İşte halka arz taslağının ayrıntıları

Söz konusu kurum ve kuruluşlar tarafından ''liberal'', ''devrim'' niteliğinde bulunan taslak uyarınca, halka arzda asgari oran ve aracı kuruluşların satın alma yükümlülüğü kaldırılıyor, bireysel yatırımcılara ayrılacak pay oranı yüzde 30'dan yüzde 10'a düşürülüyor. SPK, İMKB'nin Mayıs'ta başlatacağı ''Halka Arz Seferberliği'ne paralel, mevzuatı en kısa sürede çıkarmayı hedefliyor. İMKB, sermaye piyasasının sunduğu imkanlardan şirketlerin daha etkin şekilde yararlanması için başlatılan çalışmalar kapsamında, 6-7 Mayıs günlerinde, İstanbul;da, ''Halka Arz Seferberliği İstanbul Zirvesi'' organizasyonu gerçekleştirecek. Halka arz seferberliği kapsamında, halen 310 civarında olan İMKB'de hisseleri işlem gören şirket sayısının 2023'te binin üzerine çıkarılması, öncelikle de İSO'nun en büyük sanayi kuruluşları listesinde yer alan bin şirketin tamamının borsaya çekilmesi hedefleniyor. SPK'nın hazırladığı ve geçen yıl Aralık ayı sonunda görüşe açtığı ''Payların Kurul Kaydına Alınmasına ve Satışına İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı'' ile ''Sermaye Piyasası Araçlarının Halka Arzında Satış Yöntemlerine İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı'' dün düzenlenen çalıştayda, sektör paydaşlarınca tartışıldı. Gelen görüşler doğrultusunda yeniden ele alınan tebliğler konusunda, sektör paydaşları genelde olumlu yönde görüş bildirdi. Katılımcılar, genelde raf kayıt sisteminde 1 yıl olarak öngörülen sürenin 3 yıla çıkarılmasını önerirken, en fazla itiraz, halka arz işlemleri sırasında, izahnameler kapsamında, ''içerden öğrenenler niteliğindeki kişilerin listesinin ve bu kişilerin halka arzda almayı öngördükleri pay tutarına ilişkin listenin verilmesine'' yapıldı. İçerden öğrenenler niteliğindeki kişilerin gerektiğinde Kamuya Aydınlatma Platformu'na (KAP) açıklandığına işaret eden katılımcılar, bu kişilerin halka arzda almayı öngördüğü pay tutarına ilişkin listelerin verilmesinin, yatırımcıların yanlış yönlendirilmesine neden olabileceğine dikkati çekti. Özellikle bu durumdaki kişilerin fazla miktarda pay talep etmesinin veya hiç pay talep etmemesinin yatırımcılar tarafından yanlış yorumlanabileceği ve alım kararlarını etkileyebileceği kaydedildi. SPK Başkanı Vedat Akgiray, toplantının açılışında, halka arz konusunda, ''artık bu işin zamanlaması ya şimdi ya çok geç kalacağız gibi anlaşılıyor'' değerlendirmesinde bulunurken, kurum yetkilileri, bu yıl halka arzda önemli artış beklendiğine işaret ederek, mevzuatın en kısa sürede tamamlanmasının hedeflendiğini bildirdiler. -İMKB'DE ŞİRKET SAYISINI BİNE ÇIKARMAYI HEDEFLİYOR- Çalıştayda konuşan İMKB Kotasyon Müdürü Kudret Vurgun, 2008 yılına kadar yılda ortalama 20 olan halka açılan şirket sayısının geçen yıl çok düştüğünü belirtirken, bu yıl halka arzda önemli artış beklediklerini söyledi. Vurgun, Hindistan borsasında 5 bine yakın olan işlem gören şirket sayısının Türkiye'de 315 olduğuna, İSO'nun en büyük bin sanayi kuruluşu listesinde bulunan 876 şirketin hala borsaya gelmediğine işaret etti. Vurgun, halka arzın azalmasında, dünyada ve