İstatistikler 'borsada düşüş olacak' diyor

2008 yılını yüzde 55'lik düşüşle kapatan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Türkiye ekonomisinin tarihi küçülmelerinden birini yaşadığı bu yıl yüzde 93 oranında yükselerek, "Hiçbir krizde iki yıl ekside kapanmadığı" istatistiğini doğruladı. Küresel kriz, geçen yılın ağustos sonunda başalayarak tüm dünya ekonomisini yerle bir ederken, son çeyrekte yüzde 6,5 küçülen Türkiye'nin yılın tamamındaki büyümesi ise yüzde 0,9'da kalmıştı. Bu yılın mart ortasına kadar piyasayı da sarsan krizin etkisiyle endeks 23.054 seviyesine kadar düştü. Fakat, özellikle bu tarihten sonra Merkez Bankası'nın hızlı faiz indirimlerinin etkisiyle banka hisselerine olan talep, yabancı yatırımcıların alımları ve toparlanmaya ilişkin beklentilerle endeks yüzde 93 oranında yükselerek 51 bin seviyesini aştı. Piyasadaki hızlı çıkışa karşılık Türkiye ekonomisinde yılın dokuz aylık daralması oranı yüzde 8,4 oldu. 1986 yılında faaliyete başlayan ve üç önemli kriz yaşayan İMKB her üç krizde de aynı hareketi sergiledi. Küçülmenin yaşandığı yılı rekor yükselişlerle tamamlayan borsa, en büyük düşüşleri ise krizden çıkışta yaşıyor. 99 krizinde rekor çıkış Türkiye ekonomisinin yüzde 3,4 oranında daraldığı 1999 krizinde İMKB-100 Endeksi yüzde 585 yükseldi. Buna karşılık büyümenin yüzde 6,8 olduğu 2000 yılında ise borsa yüzde 32 düştü. 2000 yılındaki büyüme, krizdeki dip noktaya göre ise yüzde 10'a ulaşmıştı. Türkiye'nin yüzde 5,7 küçüldüğü 2001 krizinde ise İMKB'deki yükseliş yüzde 46 oldu. Fakat, ekonominin yüzde 6,2 büyüdüğü 2002'de ise borsa yüzde 25 düştü. Borsa, ekonominin küçüldüğü hiçbir kriz yılında, krizden çıkış beklentisini satın alarak düşmedi. Son 10 yıl içerisinde yaşadığı büyük düşüşleri, krizden çıkış zamanında gerçekleştiren İMKB için 2010 yılı da bu istatistiki veriler ışığında zor geçecek. 2009 daralma beklentisi yüzde 6 olan Türkiye, 2010'da ise yüzde 4 oranında büyürse, krizin dip noktasına göre yüzde 10 büyüyücek. Fakat, bu beklentiyi kriz yılında satın alıp fiyatlayan borsa ise, "istatistiklere" göre, 2010'da aynı coşkuyu yaşamayacak. 2008 yılında borsada yaklaşık 3 milyar dolarlık satış yapan, bu yıl ise 1.6 milyar dolarlık net alıma geçen yabancıların önümüzdeki yıl sergileyeceği tavır piyasanın yön tayininde etkili olacak. Ayrıca, krizin etkilerinin azalmasıyla birlikte reel sektör şirketlerinin bilanço performansı ve faiz indirimlerinin durmasının ardından 2009'da bonodan yüklü miktarda kar eden bankaların 2010'da izleyeceği yol haritası da piyasada belirleyeci olacak. Yıl Büyüme Endeks Değ. 1999 -3,4 485 2000 6,8 -32 2001 -5,7 46 2002 6,2 -25 2003 5,3 80 2004 9,4 34 2005 8,4 60 2006 6,9 -2 2007 4,7 42 2008 0,9 -55 2009 -8,4 93 Oktay Özdabakoğlu/ Referans