Mehmet Öğütçü: Türkiye, Irak, Libya ve Kazakistan’da petrol yatırımı yapmalı

SELMAN YAVUZ DEMİRÖZ – FINANSINGUNDEMI.COM / ÖZEL

Global Resources CEO'su ve Londra Enerji Kulübü Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Öğütçü, finansingundemi.com'dan Selman Yavuz Demiröz'e verdiği özel röportajda, Türkiye'nin enerji bağımsızlığı hedeflerini ve küresel enerji piyasalarını mercek altına aldı. Öğütçü, "Enerji bağımsızlığı diye bir şey yok. Amerika bile enerji konusunda bağımsız değil" diyerek alışılagelmiş fikirleri sorguladı. Türkiye'nin enerji stratejilerini yeniden ele alması gerektiğini belirten Öğütçü, Türkiye'nin kendi siyasi ve askeri gücünü kullanarak Irak, Kazakistan, Libya gibi ülkelerde petrol yatırımı yapmasının daha mantıklı olabileceğini ifade etti.

"Yeni bir yol haritasına ihtiyaç var"

Röportajda ilk olarak Çin'in küresel siyasette ve ekonomide artan ağırlığına değinen Mehmet Öğütçü, özellikle ABD ile yaşanan ticaret savaşlarının küresel dengeyi sarstığına dikkat çekti. Çin'in teknoloji, yapay zeka ve kritik minerallerdeki liderliğine vurgu yapan Öğütçü, "Çin, hiç kuşkusuz dünyanın en önemli güçlerinden birisi. Hatta önümüzdeki 7 ila 10 yıl zarfında en önemlisi olacak" dedi. Türkiye'nin de Çin ile 40 milyar doları aşan ciddi bir ticaret açığı bulunduğunu belirten Öğütçü, Türkiye’nin de yeni bir yol haritası çizmesi gerektiğini ifade etti.

“Türkiye’ye yeni bir AB stratejisi gerekiyor”

Öğütçü, Türkiye'nin dış politikadaki yönelimlerine de değindi. Avrupa Birliği ile tam üyelik perspektifinin artık ilerlemeyeceğinin anlaşıldığını öne süren Öğütçü, "Türkiye'nin bunu gözden geçirmesi gerekecek” dedi. Avrupa Birliği'nin Gümrük Birliği'ni sanayi mallarıyla sınırlı tuttuğunu, hizmet ve tarım sektörünü dahil ederek anlaşmayı ‘modernize etmeye yanaşmadığını’ belirten Öğütçü bu durumun, Türkiye'yi hem siyasi hem de ekonomik olarak stratejik özerklik çerçevesinde farklı bir yol çizmeye zorladığını ifade etti. Avrupa Birliği'nin yaşlandığını ve rekabet gücünü yitirdiğini söyleyen Öğütçü, Rusya ile ilişkilerinin bozulması nedeniyle AB’nin enerjide ABD'den beş kat daha fazla maliyet ödediğini de sözlerine ekledi.

OPEC'in azalan etkisi ve petrol fiyatları

Küresel petrol piyasalarındaki son gelişmeleri ve OPEC'in rolünü değerlendiren Öğütçü, "OPEC eski gücünü kaybetti" dedi. Suudi Arabistan'ın artık tek başına piyasaları yönetemediğini ve Rusya'ya yönelik yaptırımların bu durumu daha da karmaşık hale getirdiğini belirtti.

Petrol fiyatlarının 80-90 dolar aralığında olması gerektiğini ifade eden ünlü enerji uzmanı, mevcut fiyatlarınsa ABD'deki kaya gazı üreticileri gibi üreticiler için sürdürülemez maliyetler doğurduğunu söyledi. Trump'ın baskısıyla petrol üretimini artıran OPEC ülkelerininse ‘kendi ayağına sıktığını’ sözlerine ekledi.

Öğütçü, düşük petrol fiyatlarına yol açan bu senaryonun, Türkiye, Çin ve Hindistan gibi petrol ithalatçısı ülkeler için ödemeler dengesi açığını kapatma fırsatı sunduğunu ifade etti.

Türkiye’nin enerji keşifleri: Maliyet ve şeffaflık ön planda olmalı

Röportajın en dikkat çekici bölümlerinden birinde, Türkiye'nin Karadeniz ve Doğu Akdeniz'deki doğalgaz ve petrol arama faaliyetleri ele alındı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Karadeniz'deki yeni doğalgaz keşfi ve Gabar'daki artan petrol üretimine atıfta bulunarak, Öğütçü'ye Türkiye'nin enerji bağımsızlığı hedefini sorduk. Öğütçü, "Enerji bağımsızlığı diye bir şey yok. Amerika bile enerji konusunda bağımsız değil" diyerek bu konudaki yaygın algıyı sorguladı.

