Dolar 1.75 liraya yükselebilir

Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da yaşanan olaylar, Türkiye’de ise 8 banka için Rekabet Kurulu’nun maaş ödemesi promosyonlarında anlaşmalı hareket ettiği yolundaki soruşturması, piyasaları derinden sarstı. Soruşturma ile ilgili nihai karar 10 Mart’ta açıklanacak. Yaşanan gelişmelerle birlikte Türkiye, global piyasalarda en çok düşen ülkelerden biri oldu.
Yatırım enstrümanları son 2-3 yılın trend desteklerini denedi. İMKB, 3.5 yılın trend desteği olan 58.800’ü test etti. Gösterge faiz son 2.5 yılın sınır çizgisi olan yüzde 9.15’i gördü. Yine dolar 1.62 TL ve Euro 2.23 TL ile 2 yıllık sürecin trendlerini zorladı. Haftanın son iki günü piyasalar bir miktar toparlandı ancak bu piyasaların kırmızı çizgilerinin aşağı yönlü kırılıp kırılmayacağı izlenmeye devam edecek.
Enerji ithalatçısı olarak petrolde 120 dolar/varile kadar olan yükseliş de makro göstergeler açısından yakından izleniyor. Gerginliğin petrol rezervlerinin yüzde 20’sine sahip Suudi Arabistan’a sıçraması ihtimali piyasaları tedirgin ediyor. Belirsizlik sürecinde güvenli yatırım aracı olan altın 1.440 dolar/ons’la rekor seviyelerinde ve 1.500 dolarların söz konusu olabileceği kaydediliyor.
Yaşanan gelişmeler sonrasında piyasalarda yeni dönem stratejisinin dikkatle belirlenmesi gerektiği uzmanlarca ifade ediliyor. Gelinen trend destek seviyeleriyle birlikte yatırımcıların yeni dönemde stratejilerini çok daha dikkatli belirlemeleri gerekiyor.
Krizin büyüyeceğini düşünenler, daha defansif bir strateji belirleyecek ve varlıklarının değerini koruma yönünde adımlar atacak. Burada özellikle TL faiz ağırlıklı enstrümanlar ön plana çıkacak. Bu trend destek noktalarından dönüş bekleyenler ise daha agresif stratejiler belirleyecek, hisse senedi ağırlıklı portföyler oluşturacak.
Yatırım uzmanları, burada son dönemde sert düşüş yaşayan bankacılık hisselerinde Rekabet Kurulu kararına göre yukarı yönlü hareketlerin olabileceğini ifade ediyor. Borsayla ilgili gelişme ve beklentileri sayfa 84-85’teki haberimizde daha detaylı okuyabilirsiniz.
Ceza izlenecek
Bundan sonra piyasaların yönünü belirleyecek konuların başında ise Ortadoğu ülkelerinde yaşanan gelişmelerin boyutu geliyor. Libya’ya bir müdahale söz konusu olabilir. Libya Lideri Muammer Kaddafi’nin Venezüela tarafından gelen krizi çözmek için uluslararası komisyon kurma teklifini kabul ettiğine dair haberler yakından izleniyor. Dünyanın önemli petrol üreticilerinden Suudi Arabistan’da Kral Abdullah’ın ekonomiye destek paketlerine rağmen 11 ve 20 Mart’ta ülkede yapılması beklenen protesto göstergeleri yakından izlenecek. Arap Birliği’nin bölgeye yönelik çalışmaların da gerilen piyasaları rahatlattığı ifade ediliyor.
İçerde ise bankalara yönelik soruşturma haberleriyle diğer gelişmekte olan ülkelere göre daha sert düşüş yaşayan İMKB’de haftanın son iki günü tepki alımlarının geldiği gözleniyor. Rekabet Kurulu nihai kararını 10 Mart’ta verecek. Buradan çıkabilecek bir ceza haberinin bankalar önderliğinde endekste yeni bir satış dalgası yaratabileceği kaydediliyor. Akbank Genel Müdürü Ziya Akkurt, cezanın bankacılık endeksinde yüzde 20’ye varan düşüş yaratabileceğini ifade etmişti. Geçen hafta, bankacılık endeksi yüzde 8** civarında düşüş yaşadı. Bu gelişmeler faiz ve döviz piyasasında da yakından izleniyor.
Yabancı ağırlığı borsada
Peki bu gelişmelerin piyasalar üzerine ne gibi etkileri olabilir? Görüşlerine başvurduğumuz uzmanlar, Kuzey Afrika ve Ortadoğu’daki gelişmelerin etkisi üzerinde dururken Merkez Bankası’nın politika değişikliğinin de son dönemde piyasalarda görülen harekette etkili olduğunu düşünüyor.
