Bankalar ‘Anadolu Açılımı’nı başardı

Bankaların ‘Anadolu Açılımı’ başarıya ulaştı Bankaların yıllardır Anadolu’ya odaklı çalışmaları meyvelerini vermeye başladı. Bankalar Birliği’nin açıkladığı son rakamlara göre İstanbul, Ankara ve İzmir dışındaki illerin son 10 yılda kredi pastasından aldıkları pay yüzde 35’ten 40’a yükseldi. Anadolu’da bankacılık alanında yaşanan ilerlemeye paralel olarak özellikle bireysel ve KOBİ segmentlerine yönelik talepte artış dikkat çekici. Murat Öğütcan / Ekonomist Son yıllarda Anadolu iş dünyası, Türkiye ekonomisindeki gücünü daha fazla hissettirmeye başladı. Bu durum Ekonomist Dergisi’nin hazırladığı Anadolu 250 çalışmasından da somut olarak görülebiliyor. Geçen hafta açıklanan İSO ikinci 500 araştırmasında en büyükler arasında sadece 19 İstanbul şirketinin olması da bu açıdan önemli bir göstergeydi. Anadolu’nun artan bu gücü Türk bankacılık sektörü tarafından da yakından izleniyor. İstanbul, Ankara ve İzmir dışındaki illerin kredi pastasından aldığı payın artması, bankacılık sektörü için yıllardır hedeflenen ‘Anadolu Açılımı’nın da başarıya ulaştığını gösteriyor. Bunu Bankalar Birliği’nin açıkladığı son rakamlardan da açıkça görmek mümkün. Üç ilimiz dışındaki illerde 2000 yılında yüzde 40’a kadar yükselmiş durumda. Mevduat payı ise aynı zaman dilimi içinde yüzde 40’tan yüzde 51’e çıktı. Bu veriler Anadolu illerindeki gelişmenin bir parçası olarak değerlendirilirken bankacılık sektörünün sadece mevduat toplamak için değil kredi kullandırmak için de Anadolu’daki varlığının bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Türk Bankacılığının daha güçlenmesi Anadolu’daki gelişim kritik öneme sahip. Biz de bu çerçevede Türkiye’nin önde gelen bankaları ve banka analistleri ile konuşarak Anadolu7daki bu önemli gelişmenin nedenlerine projeksiyon tutmaya çalıştık. Şube sayısında patlama Yapı Kredi Perakende Bankacılıktan sorumlu Genel müdür Yardımcısı Nazan somer Anadolu’da faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli şirketlerin genişleyen kredi talebine dikkat çekiyor. Somer; Anadolu’da artan fon talebinin bankalar tarafından hızla karşılanma yoluna gidildiğini ifade ediyor. Garanti Bankası’ndan yazılı açıklamada ise Türk Bankacılık sektöründe 2001 krizinden sonra yaşanan hızlı büyüme sürecinde bankaların stratejik karar alarak şubeleşme faaliyetlerini artırdıkları ifade ediliyor. Açıklamada, “Son yıllarda hemen hemen bütün bankalar, özellikle bireysel müşterilere ulaşmak için, bu illerde (Anadolu’da) şubeleşmeye öncelik verdiler. Aralık 2005-Haziran 2010 dönemi baz alındığında üç büyük şehir dışında kalan illerde etkin bir şubeleşme politikasıyla 3 bin 438 olan şube sayısı yüzde 41 artarak 4 bin 845’e ulaştı” ifadesinde yer veriliyor. Nazan Somer’de Anadolu’daki şubeleşme faaliyetlerinin altını çiziyor ve şöyle konuşuyor: “Bankaların kaynak toplama ve dağıtım sürecinde daha aktif bir şekilde yer almak amacıyla Anadolu’da şubeleşme çabalarını hızlandırmaları da Anadolu illerinin bankacılık işlemlerinden aldığı payı artırma konusunda önemli bir katkı sağladı. 