Gıda üretiminde ivme artıyor: FAO'dan rekor tahmin

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayınlanan yeni rapora göre, mevcut koşullar küresel gıda emtia üretiminde yaygın artışlara işaret ediyor. Ancak hava durumu değişkenliği ve belirsiz ticaret görünümü risk oluşturabilir.

Küresel buğday ve kaba tahıl üretiminin yeni rekorlar kırması bekleniyor. Asya ile Latin Amerika ve Karayipler bölgesinde pirinç üretimi de aynı durumda.

Yeni FAO Gıda Görünümü raporuna göre, bu temel gıda maddelerinin stok-kullanım oranlarının da artması öngörülüyor.

FAO Baş Ekonomisti Maximo Torero, "Küresel gıda üretimindeki toparlanma, piyasa istikrarı için olumlu bir dönüm noktası. Ancak bu rakamların arkasında, aşırı hava koşullarından kırılgan ticaret ilişkilerine kadar, küresel arz ve erişimi hızla yeniden şekillendirebilecek kalıcı riskler yatıyor" dedi.

FAO Gıda Görünümü, zeytinyağı piyasasına ilişkin ayrıntılı bir değerlendirme sunarak, üretimi kısıtlayan ve fiyatları artıran son dönemdeki kuraklık koşullarından sonra bir toparlanma öngörmekte.

Dünyanın önde gelen üreticisi İspanya ve Yunanistan'da toptan fiyatlar 2024 yılının başından bu yana yarıdan fazla düştü, ancak İtalya'da nispeten yüksek seviyelerde seyrediyor. Tunus'ta büyüme mevsimi boyunca bol yağışlar, 400.000 tonun üzerinde rekor bir üretime işaret ediyor ve bu da ülkeyi 2025/26 yılında dünyanın en büyük ikinci zeytinyağı üreticisi haline getirebilir.

Düşük fiyatlar tüketimdeki toparlanmayı desteklemektedir ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki gümrük vergileri toplam ticaret hacmini sınırlayabilirse de, zeytinyağı ticareti önümüzdeki sezonda tarihi bir zirveye ulaşabilir.

FAO'nun ayrı bir analizinde, küresel gübre kullanımının, gübre bulunabilirliğinin ve satın alınabilirliğinin azalması nedeniyle kullanımın azaldığı bir dönemin ardından, 2024/25 sezonunda yeniden artış gösterdiği tespit edilmiştir. Stilize gübre sepetinin ortalama fiyatı, Eylül 2025'te ton başına 489 ABD doları olarak gerçekleşti ve Nisan 2022'deki rekor zirveden yüzde 40 düşüş gösterdi, ancak yine de 2024'teki seviyenin üzerinde kaldı. Çin'in 2025 ve 2026 için ihracat kotalarını artırarak küresel pazarlara geri dönmesi ile desteklenen azotlu gübre arzının kısa vadede yeterli seviyede kalması beklenmekte.

Rapordaki önemli bulgular şunlar:

Küresel buğday stoklarının önümüzdeki yıl yüzde 3,6 artarak 2026'da mevsim sonlarında şimdiye kadarki en yüksek seviyeye ulaşması bekleniyor. Dünya pirinç stoklarının yüzde 2,2 artarak yeni bir rekora ulaşması öngörülüyor.

Dünya et üretiminin kanatlı hayvanlara öncülük etmesiyle yüzde 1,4 artması bekleniyor. Brezilya ve ABD'deki azalan sığır stoklarından dolayı sığır eti üretimi muhtemelen daralacak.

Küresel şeker stoklarının artması öngörülüyor. Brezilya'daki rekor hasatlar, Hindistan ve Tayland'daki güçlü sonuçlarla birlikte üretimin tüketimden çok daha hızlı artmasını sağlayacak.

Küresel bitkisel yağ tüketiminin ise üretimi geride bırakması tahmin ediliyor. Küresel bitkisel yağ tüketiminin, Arjantin, Hindistan, Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ekim alanlarının azalması nedeniyle soya fasulyesi üretiminin düşmesinden etkilenecek ve üretimi geçeceği tahmin edilmekte.

2025 için küresel gıda ithalat faturasının bir önceki yıla göre neredeyse yüzde 8 artarak 2,22 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Bu artış büyük ölçüde kahve ve kakao gibi yüksek değerli ürünlerin fiyatlarındaki ortalama yüzde 34,5'lik sıçramadan kaynaklanıyor.

FAO ve Türkiye'den tarım politikalarını güçlendirecek yeni hamle

FAO: Uluslararası gıda fiyat endeksi yüzde 10,1 geriledi