Bundan sonra piyasada yaşanacak harekette temel belirleyicinin Kuzey Afrika ve Ortadoğu’daki gelişmeler olduğu ifade ediliyor. Bir hazine yetkilisi, “Yabancı bono piyasasında çok fazla değil. Borsa ile kıyaslandığında bono piyasasında etkilerin daha sınırlı olduğunu düşünüyorum. Her şey petrolün gidişatına bağlı… İpin ucu da kaçabilir. Daha fazla çıkmaz diyemeyiz” diye konuşuyor.
İzlemek gerekecek
Yurtdışındaki gelişmeler yerini sakin bir seyre bıraktığı takdirde bono faizinde gerileme ve TL’de kısmi bir toparlama görülebilir. Böyle bir gelişme olduğu takdirde bileşik faizin bugünkü seviyesi cazip. Fakat Kuzey Afrika ve Ortadoğu’daki sorunların derinleşmesi halinde bono faizinde yukarı yönlü hareket ve TL’de değer kayıplarının muhtemel olduğu ifade ediliyor. TEB’den trader Henza Tükel, geçmişte TL’nin zayıfladığı dönemlerde dolarda gerçekleşen satışların bu sefer gerçekleşmediğini ifade ediyor. Tükel, “Yurtdışındaki gelişmeler bu şekilde devam ettiği takdirde TL’deki değer kaybının devam edeceğini söyleyebiliriz. Dolar/TL’de 1.65’ler olası. Sepet olarak da yukarı yönlü hareket görülebilir” diye konuşuyor. Öte yandan Tükel, son dönemde piyasaların biraz sakinleştiğini bu durumun yalancı bahar olup olmadığını anlamak için biraz daha beklemek gerektiğini söylüyor.
1.70’ler de gündeme gelebilir
Anadolubank Sabit Getirili Menkul Değerler Müdür Yardımcısı Akın Cihan Ateş, gelişmelerin takip edilmesi gerektiğini düşünüyor. Ateş, “Eğer yurtdışında olumsuzluklar devam ederse Dolar/TL kurunun 1.70 TL ve 1. 75 TL’nin üzerine çıkma durumu söz konusu olabilir” diyor. Ateş, MB’nin elinde yeteri kadar döviz rezervi olduğunu da ifade ediyor.
Piyasalara ilişkin yorum yapabilmek için Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da yaşanan olayların durulacağı mı yoksa yayılarak devam mı edeceği sorusunun cevabını bilmemiz gerekiyor. Kuzey Afrika ve Ortadoğu rahatlarsa piyasalarında rahatlayacağı düşünülüyor. Akın Cihan Ateş, Dolar/TL’nin 1.60’nın altında hareketin de mümkün olduğunu söylüyor. Merkez Bankası’nın dolar/TL kuru için petrol fiyatlarında artışın olmadığı bir ortamda 1.65 TL’nin altını makul karşılayabileceği belirtiliyor. Aşağı hareketlerde analistler, 1.58 ve sonrasında 1.55 dolar/TL kurunun söz konusu olabileceğini ifade ediyor.
8.5-9 bandında hareket
Peki bileşik faizde gelişmeler ne yönde olacak? Piyasalardaki seyir ne yönde olacak? Oyak Yatırım Menkul Değerler Hazine Grup Müdürü Mehmet Taylan bu sorumuzu gelişmelerin yönünün tamamen yurtdışı gelişmelere bağlı olduğu şeklinde yanıtlıyor. Taylan, “Libya’da sorunlar çözülürse petrol fiyatlarının düşmesiyle beraber rahatlama olur. Fakat sorun yayılarak devam eder ve petrol fiyatları çok yüksek düzeylere çıkarsa, bileşik faizde yüzde 9.50’ye kadar da hareket olabilir” diyor. Şu anki ortamda değerlendirildiği takdirde yüzde 8.50-9.00 arasında kalacak gibi gözüktüğünü ifade eden Taylan “Ama Libya olayı çözülür, Kuzey Afrika ve Ortadoğu rahatlarsa yüzde 8’e doğru da gelebilir” diye konuşuyor. Finansbank Döviz Masası Birim Yöneticisi Ömer Ünveren, yurtdışındaki gelişmelerin sakin bir seyre geçmesi halinde yatırımcıların bono faizlerinin cazip olduğunu düşünüyor.
Piyasalar tarafından bakıldığında Türkiye’nin negatif etkilenmesinin bir temel nedeni de Türkiye’nin nispeten likit piyasa olması. JP Morgan Türkiye Başekonomisti Yarkın Cebeci, bölge yatırımlarında kaybedenlerin, Türk piyasasından çıktığını söylüyor.
