IMF uyarıyor: Böyle olmaz

IMF İcra Direktörleri Kurulu, ‘program sonrası izleme görüşmeleri’nin ikincisini tamamladı. Kısa bir notla da kamuoyuna açıklama yapıldı. Açıklama metninde yer alan değerlendirmeler ağırlıkla eleştirel ton ve uyarılar içeriyor.
IMF’nin açıklaması, sabah saatlerinde gazetelerin ve haber sitelerinin internet sayfalarında, neredeyse Anadolu Ajansı’ndan verildiği haliyle ‘kes-yapıştır’ olarak konulmuştu. Tabii ki aynı başlıklarla ve de bir dolu çeviri hatalarıyla. Ajansın haberine göre “IMF icra direktörleri, poliçe oranlarındaki son düşüşlerin bazı risklere yol açtığını” söylüyordu! Politika faizi (policy rate), poliçe oranı olmuştu!
Ajans metni böyle hatalarla dolu olunca, çeşitli mecralardaki aynı haber başlığına da şaşırmamak gerekiyor: “IMF, Türkiye’nin performansından memnun!” Oysa bu başlıkla haberleştirilen açıklama, atılan başlığın ötesinde IMF’nin kapsamlı biçimde eleştirilerini ve politika tavsiyelerini içeriyor.
‘İyisiniz ama’
IMF’nin memnuniyetle karşıladığı, Türkiye’nin 2010’daki güçlü ekonomik toparlanma ve işsizlikteki belirgin iyileşmeyle kriz öncesi üretim seviyesinin üzerine çıkılması. Bu saptama doğru. Ya bugün? Gerisi?
İcra direktörlerinin değerlendirmelerinde, bu memnuniyet bildiriminden sonra eleştiri ve uyarılar sıralanıyor. En başta da ‘bolca akan döviz girişlerinin rekabetçiliği zayıflattığı ortamda, hızla büyüyen cari açık’ geliyor.
IMF direktörleri, Türkiye’nin sağlıklı temel göstergeleri nedeniyle sermaye akışı açısından cazibesini koruyacağını ancak ani sermaye çıkışları karşısında da kaygılı olduklarını not düşüyorlar. Bu yüzden de Türkiye’nin temel uğraşısının, aşırı iç talep ve oynak kısa vadeli sermaye akımları karşısında ‘doğru politika bileşiminin’ belirlenmesi olduğu vurgulanıyor. İşte burada, son uygulanan politika deneyinin kurgu hatasına parça parça dolaylı bir gönderme var.
Üç tavsiye
IMF direktörlerinin, bu kırılganlıklarla baş edebilmek için tavsiyesi, şu üç ana kulvardaki politikaların bir karışımı olarak sayılıyor: Maliye politikasında ve makro ihtiyati politikalarda sıkılaşma, (parasal) likidite koşullarının sınırlı kalması, rekabetçiliği arttıracak yapısal reformlar. IMF bize, “Öyle olmaz, böyle olur” diyor! Maliye politikasında sıkılaşma gereği, özel olarak dikkat çekiyor. Kurul üyelerinin çoğu, iç talebin ve cari açığın yavaşlatılması için mali sıkılaşma çağrısında bulunmuş; hükümetin elinde olan ama kılını kıpırdatmadığı alana işaret ederek!
Faiz arttırımına hazırlık
Ya para politikasını nasıl bulmuşlar? IMF direktörlerinin tamamı, para politikasının fiyat istikrarına odaklanması gereğine işaret ediyorlar. Bunun da rekabetçiliği güçlendireceğini tabii ki. Para politikasında, likidite genişlemesinin doğrudan önlemlerle kontrol altına alınması tavsiye ediliyor. Bunun başında da döviz alımları ve rezerv arttırma politikasının gözden geçirilmesi geliyor! Para politikasında beğenilen, kısa vadeli faizlerin oynaklığının arttırılması olmuş. Ama faiz indirimlerinin riskler taşıdığı not edilip, enflasyonist baskıların kontrol altına alınabilmesi için faizi yükseltmeye hazır olunması konusunda da uyarılara yer veriliyor.
Çok açık ki IMF, hem maliye politikasında hem de para politikasında hükümetten, para politikasında da Merkez Bankası’ndan çok farklı düşünüyor. “Mevcut politika bileşimi eksik ve hatalı” demeden, doğrusunu ‘tavsiye ediyor!’

UĞUR GÜRSES - RADİKAL