Merkez'in kârı, herkesin zararı

IMF tedirgin
IMF, Bahar Toplantıları öncesinde yaptığı ekonomik görünüm güncellemelerini dün yayımladı. Aralık ayında Avrupa’daki finansal krizin gölgesinde yapılan karamsar tahminleri biraz yukarı çekmiş. Ama raporda gelecek dönem için sayılan riskleri okuyan birinin, bu tahminlerin yeniden aşağı doğru güncelleneceğinden hiç şüphesi olmaz. Belki de bu raporda öncekilere göre en belirgin olan tema gerek ABD’deki büyüme eğiliminin gerekse Avrupa’daki kurtarma çabalarının fazla sürdürülebilir olmadığına dair tedirginliğin rapora yansımış olması.
Tahminlerde en kayda değer olanı, Yunanistan, İrlanda ve Portekiz gibi ‘batık’ olan ülkelere ilişkin tahminler kabaca 1.5 puan aşağı çekilirken diğer Euro Bölgesi tahminleri yukarı çekilmiş. Bir istisnası var, İspanya. İspanya’nın küçülme tahmini küçük de olsa daha da kötü bir yere, yüzde 1.8’e indirilmiş.

Tasarrufa nakit destek
Tasarrufların teşviki için dün açıklanan modele göre, bireysel emeklilik sisteminde (BES) kamu kesimi bireysel katılımcıların primlerine yüzde 25’lik bir destek verecek. Bu destek de asgari ücretin yüzde 25’i ile sınırlı olacak. Dolayısıyla ilk açıklandığı hali esas alınırsa brüt asgari ücret kadar (2012: Ortalama 914 TL) bireysel emeklilik sigortası primi oluşturan birine devletin nakit katkısı aylık 228 TL, yıllık ise 2.741 TL olacak. Kamunun yatırdığı paya belli bir süre dokunulamayacak. Bu hali ile tasarruflara kayda değer bir teşvik verilmiş oluyor. Önceki durumda, yine yıllık asgari ücret sınır olmak üzere yüzde 10’luk bir vergi indirimi sağlanıyordu. Kazançlar üzerinden oluşan vergi matrahından düşülüyordu. Kamu kesimi toplayacağı vergiden vazgeçmiş oluyordu. Yeni modelle, kamunun nakit desteği hane halkını tasarrufa teşvik unsuru olduğu kadar, kendisi bizatihi mali sistemdeki tasarruflara katkı vererek tasarruf ediyor olacak.
Bu model yürürlüğe girdiğinde, mevcut 2.7 milyon BES katılımcısının 15.9 milyar TL’lik tasarrufuna yeni ilave katılım olmasa bile devletin katılımcılar için yatıracağı tutar yıllık 1.5 milyar TL olacak. Yeni katılımcıların sayısı 1 milyon kişi olursa devletin yıllık katkısı 600 milyona, mevcutlarla birlikte ise toplam katkı payı 2.1 milyara ulaşacak.
Yeni BES modelini ilk hali ile beğendim; devlet özel kesim tasarruf yapsın diye teşvik verirken aslında kendisi de tasarruf yapıyor olacak! 
UĞUR GÜRSES/RADİKAL