Türkiye'nin doğalgazda %98, petrolde ise %95 civarında dışa bağımlı olduğunu hatırlatan Öğütçü, Karadeniz'deki keşiflerin dışa bağımlılığı azaltma potansiyelini kabul etmekle birlikte, "Karadeniz'de daha ne olduğu pek belli değil. Ufak tefek üretim var ama o %98’i azaltacak kapasiteli bir şey yok" ifadeleriyle mevcut durumun gerçekçi bir değerlendirmesini sundu.

"Enerji en ucuza nereden geliyorsa orası tercih edilmeli"

Mehmet Öğütçü, enerji arzında en kritik faktörün maliyet olduğunun altını çizdi. Kendi kaynaklarımızdan çıkarılan gazın, dışarıdan alınan gaza göre daha pahalı olması durumunda ekonomik bir fayda sağlamayacağını belirtti. Öğütçü, "Oradaki gazı çıkardığım zaman Rusya'dan aldığım, İran'dan aldığım, Azerbaycan'a aldığım gazdan daha ucuza mı çıkarıyorum? Daha pahalıysa beklerim, şu anda çıkarmam" diyerek iş insanı perspektifini ortaya koydu. Öğütçü’ye göre, Türkiye için önemli olanın petrolü ve doğalgazı "en elverişli fiyatla, kesintisiz ve çevre dostu bir şekilde" temin etmek.

"Yatırımlar şeffaf olmalı, rezervler teyit edilmeli"

2014'te dile getirdiği "Doğu Karadeniz'de 3 milyar dolar harcayıp petrol aramanın anlamı olmadığı" görüşünü hâlâ koruyup korumadığı sorulduğunda, Öğütçü bir kez daha yatırımların maliyet-fayda analiziyle yapılması gerektiğini vurguladı.

Özellikle Karadeniz'deki keşiflerin rezerv büyüklüklerinin bağımsız kurumlarca teyit edilmesi gerektiğine dikkat çeken Öğütçü, "Bu veriler henüz bildiğim kadarıyla şeffaf bir şekilde paylaşılmadı. Sadece Cumhurbaşkanı'nın verdiği demeçle ‘Bizim 750-730 milyar metreküp gazımız var’ denmesi hiçbir yatırımcı için yeterli ve cazip olmaz" şeklinde konuştu. Öğütçü, Türkiye'nin kendi siyasi ve askeri gücünü kullanarak Irak, Kazakistan, Libya gibi ülkelerde petrol yatırımı yapmasının daha mantıklı olabileceğini de ekledi.

Japonya ve Çin örneği: Enerji ithalatı başarıya engel değil

Mehmet Öğütçü, enerji kaynaklarına bağımlılığın bir ülkenin ekonomik başarısını engellemediğine dair Japonya ve Çin örneklerini verdi. "Japonya'nın kendi üretimi nükleer haricinde neredeyse sıfır. Dışarıdan alıyor. Gene dünyanın önünde ekonomisi, bu onu durdurmuyor. Çin de öyle. Onlar da enerjinin neredeyse yarısını dışarıdan alıyor. Ama dünyanın fabrikası," ifadeleriyle, enerjide milliyetçiliğin yerine pragmatizmin önemini savundu ve ekledi: "Enerjide milliyetçiliğe yer yok. Bu dünyanın her yerinde geçerli."

Mehmet Öğütçü kimdir?

Mehmet Öğütçü, enerji ve yatırım alanında uluslararası deneyime sahip, saygın bir isimdir. Kariyerine diplomat olarak başlayan Öğütçü, uzun yıllar Türkiye’yi yurt dışında temsil etti. Uluslararası Enerji Ajansı ve OECD gibi önemli kurumlarda görev aldı, enerji ve yatırım politikaları üzerine çalıştı. Özel sektörde de yöneticilik yapan Öğütçü, şu anda Londra merkezli Global Resources Partnership’in başkanlığını yürütüyor. Aynı zamanda yönetim kurulu başkanı olduğu Londra Enerji Kulübü ile enerji dünyasının önemli aktörlerini bir araya getiriyor. Uluslararası alanda danışmanlık yapan ve farklı dillerde yayınlara katkı sunan Mehmet Öğütçü, enerjinin geleceği konusunda fikir üreten ve yol gösteren isimlerden biri olarak öne çıkıyor.

Boris Johnson finansingundemi.com’a konuştu: İngiltere kısır döngüde

DTÖ’nün eski patronu Azevêdo Finansın Gündemi’ne konuştu: Küresel ticarette fırtına yaklaşıyor!