Bono piyasasına ilişkin açıklamalarda da bulunan Cebeci, “Olumlu tarafı bono piyasasında yabancı payı çok yüksek değil. Yüzde 15-16 seviyesinde. Bu yüzden çıkış çok hızlı olmayacaktır. Fakat bu iş devam ettiği müddetçe piyasalar baskı altında kalacaktır” şeklinde konuşuyor. Geleceğe yönelik projeksiyon yapabilmek için Ortadoğu’da yaşanan olaylara bakmak gerekir ifadesinde bulunan Cebeci, “TCMB politikası hakkında ki soru işaretleri de var. Şöyle bir ortamda böyle bir deneysel politika gütmenin bazı riskleri beraberinde getiriyor” diyerek konuşmasını tamamlıyor.
Piyasalar kırmızı çizgisinden döndü
İMKB: Yaşanan gelişmelerle İMKB-100 Endeksi Ekim 2007 tarihinden gördüğü 58.800 bölgesinden işlem görerek yaklaşık son 3.5 yılın sınırına dayandı. Sonrasında tekrar 60.000’in üzerine çıktı. 58.800’ün kırılması yapay kriz veya büyük kitlenin bilmediği bir kriz anlamına geleceği için çok önemli. Ancak bölgeden gelen haberler, Türkiye piyasalarının sınır çizgilerinin kırılması ihtimalini zayıflattı.
Tahvil: 2008 global krizden sonraki süreçte son 2.5 yılın sınır çizgisi gösterge faizlerde 9.00 ve üzerinde 9.15 bölgesi oldu. Sonrasında olumlu gelişmelerle faiz geriledi. Bugüne kadar çok fazla önemsenmeyen enflasyon verisi, piyasanın sınır çizgisi açısından önemli. Özellikle önümüzdeki aylardaki enflasyon verileri yakından izlenecek. Şimdilik ise faizlerde kademeli olarak yüzde 8.60-8.30 bölgesine kadar gerileme olabilir.
Dolar: Dolar dünyada son dönemde yüzde 16 düşerken bizde son 2.5 yılın zirvesi 1.6200 seviyesi denendi. Ancak dolar zirveyi bulmuş olabilir ve gerilemeler biraz TL’ye değer kazandırabilir.
Euro: Avrupa’da adeta sihirli el dokunuşu ile Euro, dünyadaki birçok para birimi karşısında hızla değer kazandı. Son gelinen Euro/dolar paritesindeki 1.385-1.3900 denemesi içeride zayıf seyreden TL karşısında güçlü alışlar getirerek Euro’yu son 2 yılın zirvesine taşıdı. Sonuçta Euro/dolar paritesindeki seyir yakından izlenecek.
Enflasyon ve cari açığa dikkat çekiliyor
Arap coğrafyasındaki gelişmeler petrol fiyatlarına etkisi nedeniyle makro göstergeleri de olumsuz etkiliyor. Ekonomistler konuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulunuyor:
JP Morgan Türkiye Başekonomisti Yarkın Cebeci
“Türkiye’nin Arap coğrafyasına ihracat hacmi çok büyük boyutlarda değil. Ama petrol ithalatı nedeniyle makro göstergeler yakından izleniyor. Petroldeki artış cari açığı ve enflasyonu artırıyor. Petrol fiyatları 105- 110 dolar arasında dengede kalır. Fiyatlar 120 dolar ve üzerine çıkarsa Türkiye’nin enflasyon beklentileri artar.”
ING Bank Başekonomisti Sengül Dağdeviren
“Piyasada enflasyon beklentisi yüzde 6.6, MB’ninki yüzde 5.9 seviyesinde. Aradaki farkı petrol fiyatlarındaki artış karşılıyor. Petrol fiyatlarının 20 dolarlık artışının enflasyon üzerinde yüzde 0.80’lik artış yönünde etkisi var. MB bu yıl ve gelecek yıl için doları 95 dolar olarak fiyatlıyor. Her şeyi sabit tutup 95’i 115’e çekerseniz şu anki piyasa beklentisini bulursunuz.”
EFG İstanbul Başekonomisti Haluk Bürümcekçi
“MB’nin kararlarına ve Ortadoğu gelişmeleri de eklenince Türkiye en çok etkilenen piyasalardan biri oldu. Ortadoğu olaylarında ihracatımızın bu bölgeye artış göstermesinin de olumsuz etkilerini hissettik. Petroldeki fiyat artışlarıyla beraber, cari açığın büyüyebileceği ve enflasyon açısından etkileri olabileceği endişeleri arttı.”
Murat Öğütçen/Kıvanç Özvardar /EKONOMİST