Piyasalar ateş altında

Dün piyasalar Japonya ve Libya’nın çapraz ateşi altındaydı. Japonya’daki felaketin ardından rekora koşan yen’in ateşi G7’lerin ortak müdahalesiyle ancak düştü
Libya’ya askeri operasyon hazırlıklarıyla 117 doları aşan Brent petrolün varil fiyatı ise ateşkes kararı sonrasında 114 dolara gevşedi. Altının ons fiyatı 1.420 dolara çıktı
Deprem ve tsunami felaketinden sonra sigorta şirketlerinin yoğun alımıyla değer kazanan Japon Yeni’nin ateşi dün erken saatlerde G7’lerin piyasaya yaptığı yen satışıyla düştü. Yen’e müdahalenin etkisiyle Asya borsalarında yaşanan yükseliş dalgası Avrupa’ya da sıçradı.
Avrupa borsaları yüzde 1’in üzerinde değer kazanırken, ABD borsasında Dow Jones endeksi yüzde 1 yükselişle açıldı. Nomura yaptığı açıklamada, Avrupa Merkez Bankası’nın yeni zayıflatmak için yaklaşık 5 milyar euro harcadığını belirtti.
Öte yandan, Fukuşima nükleer santralindeki 1 numaralı reaktörün bir türlü soğutulamaması nedeniyle Japonya Nükleer Güvenlik ajansı tehlike seviyesini dörtten beşe yükseltti. Bu seviyenin ABD’de 1979’da yaşanan Three Mile Island nükleer kazasıyla aynı seviyede olması piyasalarda da panik dalgasının geçmediğini gösteriyor.

Petrol 117 doları aştı
Piyasaları geren bir başka gelişme ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin aldığı karar doğrultusunda Libya’ya yönelik askeri müdahalenin her an başlama ihtimali oldu.
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin önceki gece Libya’ya askeri operasyona yeşil ışık yakmasının ardından petrol fiyatlarında yükseliş hızlandı. Brent petrolünün varili 117.29 dolar seviyesine kadar yükseldi. Ancak, öğleden sonra Libya’nın BM Güvenlik Konseyi’nin ateşkes kararını kabul etmesiyle Brent petrolün varil fiyatı 114 dolara geriledi.

Yatırımcı altına koştu
Spot altının ons fiyatı yatırımcıların Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya ilişkin endişelerle riskten kaçınmaları ve petrol fiyatlarındaki yükselişle yüzde 1 değer kazanarak 1.420 dolara kadar yükseldi.



Petrol fiyatları dalgalı seyrediyor

Ateşkes kararıyla İMKB rahatladı
BM Güvenlik Konseyi’nin Libya’ya askeri operasyonu onaylanmasının ardından petrol fiyatlarında devam eden yükseliş, Türkiye’ye yönelik enflasyon ve cari açık endişelerini tetiklemesi nedeniyle, sabah saatlerinde gösterge faiz yüzde 8.77’ye çıkarken, dolar 1.5880 liraya kadar çıktı. İMKB ise yüzde 1’i aşan oranda değer kaybetti.
Daha sonra Libya’nın askeri operasyonları durdurma ve ateşkes öngören Birleşmiş Milletler kararını kabul etmesinin ardından gösterge faiz yaklaşık 10 baz puan gerilerken, İMKB-100 endeksi kayıplarını telafi ederek pozitif seyre geçti, Dolar/TL ise 1.57 seviyesine geriledi. İMKB endeksi günü yüzde 0.56 yükselişle 63.839 seviyesinden tamamladı.



Çin yine zorunlu karşılık artırdı
Çin Merkez Bankası, bankaların zorunlu karşılık oranını bu yıl üçüncü kez artırarak 50 baz puan daha yükseltti. Hükümetin enflasyonla mücadelesini destekleyen Merkez Bankası, büyük bankaların zorunlu karşılık oranlarını daha önce görülmemiş bir seviye olan yüzde 20’ye yükseltmiş oldu. Karar 25 Mart’tan itibaren geçerli olacak. Çin’in zorunlu karşılıkları artırmasının ardından euro/dolar paritesi 1.41’in üzerine çıktı.
Borçlanmanın azaltılmasını ve enflasyonun kontrol altına alınması amacıyla Çin Merkez Bankası, geçen yıl da zorunlu karşılık oranlarını 6 kez artırmıştı. Çin’de enflasyon, temel kaygıyı oluşturuyor. Şubat ayında ülkede fiyatlar yüzde 4.9 artış göstermişti.



