100 yaşına kadar yaşamanın sırrını ünlü isimler anlattı!

Yaşlanmak kaçınılmaz ama 100 yaşına kadar sağlıklı bir şekilde yaşamak birçok insan için hâlâ bir sır. Oysa bu uzun ömürlü ünlü isimlerin hayatlarına baktığımızda, bu sır sandığımız kadar gizemli değil. Onların uzun yaşama formülleri; sevdikleri işlerle meşgul olmak, yürüyüş yapmak, mizah duygusunu kaybetmemek, sosyal ilişkileri güçlü tutmak gibi oldukça insani alışkanlıklarda gizli. İşte 100 yaşına kadar yaşamayı başarmış ya da bu eşiğe çok yaklaşmış bazı ünlülerin hayatlarından ve sözlerinden uzun yaşamın ipuçları…

Norman Lear: “İşim ibadetim gibi”

İkonik senarist ve yapımcı Norman Lear, Aralık 2023’te 101 yaşındayken hayatını kaybetti. Lear, bu kadar uzun süre hayatta kalmasının sırrını işine olan tutkusunda buluyordu. 2022 yılında, 100 yaşına girdiğinde USA Today’a verdiği röportajda şöyle demişti:

“Bazıları koşar. Ben koşmam. Uyandığımda bana keyif veren şeyler yaparım. Bu kendime verdiğim bir hediye. Benim ibadetim. Her şeyim.”

2020’de verdiği başka bir demeçte ise her gece yatağa girdiğinde ertesi gün yapacağı şeyleri düşündüğünü söylemişti. Lear’in bu yaklaşımı bilimsel verilerle de örtüşüyor. 2015’te 83 bin yetişkinle yapılan bir araştırma, emekliliği ertelemenin yaşam süresini artırabileceğini göstermişti. 65 yaş üstü olup çalışmaya devam eden kişilerin, emeklilere kıyasla üç kat daha sağlıklı olduğu saptanmıştı.

Jimmy Carter: “İyi bir eş, sizi hayatta tutar”

39. ABD Başkanı Jimmy Carter da 100 yaşını görebilecek kadar uzun yaşadı. Geçen yıl aralık ayında hayatını kaybeden Carter, uzun ömrünü 77 yıl boyunca evli kaldığı eşi Rosalynn’e borçlu olduğunu düşünüyordu. 2019’da People dergisine verdiği röportajda şöyle demişti:

“95 yaşına kadar hayatta kalmak zor. Bence bunun en iyi açıklaması iyi bir eş bulmak. Sizinle ilgilenebilecek ve size meydan okuyabilecek şeyler yapan, sizi yaşama ilgi duyacak hale getirerek hayatta tutabilecek bir kişi.”

Bu sözleri bilim de destekliyor. 2021 yılında Frontiers in Psychology dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, sosyal destek uzun yaşam konusunda sigara içmemek kadar etkili.

Bob Hope: “Yürümek bir mirastır”

Ünlü oyuncu ve komedyen Bob Hope, Oscar törenlerini 19 kez sunmuştu. Ancak onun başka bir başarısı da 100 yaşına kadar yaşamak oldu. 2003 yılında vefat eden Hope, 1980’lerde 78 yaşındayken bile her gün yaklaşık üç kilometre yürüdüğünü söylüyordu. Bu alışkanlığı, 96 yaşında bile her gün yürüyerek bara giden dedesinden aldığını ifade etmişti.

Bilim insanları da yürüyüşün etkisini doğruluyor. British Journal of Sports Science’da yayımlanan 2023 tarihli bir araştırmaya göre, günde 160 dakika yürüyen kişilerin, hareketsiz yaşıtlarına kıyasla ortalama beş yıl daha uzun yaşadığı görülmüş. Hatta hareketsiz kişiler günde sadece 111 dakika fazladan yürürse, yaşam süreleri 11 yıl kadar uzayabiliyor.

Dolores Hope: “Gülümsemek yeterli olabilir”

Bob Hope’un eşi Dolores Hope ise 2011 yılında 102 yaşında vefat etti. Kendi uzun ömür sırlarını doğrudan anlatmasa da, en büyük kızı Linda, 2009’da ABC7’a verdiği demeçte şunu söylemişti:

“Annem çok fazla gülümseyen bir insandı.”