Türkiye'deki ekonomik gelişmeler yanında, ''vergi teşviğinin olmaması, şirketin kontrolünün kaybedilmesi kaygısı, bağımsız denetimden kaçınma, kayıtdışı faaliyetler, bürokratik işlemlerin fazlalığı''nın da etkili olduğunu belirtti. İMKB'deki şirket sayısının 2023'te bine çıkarılmasının hedeflendiğini kaydeden Vurgun, Mayıs'ta İstanbul'da halka arz zirvesi düzenleyeceklerini açıkladı. Tebliğ taslaklarını da değerlendiren Kudret Vurgun, halka arzda asgari oranın kaldırılmasının genelde olumlu olduğunu belirtirken, ancak özellikle küçük şirketlerde yüzde 1'ler düzeyinde yapılacak bir halka arzın piyasaya likidite ve derinlik sağlamasının mümkün olmadığına işaret etti. Kendi isteği ile İMKB'ye kota şirketlerin, küçük oranlarda halka arz durumunda kısa sürede borsadan kolayca çıkabileceğine dikkati çekti. Belli büyüklüğün üzerindeki şirketler için nitelikli yatırımcılara satış yönteminin de teşvik edilebileceğini anlatan Vurgun, halka arzda aracılık yükleniminin kaldırılması yerine oranların düşürülebileceğini, yurt içi bireysel yatırımcılara ayrılması öngörülen yüzde 10'luk payın da düşük olduğunu söyledi. TÜSİAD adına görüş bildiren Garanti Yatırım İcra Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi (CEO) Metin Ar, halka arzda asgari oranın kaldırılması ve önemli serbestliklerin getirilmesini ''devrim'' olarak nitelendirirken, diğer taraftan yatırımcıların iyi bilgilendirilmesi gerektiğini belirtti. Ar, ''raf kayıt sistemindeki'' sürenin 1 yıldan 3 yıla çıkarılmasını önerdi. Borsaya Kote Ortaklık Yöneticileri Derneği (KOTADER) adına konuşan TSKB Kurumsal Finansman Müdürü Hakan Aygen, Türkiye'de ekonominin verilerine ve likidite durumuna göre gerektiği kadar şirketin borsada kote olmadığını, kote olmanın özendirilmesi gerektiğini söyledi. Aygen, yüklenim zorunluluğunun kaldırılmasında ara geçişler uygulanmasını, raf kayıt sisteminde sürenin uzatılmasını önerirken, halka arzda asgari oranın kaldırılmasını olumlu bulduklarını kaydetti. -''HALKA ARZLARDA, KURUMSAL YATIRIMCILARA DA KOTA TAHSİS EDİLMELİ, FİYAT AVANTAJI SAĞLANMALI''- Türkiye Kurumsal Yatırımcılar Yöneticileri Derneği (TKYD) Başkan Yardımcısı Didem Gordon, Türkiye'de özelleştirmelerde bireysel yatırımcılara fiyat avantajı sağlanmasına karşın, halen portföy büyüklüğü 40 milyar liraya ulaşan yatırım fonları, bireysel emeklilik fonları gibi kurumsal yatırımcılara hiç bir avantaj sağlanmadığını, oysa bu fonların yüz binlerce küçük yatırımcının birikimini temsil ettiğini söyledi. Gordon, taslakta halka arzda yurt içi bireysel yatırımcılara yüzde 10 pay tahsisi öngörüldüğüne işaret ederek, kurumsal yatırımcılar için de pay tahsisi edilmesini ve fiyat avantajı sağlanmasını istedi ve bu tür fonların da artık uzun vadeli yatırım yaptığını vurguladı. -GİP İÇİN AYRI DÜZENLEME GEREKLİ- Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kurumlar Birliği (TSPAKB) Başkanı Nevzat Öztangut da SPK'nın tebliğ taslaklarını ''devrim'' olarak nitelendirirken, ''Bazı konularda fazla devrim yapılmış, bazı konular az liberalleştirilmiş'' dedi. Gelişmekte olan işletmeler için kurulması planlanan (GİP) için