Dolar kıtlığı başladı

Avrupa Birliği’nde yaşanan borç krizinin piyasalarda değiştirdiği dengeler Türkiye’yi de etkilemeye başladı. İlk olarak Yunanistan’da patlak veren krizin İspanya, İtalya, Portekiz gibi diğer borçlu Avrupa ülkelerine sıçrayacağı korkuları, eurodan kaçışı hızlandırırken dolara olan talebi patlattı. Artan talep sonrasında Avrupa’da yaşanan dolar kıtlığı iç piyasayı etkisi altına aldı. Cuma günü Merkez Bankası ile Piyasa Yapıcısı Bankalar arasında yapılan toplantıda piyasalarda dolar likiditesinde yaşanan daralma da gündeme geldi. Bankaların dolar ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmaya başlamasıyla Döviz Tevdiat Hesapları’na (DTH) uygulanan faiz oranlarının yükselişe geçtiği belirtiliyor. Şu anda 1 yıl vadeli döviz cinsi DTH’larda tabela faizleri yüzde 2 olarak açıklanırken bazı bankaların yüklü miktarlı hesaplara yüzde 3.5-4 civarında faiz verdiği ifade ediliyor. Sıkışıklığın sürmesi halinde dolar faizlerinin yüzde 5’e çıkabileceği kaydediliyor. Kurlardaki artışta etkili Piyasalarda azalan dolar likiditesinin şu anda ciddi boyutlara ulaşmadığına dikkat çeken bankacılar, özellikle Avrupa’daki dolar kıtlığının devam etmesi durumunda içeride kurlar üzerindeki baskının artabileceğini söylüyor. Son günlerde dış piyasalardaki tedirginliğin yanında içeride azalan döviz likiditesinin de kurlardaki artışta etkili olduğu vurgulanıyor. Dolar kıtlığının ana nedeninin yurtdışı piyasalardan kaynaklandığına dikkat çeken bir bankacı, “Şu anda Avrupalı bankalar dahi birbirlerine dolar vermeye yanaşmıyor. Orada azalan likidite burada da etkili oluyor. İthalatçı firmalar, döviz cinsi kredi ödemeleri gibi nedenlerle bankalardan döviz talep ediyor. Örneğin dün açıklanan dış ticaret verileri ithalatın artışına devam ettiğini ve açığın 4 ayda 17.6 milyar dolara çıktığını gösteriyor. Yani cari açık kadar dolar açığımız var. Bankalar da dövizde açık pozisyon yaratmak istemiyor ve dolar talep ediyor” dedi. Fazla uzun sürmez Nisan ayı ortasında 100 milyar doların üzerinde bulunan DTH’lardaki çözülme de piyasadaki dolar kıtlığını artırıyor. Yerli yatırımcılar 14 Nisan-15 Mayıs döneminde 5 milyar 757 milyon dolarlık döviz satışı yaparken bu tutarın büyük bölümünün yabancı talebi nedeniyle yurtdışına çıktığı tahmin ediliyor. Bankaların döviz ihtiyaçlarını uluslararası piyasalarda swap işlemleriyle karşıladıklarını hatırlatan bankacılar, dolar sıkışıklığının bu piyasalarda yaşandığını ancak bu sıkışıklığın uzun sürmeyeceğini belirtiyor. Benzer bir sıkışıklık global krizin etkili olduğu günlerde yaşanmış ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) çok sayıda ülke merkez bankası ile swap anlaşması (yerel para birimi karşılığı dolar vermek) yaparak dolar musluğunu açmıştı. Fed, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, swap işlemlerine yeniden başlayabileceğinin sinyalini vermişti. Bankaların son dönemde yaptıkları dolar cinsi tahvil ihraçlarının azalan dolar likiditesiyle doğrudan bağlantılı olmadığı vurgulanırken önümüzdeki dönemde sendikasyon kredisi anlaşmalarının hız kazanabileceği kaydediliyor. Dolarda kıtlık neden yaşanıyor? 1 Avrupa’daki kriz nedeniyle dünyada dolara artan talep 2 Uluslararası piyasalarda bankaların birbirlerine döviz musluklarını kesmesi 3 İçeride ithalatçı firmaların dolar talebi 4 Türk bankalarının dolar cinsi ödemeleri 5 Döviz Tevdiat Hesapları’ndaki (DTH) çözülme 6 Bankaların dövizde açık pozisyon yaratmak istememeleri İlk önlem döviz alım ihalelerine ara vermek Dolar sıkışıklığının devam etmesi halinde Merkez Bankası’nın çok fazla yapacak birşeyinin olmadığı söyleniyor. Merkez Bankası’nın halen devam eden döviz alım ihalelerinde miktarı düşürebileceği hatta son verebileceği belirtiliyor. Piyasaya doğrudan döviz satım şeklinde müdahaleden bahsetmek için henüz erken olduğuna dikkat çeken bankacılar, “Uluslararası Para Fonu (IMF) ise Merkez Bankası’nın döviz rezervini güçlendirmesi yönünde tavsiyede bulunuyor. Böylece kurlar üzerinde aşağı yönlü baskının artması istenmezken cari açığı yeniden artışa geçen Türkiye’nin ihracatının olumsuz etkilenmesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor” yorumunu yapıyor. Dolarda en fazla satışı bireysel yatırımcı yaptı Bankalardakİ Döviz Tevdiat Hesapları’nın (DTH) toplam tutarı 1 ayda 5.7 milyar dolar azalarak 94.5 milyar dolara geriledi. Düşüşün 3 milyar dolarlık kısmı bireysel (gerçek) kişilerin döviz satışından kaynaklanırken kurumsal (tüzel) yatırımcıların DTH’larında ise 2.7 milyar dolarlık azalış yaşandı. DTH’lardaki erimenin tamamı dolar cinsi hesaplardan kaynaklandı. Euronun dolar karşısındaki değer kaybının son aylarda hızlanması bankalardaki euro cinsi DTH’ların dolar karşılığı değerinin de erimesine neden oldu. 14 Nisan-15 Mayıs’ta bireysel yatırımcıların euro hesaplarında 838 milyon euro, kurumsal yatırımcıların hesaplarında ise 452 milyon euroluk artış yaşandı.Vatan