2004-2009 arası dönemde açılan 3 bine yakın yeni şubenin yarıdan fazlasının İstanbul, Ankara ve İzmir dışı illerde faaliyete geçmesi, bankaların büyük iller dışında da büyüme çabalarının somut bir göstergesi haline geldi.” İhtiyaç ve Kobi kredisi Somer, alması ve ödemesi kolay olan bireysel ihtiyaç kredisine yönelik talebin tüm nakit ihtiyaçları için kullanılabilmesi nedeniyle yoğun ilgi gözlemlediklerini belirtiyor. Somer , “Özellikle evlilik, tatil, okul dönemi gibi nakit ihtiyaçlarının arttığı dönemlerde bireysel ihtiyaç kredisi tüketiciler tarafından yoğun olarak kullanılıyor” diye konuşuyor. Konuya yakın kaynaklar konut kredilerinde ise lokomotifin İstanbul olduğunu fakat bankaların da yeni olanakların var olduğu Anadolu topraklarına yöneldiğini belirtiyor. Garanti Bankası yetkilileri de KOBİ bankacılığının Anadolu’daki gelişimine dikkat çekiyor. Yetkililer, Anadolu’da bankacılık alanında yaşanan ilerlemeye paralel olarak birçok kredi ürününe yönelik güçlü talep görüldüğünü belirtiyor. Bu taleplerin en yoğun olarak hissedildiği alanların bireysel ve KOBİ segmentlerine yönelik ürünler olduğu ifade ediliyor. Banka açıklamasına göre konut ve ihtiyaç kredilerindeki artış dikkat çekici boyutta. Garanti yetkilileri konuyla ilgili şöyle konuşuyor: “son bir yıla baktığımızda (2010 yılının haziran ayı ile 2009 yılının haziran ayı ile 2009 yılının haziran arasındaki fark) sektörün ilk üç şehir dışında önemli rakamlara ulaştığını görüyoruz. Örneğin, konut kredileri ilk üç şehirde bu dönemde yüzde 24’lük bir artış gösterirken, bu şehirler dışında yüzde 33 seviyesinde bir büyüme oranı yakalandı. İhtiyaç kredileri de ilk üç şehirde yüzde 25’lik bir oranda büyürken diğer illerin ortalamasında bu oran yüzde 32’ye kadar çıktı. Kurumsal ve ticari şirketler ile KOBİ’lerden oluşan müşterilerin bulunduğu kredilerin toplamına baktığımızda ise her iki şehir grubunda da yüzde 27.5 civarında bir artış görüyoruz.” Açıklamada bankacılık sektörünün ve ürünlerinin ulaşılırlığını artıran bu politikanın en belirgin olarak bireysel segmentte olmakla beraber KOBİ Bankacılığında da Anadolu’da önemli bir müşteri tabanının oluşmasının sağlandığı vurgulanıyor. İlgi çekici büyüme Türkiye Bankalar Birliği rakamlarına göre bölge bazında büyüme incelendiğinde 2002-2009 döneminde, Doğu Karadeniz hariç yıllık ortalama büyüme yüzde 20’nin üzerinde seyretti. Batı Marmara, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da bu rakam yüzde 38’e ulaştı. İller bazında İstanbul, Ankara ve İzmir’in yıllık ortalama büyüme açısından 2002-209 döneminde son 10 il arasında yer almaları, Anadolu’daki diğer şehirlerin büyüme performansı açısından çok başarılı olduklarını ortaya koyuyor. Nazan Somer ise baz etkisinden dolayı bazı küçük illerdeki kredi kullanımında bu dönemde ciddi sıçramalar olduğunu ifade ediyor. Somer bazı Anadolu illerinin performansına ilişkin de istatistiki bilgileri bizimle paylaşıyor: “2002-2009 arasında Burdur yüzde 50 Batman, Bingöl, Ardahan,Mardin,Kırşehir gibi şehirler ise yüzde 48’lik bir büyüme hızı gösterdi. Yapı Kredi olarak, bu tabloya çok benzer bir trend izliyoruz. Tüketici kredilerimizin yüzde 75’ini İstanbul, Ankara, İzmir, kalan yüzde 25’lik pay ise diğer iller içersinde paylaşılıyor.” Liberalleşmenin etkisi Anadolu’ya ilgi sürecek “Arz açısından bakıldığında Anadolu’da artan bu fon talebi bankalar tarafından hızla karşılanma yoluna gidildi. Düşük enflasyon ortamında daralan Kar marjları ve artan rekabet, bankaların bilançolarını yeniden yapılandırarak değişen faaliyet koşullarında sürdürülebilir gelir kaynaklarının artırılmasını ve operasyonel verimliliğin sürekli yükseltilmesini zorunlu hale getirdi. Bu durum, bankaların gerek bireysel müşterilerinin, gerekse kurumsal müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek altyapı, ürün çeşitliliği ve hizmet kalitesini sağlamalarını zorunlu kıldı. Konunun öneminin farkında olan bankalar, daha önce bankacılık sistemiyle son derece kısıtlı bir ilişki içinde bulunan KOBİ’ler ve hane halkına yöneldi. Söz konusu yönelimden başta Anadolu’da kredi talebinde bulunan kesimler önemli ölçüde faydalandı. Bu eğilimin önümüzdeki dönemde de süreceği rahatlıkla söylenebilir.” Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Ak yatırım Banka Analisti hakan Aygün ise Anadolu illerinin paylarının daha da artmaya devam edeceğini düşünüyor. Aygün, AÜnadolu sermayesinin güçlenmesi ve dış ticaret imkanlarının artmasının Anadolu ilerlenin paylarında görülen yükselişte etkili olduğunu düşünüyor. Geçmiş yıllarda ekonomimizin daha çok iç piyasaya yönelik faaliyet gösterdiğini ifade eden Aygün, Türkiye ekonomisinin bu yapısındaki değişimin Anadolu’nun bankacılık faaliyetlerindeki payının artmasına etki gösterdiğini söylüyor. Hakan Aygün konuşmasını şöyle sürdürüyor: Bu bölgelerde faaliyet gösteren şirketler liberalleşmeden ve dış ticarete verilen destekten olumlu olarak etkileniyor. Komşu ülkeleri ile açılan ticari imkanlardan olumlu olarak etkileniyorlar. Bu iş hacimlerine yansıyor. İş hacimlerindeki artışta kredi taleplerine yansımasına sebep oluyor.” Talep tarafını bu şekilde ifade eden Aygün, arz yönüne ilişkin olarak “Bono bankacılığının bitmesiyle Anadolu’ya olan ilgi daha fazla arttı. Sadece firmalar için de değil tüketici kredileri içinde çalışmaların hızlandığı görüldü. İleriye yönelik olarak bakıldığında İstanbul ağırlığını korumaya devam etmekle birlikte Anadolu illerinin paylarının artmaya devam edeceği düşünülebilir.” Diyor. Antakya dikkat çekici Hangi iller dikkat çekici ilerleme gösteriyor? Bankacılar bu sorunun yanıtını vermenin kolay olmadığı düşüncesinde. Buna neden olarak ise illerin aynı başarıyı bir başka dönemde tekrarlayamayabildiği ifade ediliyor. Bakıldığında 2009 yılının ikinci yarısında sektör genelinde Gaziantep ili kredi artış sıralamasında 81 il içersinde ancak 78’inci sırada yer alırken, 2010 yılının ilk yarısında en fazla kredi artışı gösteren il olarak ön plana çıktı. Benzer bir şekilde Rize. Krizin etkilerinin hissedildiği 2009 yılının ikinci yarısında kredilerini yüzde 22.7 büyütüp ikinci sırada yer alırken, her ilde kredilerin en az yüzde 10 büyüdüğü 2010 yılının ilk yarısında kredi bakiyesini yüzde 2.4 küçülterek açık farkla son sırada yer aldı. Antakya ile kredi bazı düşük seviyede bulunan Hakkari ve Bitlis gibi doğu illeri, artış oranlarında ön plana çıktı. Potansiyel yüksek Haberin sonunda Anadolu illerinin Bankacılıktan aldığı paylara ilişkin gelişiminin bir trend olduğunu İstanbul, Ankara, İzmir’in ağırlığını sürdürdüğünü de ifade edelim. Türkiye nüfusunun yüzde 30’una sahip olan İstanbul, Ankara ve İzmir hala toplam kredilerin ise yüzde 61’ine sahip bulunuyor.y Bu rakamlara baktığımızda üç büyük il dışındaki illerin payının son yıllardaki artışa rağmen hala düşük olduğunu ve ekonomik büyümeye paralel olarak bankacılık faaliyetlerinde Anadolu illerindeki büyüme potansiyelinin yüksek olduğu ifade edilebilir. En Hızlı atak Antalya’dan 2004 2006 2008 2009 İstanbul 46.2 44.7 42.1 42.7 Ankara 10.6 12.7 11.4 12.2 İzmir 5.9 5.8 6.4 6.0 Antalya 2.4 2.9 3.4 3.4 Bursa 2.7 2.8 3.2 3,0 Adana 2.4 2.2 2.2 2.2 Kocaeli 5.2 1.9 2.0 1.9 İçel 1.1 1.3 1.5 1.5 Gaziantep 1.4 1.4 1.6 1.4 Konya 0.9 1.1 1.4 1.4 Diğerleri 21.2 23.2 24.8 24.3 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği İstanbul’un payı geriledi, Anadolu atakta İller 2002 2008 2009 İstanbul 50.6 42.1 42.7 Batı Marmara 1.2 3.1 3.0 Ege 7.6 12.1 11.4 Doğu Marmara 6.7 7.6 7.2 Batı Anadolu 17.6 12.9 13.7 Akdeniz 5.4 9.3 9.5 Orta Anadolu 1.3 2.6 2.6 Batı Karadeniz 1.4 3.4 3.3 Doğu Karadeniz 3.4 1.9 1.8 Kuzeydoğu Anadolu 0.3 0.8 0.8 Ortadoğu Anadolu 0.4 1.1 1.1 Güneydoğu Anadolu 1.2 3.1 3.0 Toplam 100.0 100.0 100.0 Kaynak: Bankalar Birliği