Elon Musk'ın siyaset macerası Tesla'yı fena vurdu

Yale Üniversitesi ekonomistlerinin hazırladığı yeni bir çalışma, Tesla CEO’su Elon Musk’ın politik davranışlarının şirketin satış performansını olumsuz etkilediğini ortaya koydu. Araştırmaya göre, Musk’ın “kutuplaştırıcı ve partizan eylemleri” son üç yılda Tesla’ya 1 ila 1,26 milyon araçlık satış kaybı yaşatırken, rakip elektrikli araç üreticilerinin satışları yüzde 17 ila 22 oranında arttı.

Yale Üniversitesi çevre ve enerji ekonomisi profesörü Kenneth Gillingham, “Dünyanın en zengin insanının politik eylemleri üzerinden bu kadar belirgin bir etkiyi gözlemlemek oldukça öğretici” ifadelerini kullandı.

Tesla’nın yükselişi ve düşüşü

2020 sonunda, pandemi döneminde diğer otomobil üreticileri zorlanırken Tesla, S&P 500 endeksine dahil olarak büyük bir başarı elde etmişti. Ancak 2022 sonbaharında Musk, Twitter’ı (sonradan X) 44 milyar dolara satın aldı ve tablo tersine döndü.

Satın alımın ardından Musk, Twitter’ı dönüştürme sürecine girerken Tesla fiyat indirimleriyle satış hedeflerini tutturmakta zorlandı. Wedbush Securities analisti Dan Ives, bu satın alımı “teknoloji tarihinin en fazla bedel ödenen anlaşmalarından biri” olarak nitelendirdi. İki yıl içinde X’in değeri, ödenen tutarın yalnızca yüzde 25’ine geriledi.

Siyasi bağlar ve müşteri tepkisi

Aynı dönemde Musk, Trump ve Cumhuriyetçi adaylara 132 milyon doları aşkın bağış yaptı ve Trump yönetiminde Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) başkanlığı görevini üstlendi. Bu adımlar, Tesla’nın uzun süredir çevreci ve Demokrat eğilimli müşteri kitlesiyle arasını açtı. 2025 itibarıyla Tesla, yıllık satış düşüşü bildirerek uzun süredir ilk kez gerileme kaydetti.

Satışlardaki düşüşün haritası

Yale araştırmacıları, 2020–2025 arasında Tesla satışlarını ABD genelinde ilçe bazında inceledi. Demokrat eğilimli bölgelerde 2020–2022 yıllarında Tesla satışları hızla artarken, Musk’ın X’i satın almasından sonra belirgin bir düşüş görüldü. Aynı bölgelerde diğer elektrikli ve hibrit araçların satışları artmaya devam etti; bu, düşüşün genel talep azlığından değil, markaya karşı gelişen tepkiyle ilişkili olduğunu gösterdi. Cumhuriyetçi bölgelerde ise EV satışları neredeyse sabit kaldı.

Temmuz ayında yayımlanan Nature dergisindeki benzer bir çalışma da, liberal seçmenlerin Tesla’ya ilgisinin Musk hakkındaki olumsuz algılar nedeniyle azaldığını ortaya koydu.

CEO aktivizmi geri tepti

Gillingham’ın çalışmasında “CEO aktivizmi” kavramı öne çıkıyor: Şirket liderlerinin iş alanlarıyla doğrudan ilgili olmayan politik konularda söz almasının etkisi. Analistler, Musk örneğinin diğer CEO’lar için güçlü bir uyarı niteliğinde olduğunu belirtiyor.

Wedbush’tan Dan Ives, Tesla yönetim kuruluna sunduğu raporda, Musk’ın politik faaliyetlerine sınır getirilmesi gerektiğini vurguladı: “Musk’ın bağışlarını kontrol edemezsiniz, ancak siyasi girişimlerinin CEO olarak görevine müdahale etmemesini sağlayabilirsiniz.”

Gillingham ise daha basit bir tavsiyede bulunuyor: “Yapılacak en kolay şey, kendi müşteri kitlenizi kışkırtmamaktır.”

Tesla’da robot skandalı: Mühendisten 51 milyon dolarlık dava

Kazada kapılar açılmadı: Tesla 3 kişiye mezar oldu

Madonna, Elon Musk'ın çılgın teklifini kaale almadı!

Elon Musk’ın 1 trilyon dolarlık maaş planına tepki