Küresel bankacıların zafer dansı

Bu hafta ABD'li banka Lehman Brothers'ın tüm finans sektörünü çöküşün eşiğine getiren panik dalgasına yol açan iflas başvurusunun ikinci yılı doluyor. Para dünyasında en önemli güçlerin açgözlülük ve korku olduğunu söylemek gerçekçidir. Patlama yıllarında herkes açgözlülüğün etkisi altındaydı; şimdi, Lehman'ın çöküşü sonrasında, korku onun yerini aldı, dünyadaki bankalar birbirlerine ve bize borç vermeyi durdurdu. Sonuç olarak resesyonu tetikleyen bankacılık krizi ortaya çıktı. Resesyon da kamu finansmanının çöküşünü tetikledi. Bu sorun da birkaç yıl boyunca ülkeyi etkisi altında bırakacak. Lehman'ın çöküşünün yarattığı büyük etkiden yola çıkarak, bankaları daha küçük ve güvenli yapan, onları kamudaki işlevlerine odaklanmaya yönelten dev bir kurallar kitabının oluşturulduğunu düşünebilirsiniz. Evet, böyle düşünmüş olabilirsiniz ama bunu yaptıysanız yanıldınız; çünkü krizin nedenlerini hedefleyen yeni yasalar yok. Sistemdeki riskler iki yıl öncesindeki gibi aynen duruyor. ABD bazen özgün reformlar yapmaya çok yaklaşmış görünüyor. Demokratların Ted Kennedy'nin ölümü ile senatoda boşalan koltuğu almakta başarısız olmaları sonrasında, Başkan Obama aniden popüler olmayan bankalar ve reform yapılması gerektiği konusuna döndü. Bankacılık sektörünün karlılığını ve risklerini azaltan öneriler hazırladı ve bir an için havada gerçek bir değişikliğin belirtileri göründü. Öneriler haziran ayında kongrede ortaya çıktı ancak o zamana kadar kemiklerin üzerindeki etlerin hepsi sıyrılmıştı. 19 milyar dolarlık vergi telef edilmişti. Türev ticaretiyle ilgili yasalar sulandırılmıştı. Bankaların kumarhane gibi çalışan bölümlerinin mevduat toplayan bölümlerden ayrılması ihmal edilmişti. Yeni yasaların duyurulduğu gün, bankaların hisseleri yüzde 3'e yakın yükseldi. Bu, size bilmeniz gereken her şeyi anlatıyor: Piyasaların gözünde bankalar kazandı. Ama zaten bankalar her zaman kazanır. Önce Lehman sonrasındaki kurtarma krizinde ayakta kaldılar; sonra da girdikleri her mücadeleyi kazandılar. Şimdi kendilerine o kadar güven duyuyorlar ki siyasileri ya da kamuoyunu dikkate alıyormuş gibi bile yapmıyorlar. Geçen hafta Barclays'in CEO olarak Bob Diamond'u atadığını duyurması bu sürecin zirveye ulaştığı noktaydı. Kumarhane bankacılığının posteri İngiltere'nin en büyük bankalarından birinin başına atandı. GMB sendikasından Paul Kenny bu kararı vergi ödeyenlere yapılmış argo bir hareket olarak tanımlarken oldukça ılımlı davrandı. Kasıklara atılan tekmeyi izleyen bu argo hareket bir zafer dansıdır. Bankalar şunu da kazandı: İngiltere bankaları bu yıl ödeyecekleri ikramiyelerin tamamını açıklamayacaklar; çünkü yasa henüz devreye girmedi. Daha güvenli bankalar Bundan bir gün önce bankaların sermaye gereksinimleri konusunda yeni uluslararası kurallar duyurulmuştu. Bu kurallar bankaların rezerv miktarlarını artırarak daha güvenli hale getirmeyi amaçlıyor. Süper güvenli sermaye rezervinin oranı yüzde 4,5 olacak. Bu rakam ABD ve İngiltere hükümetlerinin tartıştıkları seviyenin epey aşağısında. Dolayısıyla bir kez daha bankalar kazandı. Bu, pazar günü oldu ve çok büyük bir işti. İsmini Uluslararası Ödemeler Bankası'nın merkezinin bulunduğu İsviçre'deki bir kasabadan alıyor. Bu banka, merkez bankalarının merkez bankası olarak işlev görüyor. Basel I ve Basel II uluslararası bankacılık düzenlemeleri alanındaki ilk iki basamaktı. Kredi daralmasına yol açan yeni finansal enstrümanların karmaşıklığı karşısında kuralların da değişmeye devam etmesi gerekiyor. Basel III, sermaye rezervleri, likidite ve kaldıraç oranlarına odaklanıyor. Bankaların krize karşı ortalama sermaye miktarından daha yüksek seviyede rezerv bulundurmak zorunda oldukları ve bunun sonucunda hiçbir bankanın kriz sırasında büyük bir sarsıntı yaşamadığı Kanada model ülke olarak belirlendi. Bu tür kurallar risk alan bankacılar arasında pek popüler değil; çünkü bankaların karlılığını azaltıyorlar. Pek seksi olmayabilirler ama güvenli bankacılığın yeni sisteminde son büyük umudu oluşturuyorlar. Son haberler, Lehman'ın çöküşü ve bunu izleyen her şeyin gerçek bir değişim yaratacağını uman herkes için büyük bir hayal kırıklığı yarattı. Bankalar açısından zafer olarak tanımlanan şeyler aslında faaliyetlerinin içerdiği tehlikelerin tanınmadığını ortaya koyuyor. Ancak bankalar kazanmaya devam ederek uçurumun kenarına yaklaşıyorlar. Eğer bizi de beraberlerinde sürüklemeselerdi; bu, iyi olabilirdi. John Lanchester - The Guardian (REFERANS)