Riyal sert değer kaybetti: İran'da büyük protesto

İran'da riyalin sert değer kaybı nedeniyle Tahran’da büyük protestolar patlak verirken, Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Farzin’in istifa ettiği yönündeki haberler kafaları karıştırdı.

Bazı İran basın organlarının Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın ofisinden bir yetkiliye dayandırdığı ve Farzin’in istifasını sunduğunu öne süren haberlerin ardından açıklama yapan Merkez Bankası, haberlerin gerçeği yansıtmadığını bildirdi.

Çelişkili açıklamalar, başkent Tahran’da esnaf ve dükkan sahiplerinin protestolarının ikinci gününde ortaya çıktı. Görgü tanıkları ve sosyal medyada paylaşılan görüntülere göre kent merkezinde yüzlerce iş yeri kepenk kapattı.

Bazı göstericiler rejim ve hükümet aleyhine sloganlar attı. Göstericiler, riyaldeki hızlı değer kaybının durdurulması ve fiyat istikrarının sağlanması için hükümetten acil önlem alınmasını talep etti.

Ülke son olarak Tahran'da 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra ölümüyle patlak veren ve çok sayıda kişinin ölümüne yol açan 2022-2023 yıllarındaki kitlesel eylemlere sahne olmuştu.

Riyalde rekor düşüş

İran para birimi riyal, resmi olmayan piyasada rekor düşük seviyelere geriledi. Piyasa tahminlerine göre riyal, 1 ABD doları karşısında yaklaşık 1,4 milyon, 1 euro karşısında ise 1,7 milyon riyal seviyesinde işlem görüyor.

Değer kaybı enflasyonu körüklerken temel tüketim maddelerinin fiyatlarını da hızla artırdı. Günlük sert fiyat dalgalanmaları nedeniyle bazı esnafın satışları durdurduğu belirtildi.

İran ekonomisi, uzun süredir Batı yaptırımlarının baskısı altında bulunuyor. Tahran’ın nükleer programı nedeniyle yeniden devreye giren uluslararası yaptırımlar ve ABD ile yürütülen müzakerelerde yaşanan tıkanıklık, İran'da ekonomik sıkıntıları daha da derinleştirdi.

Buna ek olarak, yılın başlarında İsrail ile yaşanan 12 gün süren çatışmaların da ekonomik yükü artırdığı ifade ediliyor.

Cumhurbaşkanından diyalog çağrısı

Nefes'in haberine göre, İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, başkent Tahran'da döviz kurundaki fahiş artışı protesto edenlerin temsilcileriyle diyalog kurulması talimatı verdiğini söyledi.

Halkın ekonomi konusunda yaşadığı sorunların temel kaygısı olduğunu belirten Pezeşkiyan, “İçişleri Bakanı’na, protestocuların temsilcileriyle diyalog yoluyla görüşmesini ve onların haklı taleplerini dinlemesi talimatını verdim. Hükümet, sorunların giderilmesi için harekete geçecektir” dedi.

Pezeşkiyan ayrıca, bankacılık sisteminin düzeltilmesi ile halkın satın alma gücünün korunması için gerekli olan önlemleri alacaklarını dile getirdi.

Öte yandan Yargı Erki Başkanı Ejei, Tahran'da Yüksek Yargı Şurası toplantısındaki konuşmasında, söz konusu protestolara değinerek, döviz piyasasında "spekülatif hareketlere neden olanlarla mücadele edileceğini belirtti.

İran’da riyal tarihe karıştı: Tümen resmi para birimi oldu