Paranızı korumak için 9 altın tavsiye

Küresel ekonomide 2025 yılı dalgalı bir seyirle devam ederken, finans uzmanları bireyleri parasal konularda daha bilinçli hareket etmeleri konusunda uyarıyor.

İşten çıkarılma, beklenmedik harcamalar ya da ekonomik krizler nedeniyle birikimlerin değer kaybetmesi, kişisel finansal hedeflere ulaşmayı zorlaştıran başlıca etkenler arasında yer alıyor. Uzmanlara göre, bazı riskler kontrol dışında gelişse de birçok kişi temel hatalar nedeniyle önemli finansal fırsatları kaçırıyor. Üstelik bu hataların çoğu fark edilmeden tekrarlanabiliyor.

Avrupa Komisyonu’nun yürüttüğü Eurobarometer anketine göre, AB vatandaşlarının yalnızca yüzde 18’i yüksek düzeyde finansal okuryazarlığa sahip. Katılımcıların yalnızca dörtte biri, finansal bilgiye ilişkin beş sorudan en az dördünü doğru yanıtlayabildi. Bu durum, Avrupa genelinde finansal bilinç düzeyinin halen oldukça sınırlı olduğunu gösteriyor.

Euronews, finans uzmanlarının görüşlerine dayanarak, en sık yapılan temel finansal hataları ve bunlardan nasıl kaçınılabileceğini derledi.

Çok fazla nakit tutmayın

Blacktower Financial Management sözcüsü Andy Newland, “Beklenmedik durumlar için bir acil durum fonu oluşturmak akıllıca. Ancak bunun ötesinde büyük miktarda nakit tutmak, zaman içinde paranın değer kaybetmesine yol açar,” diyor.

Paranızı hisse senetleri veya tahviller yerine banka hesabında tutmak, enflasyon karşısında satın alma gücünüzün giderek azalması anlamına geliyor.

Bu nedenle, uzun vadeli finansal hedeflere ulaşmak için genellikle nakit rezerviyle birlikte dengeli bir yatırım stratejisine ihtiyaç var.

Emeklilik planlamasını geciktirmeyin

Andy Newland, “Emeklilik planlamasını ertelemek, en değerli varlığınız olan zamanı kaybetmek demektir,” diyerek yatırımların büyümesi için zamanın önemine dikkat çekti.

“Erken yapılan katkılar, küçük bile olsa, sonraki büyük tutarlardan çok daha fazla etki yaratır. Bir plan ne kadar erken hayata geçirilirse, esneklik ve potansiyel fayda da o kadar artar.”

Bu durum kısmen bileşik faizin gücü sayesinde mümkün. Bileşik faiz, sadece anaparanız üzerinden değil, kazanılmış faizler üzerinden de faiz kazandırarak birikimlerinizin katlanmasını sağlıyor.

Ayrıca, emeklilik fonlarına yapılan birikimler vergi avantajları sağlayabiliyor ve işyeri emeklilik planları aracılığıyla işveren katkılarından yararlanma imkanı sunuyor.

Vergi etkilerini göz ardı etmeyin

Vergi kuralları ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor ve eğer uzman değilseniz bu kuralları anlamak zor olabiliyor.

Yine de, vergi planlamasına proaktif bir yaklaşım, mevcut olan yerlerde vergi indiriminden en iyi şekilde yararlanabileceğiniz için birikim konusunda daha akıllıca bir davranış olabilir.

Andy Newland, “Bu durum, özellikle yurt dışında yaşarken veya çalışırken daha da önem kazanıyor,” diyor.

İnternette çok sayıda ücretsiz vergi tavsiyesi bulunsa da, uzmanlar en güvenilir bilgi için bir danışmana başvurulmasını öneriyor.

Kredi sağlığını göz ardı etmeyin

Kredi puanı, borç alma sürecinde güvenilirliğinizi ölçen sayısal bir gösterge. Finansal geçmişiniz, özellikle faturalarınızı ve borçlarınızı nasıl yönettiğiniz bu puanın belirlenmesinde önemli rol oynuyor.

Newland, “Kredi puanları sadece borç almak için değil; konut, istihdam ve sigorta gibi pek çok alanda da etkili. Düzenli kredi raporu kontrolleri yapmak, ödemeleri zamanında gerçekleştirmek, gereksiz kredi taleplerinden kaçınmak ve hataları düzeltmek gibi basit adımlar, kredi puanınız üzerinde anlamlı farklar yaratabilir,” diyor.

Strateji olmadan yatırım yapmayın

Tasarruf hesaplarından para çekmek söz konusu olduğunda, uzmanlar yatırımların akıllıca seçilmesi gerektiğini de söylüyor.

Newland, "Yatırım yapmak her zamankinden daha kolay ancak platformlar planlamanın yerini tutmuyor," diye açıklıyor.

"Trendlere, sosyal medya ipuçlarına ya da kaçırma korkusuna göre hareket etmek genellikle kötü sonuçlara yol açar. Yatırım en iyi şekilde yapılandırıldığında, tutarlı olduğunda ve uzun vadeli hedeflerle uyumlu olduğunda işe yarar."