ayrı düzenleme yapılmasını öneren Öztangut, ''Küçük şirketlerin ana piyasaya girişini önlemek lazım. İMKB'de manüpilasyon küçük şirketlerde yapılıyor. Büyük şirketlerde manüpilasyon zor'' diye konuştu. Yüklenim zorunluluğunun halka arzın kalitesini etkilediğine ve bu zorunluluğun kaldırılmasının yeniden değerlendirilmesi gerektiğine işaret eden Öztangut, raf kayıt süresinin uzatılmasını, halka arzda 2-20 gün olarak öngörülen satış süresinin kısaltılmasını önerdi, yerli yatırımcı için kota tahsisinin yüzde 30'da tutulmasının yararlı olacağını belirtti. İş Yatırım Kurumsal Yatırım Müdürü Mete Gorbon ise satış yükümlülüğünün kaldırılmasının olumlu olduğunu, bu konunun şirket ile aracı kurum arasında düzenlenmesi gerektiğini söyledi. Garanti Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Müge Tuna da Hindistan Borsası'nda işlem hacminin yüzde 80-90'ının yerli yatırımcılar tarafından gerçekleştirildiğine işaret ederek, kurumsal yatırımcılar için kota tahsisinin yararlı olacağını vurguladı. Bizim Menkul Değerlerden Genel Müdür Yardımcısı Fatma Selçuk da halka arzda fiyat aralığının sınırlandırılmasını önerdi. -TASLAKLAR NE GETİRİYOR- SPK'nın hazırladığı ve geçen yıl Aralık ayı sonunda görüşe açtığı ''Payların Kurul Kaydına Alınmasına ve Satışına İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı'' ile ''Sermaye Piyasası Araçlarının Halka Arzında Satış Yöntemlerine İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı'nda halka arzlarda aracılık yüklenimi zorunluluğu kaldırılıyor. Raf kayıt sisteminin esasları düzenleniyor ve sistemden yararlanacak şirketlerin kapsamı genişletiliyor. İzahname ve sirkülerlerin elektronik ortamda ilan edilmesi imkanı sağlanıyor. Halen sermaye durumuna göre yüzde 5-25 arasında olan halka arzlarda asgari halka arz oranı zorunluluğu kaldırılıyor. İlk ve ikincil halka arzlarda, 3 ve 9 aylık ara dönem finansal tablolarının ve bağımsız denetim raporlarının, fiyat tespit raporu ve kesin satış fiyatının izahnamede yer alması zorunluluğu kaldırılıyor. İzahnamenin yayımlanmasından önce tanıtım ve reklam amaçlı ilanların yapılmasına imkan tanınıyor ve esaslar düzenleniyor. İlk ve ikincil halka arzlar için fiyat, satış ve dağıtım esasları serbest bırakılıyor. Halka arzlarda içsel bilgiye ulaşabilecek durumda olan kişiler için mevcut olan pay alım yasağı kaldırılıyor. Halka arzlarda bireysel yatırımcılara yapılacak olan tahsis oranı, yüzde 30-50 düzeyinden, yurt içi bireysel yatırımcılar için yüzde 10'a indiriliyor. Toplamda, yurt içi için, bireysel yatırımcılar için yüzde 10, kurumsal yatırımcılar için yüzde 10 olmak üzere yüzde 30 pay tahsisi öngörülüyor. Pay bedellerinin ödenme şekline ilişkin esaslar belirleniyor, belirli yatırımcı gruplarına nakdi ve gayri nakdi teşviklerin verilebileceği hususu düzenleniyor. Halka arz kavramı çok genişletilerek, kurallarına önemli derecede serbestlik getiriliyor. Böylece prosedürel engellerin ve zaman kaybının aşılacağı, gerek aracı kurumlar gerekse ihraççılar açısından halka arzı destekleyici ve bu yolla sermaye piyasalarında gelişmenin, derinleşmenin sağlanacağı öngörülüyor.