Euronun yeni savaş alanı İspanya olacak

Euro bölgesinin dördüncü büyük ülkesi olan İspanya’da işsizlik şu anda yüzde 19 seviyelerinde. Ülkenin gayrimenkul sektöründe yaşanan yatırım çılgınlığı sona erdi ve Madrid hükümeti şimdilerde büyük bir borç yükü ve bütçe açığı ile boğuşuyor. Ülkede üretim 2009 yılında yüzde 3.6 daraldı ve 2010’da daha da fazla daralması bekleniyor. Wall Street Journal’da yayımlanan bir analizde, bütün bu gelişmelerin İspanya’yı son 50 yılda görülen en derin ve uzun resesyona sürüklediği belirtildi ve ülke ekonomisindeki kötü gidişin en fazla işlerinden çıkarılan orta sınıfı etkilediğinin altı çizildi. Avrupa, ortak para birimi euronun kabul edildiği 1999’dan bu yana gördüğü en büyük ekonomik krizle karşı karşıyayken, İspanya başta olmak üzere bütün euro bölgesi ekonomilerin geleceğini sorguluyor. HÜKÜMET KABUL ETMİYOR Analizde değerlendirmelerine başvurulan Washington merkezli düşünce kuruluşu American Enterprise Institute ekonomistlerinden Desmond Lachman, “Euro bölgesi için asıl test İspanya olacak. İspanya’nın sıkıntılarının derinleşmesi durumunda, euroyu bir arada tutmak güçleşecek. Ve ben İspanya’nın şu anda derin bir kriz içinde olduğunu düşünüyorum” dedi. Hükümet ise her türlü kriz tartışmasına karşı çıkıyor. İspanya Ekonomi Bakanı Elena Salgado, “Ekonomimizin sağlam temelleri var” dedi ve ülkenin büyük bankalarının mali yapılarının oldukça güçlü olduğunu ve ülkenin ekonomik istatistiklerinin güvenilir veriler sunduğunu ve İspanyol şirketlerin ihracat piyasasında sahip oldukları pazar paylarını koruyacak kadar dinamik olduklarını açıkladı. Salgado aynı zamanda, küresel mali kriz patlak verene kadar İspanya’nın ticaret fazlasına sahip olduğunu ve şu anda ülkenin borcunun oldukça düşük seviyelerde bulunduğunu belirtti. ÇOK FAZLA SEÇENEK YOK Yunanistan’ın ülke borcunun ödeyemeyeceğine yönelik endişeler İspanya’ya da ulaştı. Ancak İspanya, sorunu çözmek için denenmiş yöntemlere sahip değil. İspanya’nın euro bölgesi üyesi olması da seçeneklerini azaltıyor. Madrid hükümeti, ihracatı ya da turistlerin akın ettiği gözde sahillerini daha çekici kılmak için para biriminin değerini düşüremez. Çünkü euronun kontrolü daha rekabetçi ve güçlü bir ekonomiye sahip olan Almanya’nın elinde. Hükümetin borçlanma ve tüketim oranlarını artırmak için faizleri düşürme ve para basma gibi seçenekleri de yok çünkü bu kararları alma yetkisi sadece Avrupa Merkez Bankası’na ait. Yine de İspanya, vergi indirimlerini uygulayıp, harcamalarını artırarak ekonomisini canlandırabilir. Ancak hükümetin büyük orandaki harcamaları geçen yıl bütçe açığının gayrısafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 11.4’üne denk gelmesine neden oldu. Bu yüzden hükümet piyasaya sıcak para aktarmak için daha fazla tahvil satmak zorunda kaldı. İspanya’nın devlet tahvillerini satın alan yatırımcılar, Yunanistan’ın ülke borcunu geri ödeyemeyeceğine yönelik endişeler ışığında, Madrid’den faiz oranlarını yükseltmesini istemeye başladı. Madrid hükümeti ise bütçe açığını 2013’e kadar yüzde 3’e indirmek için vergileri yükseltti ve kamu harcamalarını kısmaya başladı. Ülkedeki ekonomistler bu şekilde ülke borcu 2012’de GSYİH’nin yüzde 74’üne indirilebileceğine inanıyor. GSYİH’lerinin yüzde 113’üne denk gelen bütçe açığına sahip İtalya ve Yunanistan ile karşılaştırıldığında bu oldukça makul bir seviye. MALİYET DAHA YÜKSEK OLACAK Euro bölgesinin en güçlü ülkeleri Almanya ve Fransa gerekli olduğu durumda Yunanistan’a yardım edeceklerini açıkladı. Analize göre, Yunanistan’ın üç katı büyüklüğünde, 1,6 trilyon dolarlık bir ekonomiye sahip olan İspanya için kurtarmanın maliyeti çok daha yüksek olacak. Fransız banka BNP Paribas, gerekli olması durumunda, İspanya finansına yönelik azalan güveni tazelemek için 270 milyar dolar harcanması gerektiğine yönelik bir tahminde bulundu. Banka, Yunanistan, İrlanda ve Portekiz için benzer güven tazeleyecek hamlelerin maliyetlerinin sırasıyla 68 milyar dolar, 47 milyar dolar ve 41 milyar dolar olacağını belirtti. Bu gelişmelere rağmen iyimserliğini korumaya devam eden gözlemciler de var. Analizde yorumlarına yer verilen finansal araştırma şirketi AFI’nin Başkanı Emilio Ontiveros, İspanya’nın mevcut sıkıntılardan kurtulacağına inanıyor. Yılın ikinci yarısında sıkıntıların tamamen geçeceğine inanan ekonomist, “Şanslıyız ki en büyük iki ihracat pazarımız olan Fransa ve Almanya, yeniden büyümeye başladı. Bu gelişme bile şu anda yüzde 20 sınırına dayanan işsizliği oranını durdurmak için yeterli olacak. İspanya, 1990’lu yıllarda da benzer bir sorun yaşamış ve üstesinden gelmeyi başarmıştı” dedi.