Faiz koridoru yatırımcıyı vurdu

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın başlattığı faiz koridoru kredi faizlerini yükseltirken sanayiciyi ve yatırımcıyı vurdu. 1 puanlık faiz artışı piyasalara 5 milyar liralık yük getirirken, enflasyonun da kaynağı haline geldi. Merkez, faizi tek silah olarak kullanırken yatırımcı, yüzde 20'lere ulaşan faiz ile kredi almak zorunda kalmaya başladı. Bu orandaki faize razı olmayan yatırımcıya ise 'eski krediyi kapat baskısı' yapılıyor
MB'nin bir süre önce uygulamaya başladığı kamuoyuna 'Türk icadı' olarak tanıttığı faiz koridoru bankaların kaynak maliyetlerini, orandan da kredi faizlerini artırdı. Bireysel tarafta faizler yükselirken, işletmelerin kullandığı kredilerin faiz oranı da 4-5 puan kadar arttı. Bankaların likidite maliyetlerinin yükselmesi kullandırdıkları kredilerin faizlerine yansıdı. İşletmeler daha önce yıllık yüzde 9-10 seviyesinde olan kredi faizini şimdilerde ancak yüzde 14-15'ler seviyesinde bulabiliyorlar. Bu oranlar, müşterinin verimine göre de değişiyor. Piyasada en yüksek işletme kredisi faizi oranının yüzde 20-21'lere kadar çıktığı dile getiriliyor.
'ESKİ KREDİYİ KAPAT' BASKISI
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın başlattığı faiz koridoru kredi faizlerini yükseltirken sanayiciyi ve yatırımcıyı vurdu. 1 puanlık faiz artışı piyasalara 5 milyar liralık yük getirirken, enflasyonun da kaynağı haline geldi. Merkez, faizi tek silah olarak kullanırken finansman ihtiyacı duyan yatırımcı, yüzde 20'lere ulaşan faiz ile kredi almak zorunda kalmaya başladı. Bankalar daha da agresifleşti, yüzde 18 ile yeni krediyi şart koşmaya başladı, bu orandaki faize razı olmayan yatırımcıya 'eski krediyi kapat baskısı' yapmaya başladı.
GEDİKLİ: FAİZİ ARTIRMAK CİNAYETTİR
Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Ekonomi İşleri Başkanı Dr. Bülent Gedikli, kurların yüksek olduğu bir dönemde faizlerin yüksek olmasının enflasyonu tetikleyeceğini belirterek, MB'nin bu durumun farkında olarak politika üretmesi gerektiğine işaret etti. "Mali disiplinin güçlü olduğu, bütçe dengelerinin yerinde olduğu bir ortamda faizleri artırmak, taammüden cinayettir" diyen Gedikli, faizlerin bir puan artmasının kredi maliyetlerini totalde 5 milyar lira artıracağını söyledi.
Hazine kağıtlarının faizinin artmasının ise kamuya 4 milyar lira totalde bir yük oluşturacağına dikkat çeken Gedikli, " Toplam kredi hacminin yaklaşık 500 milyar lira olduğunu öngördüğümüzde, faizlerde 5 puanlık bir artış piyasalara 25 milyar lira yük şeklinde yansıyacaktır. Bu nedenle, kurların yüksek olduğu bir durumda MB faizleri düşürmeli. Yoksa firmaların maliyetlerini artıracaktır. Gerçek enflasyonun kaynağı budur" dedi.
KATMA DEĞERİ YÜKSEK ÜRÜN ÜRETİMİNİ DE VURUYOR
Artan faizlerin hükümetin yatırımcıları cari açığın düşürülmesi için katma değeri yüksek ürünlerin üretimini artırmaya yönlendirmesine dönük çabalarına da olumsuz yansıdığına dikkat çekiliyor. Yatırımcılar, söz konusu ürünlerin üretiminin ciddi bir maliyet ve finansman ihtiyacı doğurduğunu belirtirken, kredi faizlerindeki artıştan dolayı, bu ürünlerle ilgili yatırıma kalkışılamayacağı ya da artacak maliyetlere katlanmak gereceğine işaret ediyorlar.
SANAYİCİ DE YATIRIMCI DA ŞİKAYETÇİ
Konuya ilişkin değerlendirme yapan Ankara Sanayi Odası Başkanı (ASO) Nurettin Özdebir, faiz koridoru marifetiyle piyasa faizlerinin yükseltilmesinin sanayicinin kredi faizlerini de artırdığını söyledi. Özdebir, bankalar müşterisine göre yüzde 20'lere varan oranlarda kredi faizi uyguladığına dikkat çekerken, iyi müşteri için bu oranın yüzde 12'lere kadar düşebildiğini kaydetti.
