Piyasaları bu defa ABD korkusu sardı

2008-2009 yıllarındaki ABD kaynaklı, AB destekli küresel krizin büyük bir çöküşe yol açmasını engellemek için alınan önlemler, parasal genişlemeler 2009 yılı Mart ayından bu yana finansal piyasalarda özellikle gelişmekte olan ülkelere doğru fon akışının hızla sürmesine yol açmıştı. Bu dönemde Türkiye'ye de ciddi sayılabilecek fon akışları oldu. İMKB 2009 yılında 2,2 miyar dolarlık bir yabancı alımıyla bir önceki yıla göre yüzde 96 yükseldi. 2010 yılında ise özellikle Haziran-Ekim döneminde 3,2 milyar dolarlık yabancı alımı, endeksin 71 bin puanı aşmasını sağladı. Bu yıl borsa yılbaşına göre yüzde 20 primli. Kasım ayından bu yana İMKB endeksinin belirgin bir düşüş trendine girdiği görülüyor. Borsa geçen hafta boyunca banka hisselerine dönük satışlarla aşağı yönlü dalgalanmasına devam ederken perşembe günü AB liderler zirvesinde alınan "daimi kurtarma mekanizması" kararı cuma günü kısa bir süre endeksi yüzde 2'ye yakın yukarıda tutsa da banka hisselerine yönelik yoğun satışlar, edeksin 64 bin desteğini kırmasına yol açtı.
Kasım ayı başından bu yana yaptığımız analizlerde bilanço beklentilerinin sona ermesinin ardından bir düzeltme beklenmesi gerektiğini vurgulamıştık. Bu nedenle yaşanan düşüş sürecinin beklediğimiz düzeltme olduğunu söylemek mümkün.
İMKB NEDEN NEGATİF AYRIŞIYOR?
ABD borsalarının yükselişe geçtiği bir sırada Türkiye borsasının negatif ayrışmasında en önemli sebep endekse gereğinden fazla etki yapan banka hisselerinde yaşanan satışlar. Yabancı yatırımcılar banka hisselerinde satışa geçti. Zira kısa bir süre için de olsa ABD ekonomisinden gelen toparlanmaya yönelik olumlu sinyaller, fon akışının gelişmekte olan ülkelerden bu ülkeye doğru kaymasına sebep olacak. Türkiye, halen kârlı oldukları ve rahatça kârlarını realize ederek çıkabildikleri bir piyasa. Merkez Bankası'nın politika faiz oranını yarım puan indirmesi ve sıcak paranın oluşturacağı tehditlere karşı aldığı önlemler piyasalarda risk iştahını bir süre erteleyecek olması da bu düşüşte etkili. Ayrıca bankaların kâr marjlarının düşeceği söylentileri de olumsuz ayrışmada bir diğer etken.
Cuma günü dış borsalarda İtalya ve İspanya'nın dışında önemli kayıplar yaşanmamasına rağmen hatta Arjantin ve Brezilya borsaları yükselirken İMKB negatif ayrışma sinyallerini açıkça verdi. Negatif ayrışmanın Türkiye'nin makroekonomik verilerinden kaynaklanmadığı, geçici bir yabancı satışından ibaret olduğu da söylenebilir. Cari açık konusunu olduğundan fazla abartan ve belki de bunu satış bahanesi olarak kullanan 'vur-kaç' fonlar İMKB endeksini baskıda tutuyorlar. Gerçi teknik olarak 59 bin- 61 bin puan aralığında oluşan boşluk dolmalı. Belki de bu noktaya doğru endeksi bilinçli olarak getirmek istiyorlar.
Cari açık konusuna dönecek olursak; 2009'da 13,8 milyar dolar açık veren Türkiye yüze 4,7 küçülmüştü. 2010 yılında ise yüzde 7-8 büyüyen Türkiye 40 milyar doları aşan bir cari açıkla karşı karşıya. Bu açığın neredeyse tamamı enerji kaynaklı. O halde önümüzdeki dönemde sıcak parayı ürkütmek yerine aksine özendirmek bile gerekebilir.
Dolar, hazirandaki zirvesine yol alıyor
Kasım ayı başında ABD Merkez Bankası toplantısı öncesi 1,39 TL seviyesini gören dolar, Avrupa'dan gelen finansal kriz sinyalleri ve gelişmekte olan ülkelerdeki aşırı ısınmanın oluşturduğu cari açıklara önlemlerle destek buldu. Bazı kısa vadeli fonların bu gerekçeler ve kâr amaçlı yaptıkları satışlar sonrası döviz alımına geçmeleri ABD Doları'nın 25 Ağustos'ta gördüğü 1,531 seviyesini geçen hafta içinde aşmasını sağladı. Bu noktadan sonra her şey ABD 'deki gelişmelere bağlı gözüküyor. ABD'de vergi indirimlerinin onaylanması, perşembe günü AB liderler zirvesinde daimi kurtarma mekanizması kurulması kararına rağmen İrlanda'nın kredi notunun düşürülmesi dolara dış talebi daha da artırdı. Eğer Euro/dolar paritesi 1,29 ve altına doğru hareket ederse önümüzdeki hafta ABD Doları 1,58 ve 1,61 seviyelerini hedef alarak yükselişe devam edebilir. Önümüzdeki hafta ABD üçüncü çeyrek GSYH verisinin yanı sıra çarşamba ve perşembe günü açıklanacak konut satış verileri ABD Doları'nın yükselişe devam edip etmeyeceği hakkında fikir verebilir.

Selim ışıklar/ Zaman