Olivia de Havilland: “Gülmek, sevmek ve bulmaca çözmek”

“Rüzgar Gibi Geçti” filminin yıldızı Olivia de Havilland, 2020’de 104 yaşında hayatını kaybetti. 2016 yılında Vanity Fair’e verdiği röportajda şunları söylemişti:

“Gülmenin, sevmenin ve ışığın katkısı var. Ayrıca her gün New York Times’ın bulmacalarını çözüyorum. Bu, zihnimi açık tutuyor.”

Bilim de bu alışkanlığın faydalı olduğunu gösteriyor. NEJM Evidence dergisinde yayınlanan 2022 tarihli bir araştırma, bulmaca çözen hafif bilişsel bozukluğu olan yaşlıların %37’sinin Alzheimer ölçeğine göre iki puan iyileştiğini ortaya koymuş.

Kirk Douglas: “Mizah, insanlara yardım ve tatmin”

“Spartaküs” ve “Denizler Altında 20 Bin Fersah” gibi filmlerin yıldızı Kirk Douglas, 2020 yılında 103 yaşında vefat etti. 2008’de Newsweek için kaleme aldığı bir yazıda şunları söylemişti:

“Mizah uzun ömre yardımcı oluyor. Diğer insanları düşünmeye, onlara yardımcı olmaya çalışın. Depresyonun ne kadar azalacağına şaşıp kalacaksınız. O tatmin paha biçilemez.”

Gloria Stuart: “Hırsımı hiç kaybetmedim”

Titanic filminde yaşlı Rose karakteriyle hafızalara kazınan Gloria Stuart, 2010 yılında 100 yaşında vefat etti. 1999’da yayınlanan anı kitabında uzun ömrünün nedenini şöyle açıklamıştı:

“1930’larda hırslıydım, bugün hâlâ hırslıyım.”

Kızı, annesinin hastalıklara inanmadığını ve bu konulara fazla önem atfetmediğini söylemişti.

Kraliçe 2. Elizabeth: “Hayat otobüs gibi çarpabilir”

96 yaşına kadar yaşayan Kraliçe 2. Elizabeth, uzun yaşamla ilgili esprili ama anlamlı bir tavsiyede bulunmuştu:

“Hayatınız boyunca sadece yapmanız gerekenleri yapsanız, içki içmeseniz, sigara içmeseniz, istediğinizi yemeseniz, çok fazla egzersiz yapsanız ve günün birinde aniden büyük kırmızı bir otobüs gelip size çarpsa ve aklınızdan ‘Aman Tanrım, keşke dün gece sarhoş olsaydım’ diye geçse çok kötü olmaz mıydı? Hayatınızı böyle yaşamalısınız; sanki yarın kırmızı büyük bir otobüs size çarpacakmış gibi.”

George Burns: “Sevdiğiniz işi yapın, stresle sabah baş edin”

Komedyen George Burns, 1996 yılında 100 yaşında hayatını kaybetti. “100 Yaşına Kadar Nasıl Yaşanır” adlı kitabı da bulunan Burns, UPI Hollywood’a verdiği demeçte şöyle demişti:

“Sevdiğiniz bir iş bulursanız daha mutlu olur ve daha uzun yaşarsınız. Böylelikle stresten de uzak kalmış olursunuz. Sakın stresi yatağınıza taşımayın. Onunla sabahları başa çıkmaya çalışın.”

Burns ayrıca her gün 15 dakikalık tempolu yürüyüşe çıkmadan önce 45 dakika egzersiz yaptığını, günde iki üç kadeh içtiğini ve puroyu hiç kullanmasa da yakınında hep bulundurduğunu belirtmişti.

Eva Marie Saint: “Temiz hava ve sevdiklerim”

Oscar ödüllü oyuncu Eva Marie Saint, hâlâ hayatta ve temmuzda 101 yaşına girecek. Geçen yıl People’a verdiği demeçte uzun ömrünü şöyle özetlemişti:

“Temiz hava almak için yürüyorum, beyzbol maçlarını izlemeyi seviyorum ve ailemle ve arkadaşlarımla vakit geçirmekten keyif alıyorum.”

2023’te BMC Medicine dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, aile ve arkadaşlar tarafından hiç ziyaret edilmemenin erken ölüm riskini %39 artırdığı görülmüştü.

Sonuç olarak bakacak olursak, 100 yaşına kadar yaşamanın formülü ne sadece şans, ne de sadece genetik. Ünlülerin anlattıkları ve bilimsel araştırmalar gösteriyor ki; sevdiğiniz işi yapmak, yürümek, sosyal bağlar kurmak, stresle baş etmeyi öğrenmek ve en önemlisi hayatı sevmek, uzun yaşamın gerçek sırları olabilir.