Maliye'de robotik ve yapay zekâlı işlem dönemi

Hazine ve Maliye Bakanlığı, dijital dönüşüm çalışmaları kapsamında bazı vergisel işlemleri insan müdahalesi olmadan tamamen robotik ve yapay zekâ destekli tamamlıyor.

Bakanlıktan edinilen bilgilere göre, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen dijital uygulamalarla, vergisel işlemler vergi dairesine gitmeden internetin olduğu her yerden ve istenilen zamanda yapılabiliyor.

Bu kapsamda, Dijital Vergi Dairesi üzerinden ödeme, dilekçe verme, bildirimde bulunma, beyanname gönderme gibi çok sayıda işlem yürütülüyor. Dijital Vergi Dairesi'ne geçen yıl 362 milyon kez giriş yapıldı, 12 milyon dilekçe ve bildirim ile 111 milyon beyanname elektronik ortamda verildi. Başkanlık, fatura, serbest meslek makbuzu, irsaliye ve dekont gibi bir çok belgenin elektronik ortamda düzenlenebilmesine imkan sağladı ve bu kapsamda 2024 yılında 17,8 milyar belge düzenlendi. Defter tutmakla yükümlü 4 milyon mükellefin, bu işlemleri e-Defter ve Defter Beyan Sistemi ile yapıldı.

Bürokratik süreçler azaltılıyor

Başkanlık, vergi daireleri tarafından yapılan işlemleri de elektronik ortama taşıyor. Vergi dairelerindeki tahakkuk, tahsilat, haciz, tebligat ve yazışma gibi tüm işlemlerin, elektronik uygulamalar üzerinden yapılması sağlanarak, birçok bürokratik süreç ortadan kaldırıldı.

Vergi daireleri tarafından düzenlenen ve yılda 100 milyondan fazla kağıt belgeye tekabül eden ödeme emri, ihbarname, düzeltme fişi, haciz varakası gibi belgeler de elektronik ortama taşınacak. Bu kapsamda, ilk olarak ödeme emirlerinin e-belge olarak düzenlenmesi sağlanırken, ihbarnameler de bu yıl içinde e-belge haline getirilecek.

Ayrıca, vergi mükellefleri tarafından Dijital Vergi Dairesi üzerinden talep edilen "mükellefiyet durum yazısı" ile vadesi geçmiş borcu olmayanların talep ettiği borç durum yazılarının, sistem tarafından otomatik cevaplandırılması sağlandı.

Kesilen cezalara karşı Vergi Usul Kanunu kapsamında talep edilen ancak süresinde ödeme yapılmaması nedeniyle kullanılamayacak duruma gelen indirim talepleri için ek tahakkuk verilmesi işlemi ile mükelleflere tebliğ edilen ihbarnamelerden hukuken kesinleşenler için düzenlenmesi gereken tahakkuk fişleri de personel kullanılmadan tamamen otomatik düzenleniyor.

Yeni otomasyon çalışması

Başkanlık, bu çalışmaları ileriye götürecek yeni bir çalışma daha başlattı. Buna göre, vergi dairelerinde gerçekleştirilen bazı işlemler, personel yerine yapay zekâ ya da robotik süreç otomasyonundan yararlanılarak tamamlanacak. Vergi dairesi müdürünün onayı gereken belgeler, Vergi Usul Kanunu'nda yer alan hükümler uyarınca, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından imzalanacak.

Bu kapsamda ilk olarak, mükellefler tarafından pişmanlıkla verilen ancak 15 gün içinde ödenmemesi nedeniyle pişmanlık hükümlerinden yararlanılması imkanı kalmayan beyannamelere yönelik düzenlenmesi gereken düzeltme fişi ile vergi-ceza ihbarnamelerinin, robotik süreç otomasyonu aracılığıyla baştan sona insan müdahalesi olmadan düzenlenmesi sağlandı.

Bu çalışma sayesinde, vergi dairelerindeki personel tarafından manuel yapılan işlemler, sistem tarafından düzenli kontrol edilerek otomatik sonuçlandırılıyor.

Böylece, işlemlerin hızla tamamlanması, kamu gelirlerine ilişkin tahsil süreçlerin hızlanması ve insan unsurundan kaynaklı ortaya çıkabilecek hataların önlenmesi gibi avantajlar elde edildi.

"Benzer çalışmalara devam edilecek"

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Gelir İdaresinin, vergi dairelerinde yapılan benzer işlem ve süreçleri analiz ederek, bunların da otomatik yapılabilmesine ilişkin çalışmalara devam edildiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Başkanlığımız, mükellefler tarafından vergi uygulamalarına ilişkin tereddüt edilen konular için talep edilen izahatların (özelge) yapay zekâ teknolojilerinden faydalanılarak, hızlı ve doğru şekilde cevaplandırılması konusunda da çalışma yürütüyor. Tüm bu çalışmalarla, mükelleflere verilen hizmetlerin kalitesini artırmayı, bürokratik süreçlerden kaynaklı gecikmelerin ortadan kaldırılmasını ve sınırlı sayıdaki insan kaynağının doğru ve verimli süreçlerde kullanılabilmesini temin etmeyi hedefliyoruz."

Elektronik faturanın maliyeti basılıyı geçti

Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan ÖTV açıklaması

Emlak vergisi hesaplamasında büyük artış: 2026’da ev sahiplerini zor günler bekliyor