RAKAMLARLA 2008 TÜRKİYE EKONOMİSİ -2-

Küresel krizin etkisiyle dalgalanan piyasalarda, eylül ayı ortalarından itibaren döviz yukarı yönlü hareket etti. Geçen yıl sonunda 1,1666 olan ABD Dolarının efektif satış kuru, bu yıl 16 aralık itibariyle 1,5689 YTL oldu. Kriz yıl sonunda bütün dünyadaki sararken Türkiye'deki bankacılık sektörü finansal sorunlara 2001'deki krizin aksine daha hazırlıklı yakalandı. Merkez Bankası da bu süreçte global likidite akışına ilişkin sorunların Türkiye piyasalarına etkilerini azaltmak ve piyasaların işleyişini düzenli hale getirmek amacıyla döviz depo piyasasında vade yükseltmek, faiz oranlarını düşürmek gibi çeşitli önlemler aldı. Merkez Bankası, dalgalı kur uygulaması çerçevesinde piyasaya zorunlu haller dışında müdahale etmeme kararlılığını sürdürürken, yıl içinde zaman zaman döviz alım, zaman zaman da satış ihaleleri açtı. Merkez Bankasının gösterge niteliğindeki kur rakamlarına göre, 2007 yılı sonunda 1,1666 YTL olan ABD Dolarının efektif satış fiyatı, yüzde 34,5 artışla, 16 Aralık 2008 tarihinde 1,5689 YTL, avronun efektif satış fiyatı ise 1,7168 YTL iken yüzde 24,9 artışla 2,1458 YTL olarak belirlendi. Geçen yıl sonunda serbest piyasada satış fiyatı 1,1700 YTL olan dolar, 16 Aralık 2008 tarihinde 1,5610 YTL oldu. Avronun satış fiyatı ise 2007 yıl sonunda 1,7160 YTL iken, 16 Aralık 2008 tarihinde 2,1450 YTL düzeyinde gerçekleşti. -FAİZ ORANLARI- 2008 yılında devlet iç borçlanma senetlerinin faiz oranları bir önceki yıl olduğu gibi yüzde 16 ile yüzde 21 arasında değişirken, bankaların yıllık mevduat faizleri ise yıl sonu itibariyle yüzde 14 ile yüzde 16,0 arasında seyrediyor. Geçen yıl sonu itibariyle de bankaların yıllık mevduat faiz oranları yüzde 14 ile yüzde 17,5 arasında değişiyordu. Merkez Bankası faiz oranlarında yıl boyunca temkinli tutum sürdürülürken, Para Politikası Kurulu 19 Kasım'da yaptığı son toplantısında kısa vadeli faiz oranlarını yarım düşürdü. Banka, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 16,25'e, borç vermede ise yüzde 18,75'e düşürdü. -MEVDUAT-KREDİ- Merkez Bankasının en son 28 Kasım tarihli verilerine göre, bir önceki yıl sonunda 325 milyar 680,6 milyon YTL düzeyinde bulunan bankalardaki toplam mevduat, 11 ayda yüzde 22,7 artışla 399 milyar 676,7 milyon YTL'ye yükseldi. Bankacılık sistemi kredi hacmi ise yüzde 25,4 artışla 28 Kasım'da 285 milyar 911,4 milyon YTL oldu. 2007 yılı sonunda bu rakam 228 milyar 56,9 milyon YTL idi. Bankaların kullandırdığı tüketici kredileri de 5 Aralık itibariyle 81 milyar 491,7 milyon YTL olurken, geçen yıl sonuna göre yüzde 24,2 artış kaydedildi. 2007 yılı sonunda tüketici kredileri 65 milyar 585,6 milyon YTL düzeyinde bulunuyordu. Bireysel kredi kartları aynı tarihlerde yüzde 27,2 artışla 32 milyar 708,9 milyon YTL'den 25 milyar 767,5milyon YTL'ye çıktı. -EMİSYON HACMİ- Piyasadaki kağıt para miktarı ise yüzde 28,4 oranında artış ile 15 Aralık 2008 tarihinde 35 milyar 207 milyon 432,3 bin YTL'ye çıktı. Geçen yıl sonunda piyasadaki banknot miktarı 27 milyar 429 milyon 388,9 bin YTL düzeyinde bulunuyordu. -BAŞLICA EKONOMİK GÖSTERGELER- 2008 yılına ilişkin makro ekonomik göstergeler, geçen yılla karşılaştırmalı olarak şöyle: BAŞLICA EKONOMİK GÖSTERGELER 2007 2008 (En son veriler) Büyüme Hızı (yüzde) 4,5 3,0 (9 aylık) GSMH (milyon YTL) 853,636 731,277 (9 aylık) Enflasyon (ÜFE) 5,94 12,25 (x) Enflasyon (TÜFE) 8,39 10,76 (x) Dolar Kuru 1,1666 1,5689 İthalat (milyon dolar) 169,987 178,408 (10 aylık) İhracat (milyon dolar) 107,154 114,963 (10 aylık) Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) -62,833 -63,445 (10 aylık) İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 63,0 64,4 (10 aylık) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar) 37,996 35,362 (9 aylık) Merkezi Bütçe Gelirleri (milyon YTL) 190,360 175,768 (10 aylık) Merkezi Bütçe Giderleri (milyon YTL 204,068 180,655 (10 aylık) Merkezi Bütçe Dengesi (milyon YTL) -13,708 -4,887 (10 aylık) İç Borç (milyon YTL) 255,310 271,333 (10 aylık) Dış Borç (milyon dolar) 247,120 284,403 (6 aylık) Dış Borç Servisi (milyon dolar) 19,031 14,949 (11,5 ay) Merkez Bankası Rezerv. (milyon dolar) 74,027 73,008 (x) Kasım 2008 itibariyle son bir yıllık enflasyon