Yatırım yapmaya yeni başlayanlar için bankalar kişiye özel tavsiye ve yatırım hizmetleri sunabiliyor. Paranızı büyük endeksleri yansıtan fonlara yatırmak da oldukça güvenli bir seçenek olabilir çünkü bu ürünler geniş piyasa riski sağlıyor.

Bütçe yapmayı ve harcamaları takip etmeyi unutmayın

ING tüketici ekonomisti Sebastian Franke, Euronews’e verdiği demeçte, birçok kişinin mali durumlarını gerçekte olduğundan daha iyi anladıklarını düşündüğünü belirtti.

Franke, 2022 yılında ING tarafından yapılan bir ankete göre, katılımcıların yarısından fazlasının “Paramı yönetme konusunda iyiyim” ifadesine katıldığını ifade etti. Yedi Avrupa ülkesinde gerçekleştirilen ankette, yalnızca yüzde 16’lık bir kesim bu ifadeye katılmadığını belirtti.

Ancak Franke, kişilerin mali durumlarını nasıl yönettiklerine dair sorulduğunda en yaygın cevabın “Hafızama ve içgüdülerime güveniyorum” olduğunu vurguladı.

Franke, düşünmeden harcama yapmaktan kaçınmak için harcamaların düzenli olarak takip edilmesini önerdi.

Ayrıca, rotatif kredi kartları, “şimdi al, sonra öde” planları ve sıfır faizli finansman seçeneklerinin tüketiciler için riskli alanlar olduğunu çünkü bu yöntemlerle ne kadar borç biriktirildiğinin farkına varılmasının zor olabileceğini ifade etti.

Zihinsel muhasebenin tuzağına düşmeyin

Franke, bütçeleme konusunda tüketicilerin genellikle büyük resmi görmek yerine, paraya yönelik zihinsel etiketler oluşturarak mantıksız kararlar verdiklerini belirtti.

Başka bir deyişle, insanlar genellikle parayı kullanım amacı veya kaynağına göre farklı şekillerde değerlendiriyor.

“Örneğin, 5 yıl sonra çıkmak istediğin hayalindeki tatil için birikmiş 25 bin euro (1 milyar 105 milyon Türk Lirası) var. Diyelim ki bu para yüzde 3 faiz getiren bir tasarruf hesabında duruyor. Sonra 25 bin euro değerinde bir araba almak istiyorsun ve bu araba için yüzde 7 faizli 5 yıllık bir kredi çekmeyi düşünüyorsun.”

Böyle bir durumda en akıllıca olanı, tatil için yeniden para biriktirmek gerekse bile, araba almak için kredi kullanmak yerine birikiminizden kullanmak olacaktır.

Çünkü arabayı almak için kredi çekerseniz yüzde 7 faiz ödemek durumunda kalacaksınız ancak faize yatırdığınız para size yüzde 3 kazandırıyor olacak. Bu durumda, paranızı tasarruf hesabında tutup kredi çekmek, sizi net olarak zarara sokmuş oluyor çünkü ödediğiniz faiz, kazandığınızdan daha yüksek.

Duygusal yatırım kararları vermeyin

SJB Global yatırım danışmanı Jake Barber, yatırım yaparken soğukkanlı kalmanın ve aceleci kararlar almamanın büyük önem taşıdığını vurguluyor.

“2020 ve 2022 yıllarında birçok müşterimiz tüm fonlarını nakde çevirmek istedi. Bu, verebilecekleri en kötü karardı… Kötü haberlerin yaşandığı dönemde satın almak daha akıllıcadır,” diye belirtti.

Piyasa düştüğünde fonları satmak, endekslerin tekrar yükseleceği noktada zararları kesinleştirmek anlamına geliyor. Oysa fiyatlar düşükken alım yapmak, uzun vadede avantaj sağlıyor çünkü satın alma maliyetiniz düşüyor ve ileride kar elde etme şansınız artıyor.

Piyasayı zamanlamaya çalışmayın

Barber, tecrübesiz yatırımcılar için belirli hisse senetlerine sık girip çıkmanın doğru bir strateji olmadığını vurguluyor.

“Piyasada doğru zamanlamayı tutturmak, bunu tam zamanlı yapan uzmanlar için bile oldukça zor. Deneyimi olmayan biri için tek tek hisse senedi alıp satmak risklidir çünkü alım-satımın en uygun zamanını bilmek gerekir. Bunun yerine, küresel bir endeks fonu satın almak çok daha pratik ve güvenli bir strateji olacaktır.” (Euronews)

Kriz gelmeden hazırlanın: Uzmanlardan 3 altın tavsiye

Deprem etkisiyle artan arsa talebine 9 altın tavsiye

Sosyal medyadaki en kötü finansal tavsiyeler

Ünlü milyarderden gençlere tavsiyeler

Kripto dolandırıcılığı artıyor: Yatırımcılara kritik 10 tavsiye!