Piyasalarda ikinci dip korkusu

ABD Başkanı Barack Obama, finans sektöründe yeniden yapılanmada kararlı. Başkan perşembe günü yaptığı açıklamada bankaların asıl işleri olan ‘müşterilerine hizmetin’ dışına çıkmamalarının sağlanması gerektiğini belirterek, “Bankalarının müşterilerine hizmet vermek olan asıl görevlerinin çok dışına çıkmalarına artık izin vermemeliyiz. Eğer bankalar bu konuda savaşmak istiyorlarsa, ben savaşa hazırım” dedi. Obama’nın yeni planına göre bankaların gelenksel bankacılığın dışında kalan fon yönetimi ve özel yatırıma yönelik tüm faaliyetlerini sonlandırmaları gerekecek. Ayrıca bankaların şirket satın almalarına da aracılık yapmaları tarihe karışacak. Planın hayata geçmesi halinde Morgan Stanley, Goldman Sachs ve JP Morgan gibi bankaların fon ve özel yatırıma yönelik faaliyetlerine son vermeleri gerekecek. Planın yürürlüğe girmesi için ise Kongre’den onay alması gerekecek. ESARETE SON VERİLECEK Başkan Obama, finans kuruluşlarının özellikle büyüklükleri konusunda değişime gidilmesinin şart olduğunu belirterek, hiçbir iflasın finans sistemini tehdit edecek boyutlara ulaşmaması gerektiğini söyledi. ABD Başkanı, çok büyük olduğu için bazı bankaların kurtarıldığını ancak bu bankaların devletten aldıkları gelirleri kar yazıp artan bölümünün de çalışanlarına prim olarak dağıtılmasının kabul edilir bir davranış olmadığına işaret etti. Tüketicileri bankaların esaretinden kurtarmak için gerekenin yapılacağını belirten Obama, çok sayıda müşterinin az sayıda bankanın eline bırakılmayacağını söyledi. Rekabetin, tüketici açısından büyük öneme sahip olduğuna değinen Obama, finans sektöründe de birbiriyle rekabet eden çok sayıda şirketin olması gerektiğini belirtti. AB’DEN DESTEK GELDİ Obama’nın bankacılık planına Avrupa’dan da destek geldi. Alman Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Obama’nın planına destek verildiği belirtilerek Almanya’nın da benzer bir model geliştireceği duyuruldu. İngiltere Başbakanı Gordon Brown ise planın bir an önce hayata geçmesi gerektiğini belirterek İngiltere’nin de bankacılık sistemini risklerden arındırmak için gerekli adımları atacağını vurguladı. Yatırımcılar ise Obama’nın açıklamalarını endişeyle izledi. Küresel piyasaların neredeyse tamamında gözlemlenen düşüşlerde özellikle Asya başı çekti. Avrupa’da kayıplar yüzde 1 seviyesiyle sınırlı kalırken, Asya’da düşüşler yüzde 3’lere kadar yükseldi. Yaşanan düşüşlerle birlikte piyasaların adeta kabusu haline gelen ikinci dip senaryosu da yeniden canlandı. Wall Street bankaları ile ABD Başkanı Obama arasındaki savaş kızışıyor. Finans krizinin tekrar etmemesi için yapısal değişimin mutlaka hayata geçmesi gerektiğini söyleyen Obama, “Eğer bankalar savaş istiyorlarsa ben savaşa da hazırım” dedi. Obama’nın yeni bankacılık planının hayata geçmesi için Kongre’den onay alması gerekecek Son çeyrek karı yüzde 19 düştü General Electric ABD'li sanayi devi General Electric'in 4. çeyrek karı yüzde 19 geriledi. Şirketin gelirleri ise söz konusu çeyrekte yüzde 10 düşerek 41 milyar dolar, oldu. General Electric'in net karı söz konusu çeyrekte 2.94 milyar dolar bir başka ifadeyle hisse başına 28 sent oldu. Şirketin finans kolu GE Capital'in karı ise son çeyrekte yüzde 67 düşerek 300 milyon dolar oldu. “ABD’nin planlarını izlemeyeceğiz” İngiltere İngiltere Finansal Hizmetler Bakanı Paul Myners, İngiliz hükümetinin ABD’nin bankacılık sektörünü reforme etmek için hazırladığı planı takip etmeyeceğini söyledi. Yatırım bankalarını genel bankalardan ve perakende bankalardan ayırmayacaklarını ifade eden Myners, “Bizim yaklaşımımız bankalardan riskli bölümleri için daha fazla sermaye talep etmek” dedi. ‘BANKALARIN KÜÇÜLMESİ ABD’NİN REKABET GÜCÜNE ZARAR VERİR’ Finans çevrelerindeki bazı kaynaklara göre ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner'in, ABD Başkanı Obama’nın yeni bankacılık planlarıyla ilgili bazı endişeleri bulunuyor. Geithner, "doğru ekonomik politikalar siyaset uğruna feda edildi" açıklamasıyla kaygılarını dile getirdi. Bir kaynak, Geithner'in bankaların işlemleri ve büyüklüklerine sınır getirmenin, Amerikan şirketlerinin küresel rekabet gücüne zarar vermesinden kaygı duyduğunu söyledi. Ancak Beyaz Saray'dan bir yetkili, planın Obama'nın ekonomi ekibinin tümü tarafından desteklendiğini bildirdi. KURALLAR DEĞİŞMEDİ Geithner de PBS kanalında katıldığı bir programda, finans sektörünün faaliyetlerini alışılmış şekliyle sürdürmesine izin vermenin ulusal çıkarlara uygun olmayacağını söyledi. Geithner, "Bugün finans sistemimiz bu krizin oluşmasına neden olan aynı kurallarla işliyor. Bunu değiştirmek için Kongre ile birlikte hareket etmemiz gerekiyor" dedi. Ancak tüm kaygılara rağmen ABD finans sektöründe kriz öncesine kıyasla herhangi bir değişim olmadı. Wall Street’in önde gelen bankaları ise krizin patlak vermesine yönelik kusurlarının sınırlı olduğunu belirtiyor. Uzmanlar yapısal değişikliğin hayata geçmemesi halinde yeni ve daha büyük krizlerin kaçınılmaz olduğuna işaret ediyor. Obama hükümeti, ticari bankaların riskli ticari işlemleri yapmasını sınırlayarak, ticari bankalar ile yatırım bankalarını ayırmayı, ticari bankaların spekülatif davranmasını ve finansal şirketlerintüm ekonomi için risk oluşturacak kadar çok büyük olmasını engellemeyi amaçlıyor. Uzmanlar yeni yasanın 1930 yılında Büyük Buhran dönemindeki Glass-Steagall yasasını akla getirdiğini belirtiyor. Ticari bankacılık ile yatırım bankacılığını ayıran bu yasa 1999 yılında yürürlükten kaldırıldı. Böylece ticari bankalar da yatırım bankacılığı yapma hakkına kavuşunca, yatırım bankacılığında aşırı yığılma oldu, karlar düştü, düşük kaliteli tutsat (mortgage) piyasası gibi riskli işlere doğru yöneliş hızlandı. GAZETE HABERTÜRK-MAHMUT SANCAK