Altın topladı, 16.4 milyar TL’yi kurtardı

Bankacılık ksektörü, 2009’daki küçülmenin ardından kredilerini hızla büyüttü. Kredilerdeki hızlı büyümenin ithalatı, dolayısıyla cari işlemler açığını büyüttüğünden hareketle hükümet, kredilerdeki büyümeyi frenlemek için önlemlere başvurdu. Anımsanacağı üzere Merkez Bankası, Ağustos 2011’den itibaren TL’yi sıkmaya başladı. Ardından Eylül 2001’den itibaren de ROK ( Rezerv Opsiyon Katsayısı) uygulamasını başlattı. Bankalar topladıkları mevduat için MB’ye yatırdıkları zorunlu karşılıklar için önce faiz getirisini kaybettiler, ardından da daha fazla karşılık ayırmak zorunda kaldılar. Ancak Merkaz Bankası, bankaların seçeneklerini arttırmak için TL yerine, sorunlu karşılıklarını altın olarak da tutulabilmesinin yolunu açtı. Oran, kademeli olarak yükseldi ve yüzde 30’a geldi. Anımsanacağı gibi de ardından bankaların ‘altın’  sevgisi bir anda parladı! İş, Garanti, Akbank, Yapı Kredi, Şekerbank, Denizbank, TEB, Finansbank, katılım bankaları bir adan altın hesaplarını tanıtmaya, şubelerde altın günü düzenleme başladı. 2011’de dünyada altın fiyatlarının yükselmesiyle de yatırımcı ilgisi üst seviyelere taşındı. Bankalar, altın hesaplarının yanı sıra altına dayalı yatırım fonları kurmaya, pazarlamaya başladı.
Sonuçlar, bankalar ‘atıl’ durumdaki yastık altı altından ekonomiye kazandırmak için yaptıkları yatırımların karşılığını aldı sayılaibilir. Bir kere, Merkez Bankası’ndaki altın rezervleri, bir yılda yüzde 80’in üzerinde büyüdü. Bankalar, yüzde 30’luk oranı kullanmasa da zorunlu karşılıkların yüzde 24.3’ünü altın cinsinden Merkez Bankası’nın hesabına yatırdı. Şimdi soru şu, zorunlu karşılıkların altın olarak yatırılmasıyla birlikte bankalar, ne kadarlık TL kaynağına kavuştu?
Bu soruyu, Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali ihsan Gelberi’ye sorduk. Gelberi’nin hesabına göre, bankacılı sistemi , 67.5 milyar lirayı zorunlu karşılık olarak MB’ye yatırdı. Ancak, TL yerine altın vererek, 16.4 milyar liralık likitideyi kullanma olanağına kavuştu. Bu hesaptan kim karlı karlı çıkıyor? Kapalıçarşı’dan bir altın tüccarının değerlendirilmesini aktarmak istiyoruz:
‘’ Altın mevduatı toplamanın bedeli belli, faizi de. Bankalar yüzde 2,2.5’luk faizle topladıkları altınları, Merkez Bankası’na verdi. Kendileri TL kaynağı da en iki haneli oranlarla kredi olarak kullanılırdı. Aradaki marjı siz hesaplayın.’’ (Ekonomist)