birlikte çıkış trendinin altına salınım gösterdi. 50 günlük ortalamada. Bu seviyenin kırılmaması önemli. 7.250 seviyesinin altında kalındığı sürece satış baskısı ve destek arayışı sürebilir. Destekler 7.000 ve 6.850 seviyelerinde. Direnç ise 7.250’de.

Zeynep Aktaş/ Milliyet