Konteyner krizi kapıda

ABD ile Çin arasında artan ticaret gerilimi, küresel deniz taşımacılığında ciddi dengesizliklere yol açıyor. Çin çıkışlı konteyner gemilerinde iptal edilen sefer sayısı 80’i aşarken, Türk lojistik sektörü dış ticaret taşımalarında pandemi benzeri bir konteyner krizi yaşanabileceği konusunda uyarıda bulundu. Rif Line Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Erdem, Ekonomim'den Aysel Yücel'e yaptığı değerlendirmede, “Çin’den ABD’ye giden gemilerde sefer iptalleri giderek artıyor. Bu aynen pandemi zamanına benziyor. O dönemde Çin’den yükleme yapılamamıştı. Sonrasında patlayan talep nedeniyle gemilerde yer ve konteyner bulunamamıştı. Aynı tablo yeniden oluşuyor. Fırtına öncesi sessizlik var. Adeta déjà vu yaşıyoruz. Tarife sorunu uzun sürerse Türkiye de bu krizden ciddi şekilde etkilenecek. Çin- ABD hattına yönlendirilecek kapasite nedeniyle Türkiye’de konteyner bulmak zorlaşacak” diye konuştu.

Erdem, Çin’in Shanghai ve Ningbo limanlarından ABD’ye giden gemilerin yüzde 60 kapasiteyle boş çıktığını belirterek, bu durumun yakında tüm pazarı etkileyeceğini ifade etti.

“2-3 haftaya kadar elimizde konteyner kalmayabilir”

Türkiye’nin bu sürece hazırlıklı olması gerektiğini vurgulayan Erdem, “İstanbul, Mersin, Gemlik ve İzmir’de bulunan boş konteyner sayımız 800-900 seviyesinden 400- 500’e düştü. Temmuzdaki ABD tarifeleri öncesi, Tayland, Hindistan ve Malezya gibi pazarlardan gelen konteynerler yoğun şekilde ABD’ye yönlendiriliyor. Bu gidişle 2-3 haftaya kadar elimizde konteyner kalmayabilir. Çin’den yükleme olmayınca Güneydoğu Asya’daki ülkeler ABD’ye kaydı. Sektör böyle bir dengesizliği sevmez” açıklamasını yaptı.

“ABD ile Çin’in anlaşması çok kritik ”

Armada Denizcilik Ortağı Cihan Özkal da yeni bir konteyner krizi yaşanabileceğinin sinyallerini aldıklarını belirterek, ticaret akışındaki belirsizliğe dikkat çekti. Özkal, “Vergi oranları henüz netleşmediği için lojistik planlamalar yapılamıyor. Bu da ticareti sekteye uğratıyor. ABD ile Çin’in anlaşması çok kritik, aksi takdirde bu kriz daha da büyür” dedi.

MSC Türkiye Genel Müdürü Barış Dilek ise kısa vadede konteyner krizi öngörmediklerini ifade etti. Süveyş Kanalı’nın yeniden kullanılmaya başlanmasının rahatlama yaratabileceğini belirten Dilek, “Ancak servis kapanmaları ve şirket birleşmeleri gibi yapısal değişiklikler Türkiye için önemli zorluklar doğurabilir” dedi.

Hatırlanacağı üzere; 2020’de pandemi nedeniyle Çin’de üretim durmuş, bu da küresel konteyner trafiğinde büyük bir krize neden olmuştu. Arz-talep dengesi bozulmuş, navlun fiyatları rekor seviyelere çıkmıştı. Bu durum, Türkiye’nin dış ticaret taşımalarında da önemli kayıplar yarattı.

"Akdeniz'deki boş konteynerler stoklanmalı"

Sektör temsilcilerine göre, Çin ve ABD arasında sağlanacak bir ticaret anlaşması dahi Türkiye için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Rif Line Türkiye Genel Müdürü Erdem, “ABD’de depolar boşalıyor, sırada raflar var. Talep patlayınca tüm kapasite Çin-ABD hattına yönlenecek. Türkiye’ye konteyner kalmayabilir. Özellikle Aliağa ve Mersin gibi limanlara boş konteyner sevkiyatı yapılmalı. Ticaret Bakanlığı ve TİM, MSC, Maersk, Hapag-Lloyd gibi firmalarla çözüm için görüşmeli” diye konuştu.

Konteyner ticaretinde tarihi düşüş öngörülüyor

Danışmanlık şirketi Drewry’ye göre, küresel konteyner taşımacılığı hacmi yüzde 1 düşebilir. Bu, 1979’dan bu yana üçüncü kez konteyner trafiğinde daralma yaşanması anlamına geliyor. Trump yönetiminin Çin mallarına yüzde 145’e kadar ithalat vergisi uygulaması ve Çin’in misillemeleri, küresel taşımacılığı olumsuz etkiliyor. ABD'nin Çin'den ithalatının yüzde 40 oranında düşebileceği tahmin ediliyor.

Navlun, pandemi rekorunu da aşabilir

Drewry Dünya Konteyner Endeksi, bu hafta yüzde 3 düşerek 40’lık konteyner başına 2.091 dolara geriledi. Böylece son 5 aydaki düşüş yüzde 50’ye dayandı. Ancak uzmanlar, bu düşüşün geçici olduğuna dikkat çekiyor. Pandemide 10.500 dolar seviyesine çıkan Shanghai-Rotterdam navlununun 20 bin dolara ulaşabileceği endişesi dile getiriliyor. Çünkü pandemi döneminden farklı olarak Kızıldeniz krizi de sürüyor.