TL için, iyi olan kazansın!

Mine Zeybekoğulları / Ekonomist Kasım ayı başında, yani daha iki ay önce bambaşka bir tablo konuşuluyordu. Piyasalarda görülen iyimserliğin ekonomik verilerle desteklenmediği, FED’in faiz artırımının da uzunca bir süre gündeme gelmeyeceği beklentisi üzerine uzlaşma net bir şekilde görülüyordu. Aralıktan itibaren ise durum birdenbire değişti. ABD’den peş peşe gelen veriler, hem görünümü hem beklentileri tersine çevirdi. Bu arada Yunanistan’la başlayan Avrupa ekonomilerine yönelik olumsuzluklar ve yaşanan güven kaybı da gündemin ortasına oturdu. Güçsüz dolardan bahsedilirken ve Euro’da yükseliş trendinin devam edeceği görüşü ağırlık kazanmışken yaşanan bu gelişmeler sonrası, 2010 için senaryolar farklılaşmaya başladı. Uzmanların da söylediği gibi, senaryoları çıkarmak kolay ama hangisinin gerçekleşeceğini söylemek zor… ABD’de en son açıklanan tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin çok üstünde gelmesiyle başlayan son bir aylık süreçte, ana senaryo FED’in 2010 sonu hatta 2011’e sarkıtabileceği faiz artırımını gelecek yıl ortasında başlatacağı şeklinde değişti. İbre dolara döndü Avrupa ekonomilerinde toparlanmanın uzun süreceği görüşünün de ağırlık kazanmasıyla birlikte, ibre dolardan Euro’ya döndü. Euro/dolar paritesi 2009’da gördüğü en yüksek seviye olan 1.51’lerden 1.42’ye kadar geriledi. Paritedeki bu geri çekilmeyle birlikte Euro’nun dolar karşısında 1.3 seviyelerine kadar düşüşünü devam ettirebileceği beklentileri öne çıkarken, parite için uzun dönem için makul değerin 1.20-1.25 olduğu değerlendirmeleri de yapıldı. Ancak paritede 1.2 seviyelere doğru bir inişe, şu an için çok ihtimal verilmiyor. Ocak ayı önemli Son bir ayda dolar, ana para birimlerine karşı yüzde 5 civarında değer kazanırken Euro/dolar paritesi de en düşük 1.4216 görüldükten sonra 1.44 seviyesinde dengelenme çabası görülüyor. TSKB Hazine Müdürü Aslı Hancı, Euro/dolar paritesinde de hareketin kısa sürede bu kadar sert gerçekleşmiş olmasında yıl sonu olması nedeniyle likidite etkisinin de olabileceğine işaret ediyor. Ocak ayı itibariyle piyasanın normal likidite koşullarında olacağı ve parite de fiyatlamanın daha sağlıklı gerçekleşeceğini ifade eden Hancı, “1.4200 seviyesi teknik açıdan kuvvetli ve kısa dönemde aşağı kırılması güç bir seviye olarak karşımıza çıkıyor” diyor. FED’in 2010 yılının ikinci yarısında faiz artırımına başlayacağı beklentisi, Euro’da yeni yılın özellikle ilk çeyreği için mevcut seviyelerden yukarı doğru bir hareketin görülebileceği görüşlerini destekliyor. İlk çeyrek için beklenti 1.47 Euro’da yukarı yönlü düzeltme için işaret edilen seviye 1.47-1.48 olarak ağırlık kazanıyor. Doların son yaşanan değerlenme sürecinde yaşanan farklılaşma da Euro’da 2010’un ilk ayları için yükseliş beklentisiyle birlikte dikkat çekilen noktalardan biri. Geçmişten farklı olarak bu kez dolar risk iştahı sürerken yükseldi. Bir bankanın Hazine müdürü, 2010 başlarken bu risk alma iştahıyla beraber Euro’nun tekrar bir miktar güçlenebileceğini ve ilk aylarda Euro/dolar paritesinin 1.48 seviyesine kadar çıkabileceğini söylüyor. Aralık başından beri yaşanan hareketin bunun tersi olmasının sebebinin FED’in faiz artırımına dair beklentinin bir anda çok öne alınması olduğunu belirten aynı Hazine müdürü, “Sanki bir düzeltme gelecek ve risk iştahıyla beraber dolarda da bir değer kaybı yaşanacak gibi bir beklenti içindeyiz şu anda” diyor. Zayıflama sürer diyenler… Paritede son dönemde yaşanan gerilemeyi “doların kuvvetlenmesinden ziyade Euro’nun zayıflamasından kaynaklanan bir hareket” olarak yorumlayan İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Bölüm