G7’ler 11 yıl sonra yen için seferber
Japon yeninin güçlenmesinin önüne geçmek için döviz piyasalarına müdahale konusunda anlaşan G7 ülkeleri, önceki gece telekonferans yaptıktan sonra koordineli bir şekilde yen satmaya başladı. Dünyanın en büyük 7 ekonomisinden oluşan G7 grubu en son 2000 yılında euro’yu desteklemek için döviz piyasalarına ortak müdahale kararı almıştı.

İlk müdahale BOJ’dan
Dün, G7 ülkelerinin merkez bankaları kendi ülkelerinde piyasalar açılır açılmaz yen satışına başladı. İlk harekete geçen, saat farkından dolayı Japonya Merkez Bankası (BOJ) oldu. BOJ’un tahminen 25 milyar doların üzerinde yen satışı yaptığı tahmin ediliyor.
Avrupa piyasalarının açılmasıyla Japonya’yı Almanya, Fransa, İtalya, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İngiltere Merkez Bankası (BOE) izledi. Müdahalenin ardından dolar, yen karşısında yüzde 3’ten fazla değer kazandı ve 81.32 seviyesini gördü. Bu, 2008’den bu yana doların yen karşısında kaydettiği en sert yükseliş oldu.

Borsalar yükseldi
Müdahalenin ardından Tokyo Borsası Nikkei Endeksi de günü yüzde 2.7 yükselişle tamamladı. Japonya Maliye Bakan Yardımcısı Fumihiko Igarashi, G7 ülkelerinin yene ortak müdahalesinin amacının spekülatif hareketlerin önüne geçmek olduğunu söylerken, “Yen’in değerini manipüle etmeyeceğiz ancak deprem öncesi seviyesine döneceğini umuyoruz“ dedi.
Japonya’da ekonomi tam canlanma işaretleri verirken yaşanan bu felaketin, yeni bir resesyonu tetiklemesi riski sürüyor. Dünyanın üçüncü büyük ekonomisi olan Japonya’da tsunami felaketi birçok şirketin operasyonlarını olumsuz etkiledi.
Ayrıca ekonomi ağırlıklı olarak ihracata dayalı olduğu için yen’deki değerlenme büyük Japon şirketlerini olumsuz etkiliyor. Örneğin, doların her bir yenlik değer kaybı, Toyota’nın satış gelirlerinden 367 milyon dolar götürüyor. Yaşanan felaketlerin Japon ekonomisine toplam faturasının 200 milyar doları aşabileceği tahmin ediliyor.

‘Nükleer kriz ve Libya gerginliği hâlâ gündemde’
Japonya’da yaşanan nükleer krizin yanı sıra Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerindeki gerginlikler arasında gidip gelen piyasalar, önümüzdeki haftaya da aynı gündemle girecek.
T-Bank Baş Ekonomisti Dr. Veyis Fertekligil, “Olumlu haberlerin gelmesinin risk iştahının artmasına ve dolayısıyla Türkiye’ye yönelik yabancı girişlerinin sürmesine yol açabilir. Bu da kur ve faizleri olumlu etkileyebilir. Ancak, Japonya’daki durumun kötüleşmesi ve Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki olaylardan piyasalar olumsuz etkilenir. Petroldeki yükseliş ise hem kur hem de faizin yukarı yönlü seyir izlemesine neden oluyor” yorumunda bulundu.

CDS’ler geriledi
Bu arada, Libya’nın ateşkes ilan etmesinin ardından tedirginliğin azalmasıyla düşen petrol fiyatlarıyla Türkiye’nin 5 yıllık CDS spreadleri geriledi, 2030 vadeli gösterge eurobondun fiyatı yükseldi.
Önceki gün New York kapanışında orta noktası 167.5 baz puan civarında olan Türkiye’nin 5 yıllık CDS’leri 159 baz puan seviyesine kadar geriledi.
Bir bankacı şu yorumda bulundu: “Libya’nın ateşkes ilan etmesi piyasalardaki tedirginliğin azalmasına neden oldu. Ortadoğu kriziyle beraber sürekli izlenen ve tüm piyasaları etkileyen petrol fiyatının gerilemesi CDS endekslerinin de gerilemesine neden oldu. Ancak Türkiye’nin 5 yıllık CDS’leri halen olması gerekenden çok yüksek, Japonya ve nükleer kriz hâlâ dünya gündeminde. Libya ateşkes ilan etse de diğer Ortadoğu ülkeleri hâlâ sıkıntılı durumda bu nedenle de petrolde ciddi bir düşüş olmuyor.”
MİLLİYET