Yaşanan bu sürecinin Merkez Bankası'nın ortaya koyduğu 'belirsizlik' nedeniyle olduğunu belirten Özdebir, "Dünyadaki çalkantılar nedeniyle bizde de belirsizlik oluyor. MB'da belirsizliği özellikle destekliyor. 2011 Ağustos ayında eski başkan Durmuş Yılmaz'ın dile getirdiği 'belirsizliği biz de sürdüreceğiz' sözünden bu yana, MB belirsizliği sürdürerek piyasayı dengelemeye çalışıyor. Ancak, bu durum bizlerin yatırımlarına artı maliyet olarak yansıyor" değerlendirmesi yaptı.
'KATLANIYORUZ, MART'TA DÜZELİR'
"Sanayici ve yatırımcı bu süreci nasıl atlatabiliyor?" yönündeki soruya Özdebir, "Finansman ihtiyacı olan yatırımcı bu maliyetlere katlanmak zorunda kalıyor" sözleriyle içine düştükleri çıkmazı ifade etti. Özdebir, Avrupa ülkelerindeki finansal düzelmelerin yansımasının da olumlu olacağı öngörüsünden hareketle, Mart-Nisan ayında kredi faizlerinin düşeceğini tahmin ettiğini söyledi.
EKİM AYINDA FAİZ YÜZDE 6'YDI
Faiz oranının ekim ayında yüzde 6 olduğunu, şimdilerde ise yüzde 11,5'e ulaştığını belirten Gelberi, "MB, 12-12,75 üzerinden borç veriyor. Artık 5,75'ten ya hiç vermiyor, ya da artırıyor. Şu sıralar 6-11,5 arasında değişirken, günlük olarak da 8-11,5 arasında MB'nin borç verme faiz oranları değişiyor" diye konuştu.
YA FAİZE RAZI OL YA DA BORCU KAPAT
"Sanayici ve yatırımcı bu süreci nasıl atlatabiliyor?" yönündeki soruya Özdebir, "Finansman ihtiyacı olan yatırımcı bu maliyetlere katlanmak zorunda kalıyor" sözleriyle içine düştükleri çıkmazı ifade etti. Özdebir, Avrupa ülkelerindeki finansal düzelmelerin yansımasının da olumlu olacağı öngörüsünden hareketle, Mart-Nisan ayında kredi faizlerinin düşeceğini tahmin ettiğini söyledi. Piyasada bazı bankaların ise kredi vadesi dolan müşterilerine yıllık yüzde 18-19 faiz oranında yeniden kredi kullanmayı teklif ettikleri, işletmenin razı olmaması halinde ise önceki kredisini kapatması yönünde baskı yaptığı dile getiriliyor. İşletme sahipleri bu krediyi kapatabilecek çok az firma olduğunu belirterek, bir anda çıtanın yüzde 12'lerden yüzde 18-19'lara çıkarılmasının şokunu yaşadıklarını kaydettiler.
Merkez'in 4 ayrı uygulaması mevcut
Yüksek faizden kredi alan yatırımcıya, faizler düştüğünde de 'geçmiş olsun' deniliyor. Vadesi geldiğinde yeniden bankayla pazarlığa oturması gerekiyor. Onun da indirilme garantisi bulunmadığı için yatırımcılar yüksek faizden kredi talebine yanaşmıyorlar. Kredi faizlerinin artışında MB'nin uyguladığı değişken faizler etkili oluyor. Garanti Ekonomik Araştırmalar Birim Müdürü Ali İhsan Gelberi, MB'nin 2010 yılı kasım ayından itibaren uyguladığı politika faizini değiştirdiğine dikkat çekti. 2010 Kasım ayına kadar 5,75 olarak uyguladığı faiz oranı üzerinden bankalara borç veren MB'nin daha sonra, politika faizinin yanı sıra, faiz koridoru adı altında yeni faiz oranları koyduğuna işaret etti. Bankaların da MB'nin faiz maliyetini hesaplarken dört faiz oranının ağırlıklı ortalamasını baz aldığını belirten Ali İhsan Gelberi, "Tek rakam üzerinden faizi belirlemek için hangi orandan ağırlıklı faiz uyguluyorsa ortalamayı o oran üzerinden alıyoruz" dedi.
Faiz koridoru nedir?
Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranına ilişkin kararını duyururken bir borç verme, bir de borç alma faiz oranı açıklıyor. Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan çoğu ülke merkez bankası 'faiz koridoru' denilen bir sistem uyguluyor. Borç verme faiz oranı; geçici likidite sıkışıklığına düşen bir bankanın, Merkez Bankası'ndan kısa vadeli borçlanmak için ödemeyi kabul ettiği faiz oranı demek. Merkez Bankası'nın borç alma faiz oranı ise, geçici likidite fazlası olan bir bankanın, bu fonunu değerlendirerek, bir faiz getirisi sağlamak için merkez bankasına bu fonu mevduat şeklinde yatırması halinde almayı kabul ettiği faiz oranı anlamına geliyor. Borç verme faiz oranı, borç alma faizinden yüksek olduğu için arada oluşan koridora da 'faiz koridoru' deniyor.
Cahit Saraçoğlu/Yeni şafak