Yönetmeni Şant Manukyan, “2010 ilk çeyrekte 1.40’ın altında 1.39’ları görürüz diye düşünüyorum. Şu an olduğumuz yerden baktığımızda, yılın geri kalanında Euro/dolar paritenin minimum 1.35’li seviyeleri görebilir” tahmini yapıyor. Buna karşın, paritedeki hareketi belirleyecek pek çok etken olduğuna işaret eden Manukyan, “ABD’deki büyüme modeli, ticaret açığı veren, cari açığı büyüten bir model. Dolayısıyla ABD toparlanıyor olursa tekrar ABD’nin cari ya da ticari açığını konuşuyor olacağız. ABD’de ciddi bir borçlanma dönemine girmiş bulunuyoruz; bu, dolar üzerinde baskı yaratabilir” diyor. Trend değişimi için erken 2010’un başlarında Euro’da değer kaybı yaşanacağı ancak düştüğü seviyelerden paritenin yeniden yönünü yukarı çevirebileceği beklentisi de mevcut. TeleTrade Türkiye Danışmanı Deniz Lenger’e göre, ilk aylarda Euro’da görülmesini bekledikleri değer kaybının ardından izlenmesi gereken noktalardan birisi altın fiyatları olacak. Paritenin indiği 1.42’lerden yukarı dönmesi ve bu seviyenin aşağı kırılmasını güç olduğu görüşleri ışığında, dolar lehine henüz bir trend değişiminden şu aşamada bahsedilemeyeceği belirtiliyor. Euro/dolar paritesinde 1.42’nin altına olası bir düşüşün “trend dolar lehine döndü” algılamasını yaratacağı dile getirilirken, anlaşılan 2010 Ocak ayı tüm beklentilere yeniden yön verebilecek. FED’in faiz artıracağı beklentisinin henüz olgunlaşmamış veriler üzerinden oluştuğu değerlendirmesinin ağırlıklı olduğu düşünüldüğünde, ocakta ABD’de açıklanacak yeni tarım dışı istihdam verilerinin yine iyi gelmesi halinde, “vakit gelmiş, dolar alma zamanı” deme ihtimali artacak gibi görünüyor. Avrupa’da ortak para birimi olarak kullanılan Euro’nun yerine alternatif arayışlarının başlayacağı tartışmalarının da şu an için pek yankı bulmadığı söylenebilir. Almanya ve Fransa’nın gibi ülkelerin birliğe üye bir ülkedeki ekonomik sıkıntıların Euro’nun prestijini sarsmasına izin vermeyeceği düşünülüyor. Yanı sıra, alternatif para birimi arayışının şimdilik teorik tartışmadan öteye geçeceğine ihtimal verilmiyor. Görünen o ki, aynı doların olduğu gibi, Euro’nun da kısa dönemde karşısına birbirlerinden başka rakip çıkması zor. “Kur avantajını sınırlayabilir” Mert Yazıcıoğlu/Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı “Avrupa ekonomisinin üzerindeki bilinmezliğin ABD ekonomisinden daha fazla olduğunu görüyoruz. Geçen yıldan beri ABD sorunlarını daha sert ve kararlı bir şekilde çözmeye çalışırken Avrupa ise zararlarının telafisini daha çok zamana yaymaya çalışan bir yaklaşım gösterdi. Dolayısıyla bunun kurlara etkisinin er ya da geç görüleceğini söylememiz yanlış olmaz. Türk dış ticareti yapısal olarak Euro’nun değer kazanmasından avantaj sağlayabilecek bir konumda. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde bu koşulların sürmesi ihracattaki kur avantajını sınırlayabilir. Bunun yanında TL kur sepetine karşı geçen yıldan bu yana ciddi boyutta değer kaybettiği için, aslında ihracatçılar kur açısından avantajlı konuma geldiler. Ayrıca, toplamda baktığımızda Türk ihracatçılarının diğer rakiplerine göre daha rekabetçi bir kur düzeyinde olduğuna inanıyoruz.” “PARİTEDE DESTEK 1.3780’DE” “Paritede yükseliş trendinin 1.46 seviyelerinde tutunamayarak düşüş trendine geçiş yapması ile 1.41’li seviyelere çekilme yaşandı. Sonrasında 2010 belirsizlikleri hakkında söylemlerin yinelenmesi ile toparlanma yaşansa da yeni yılın ilk aylarında zayıf kalabileceğini düşünüyoruz. Buna göre izleyebileceğimiz orta vade destek seviyeleri 1.3780-1.3320-1.2900, direnç seviyeleri 1.4600-1.5050-1.5640.” * Teknik analiz, TeleTrade Türkiye Danışmanı Deniz Lenger tarafından hazırlanmıştır.