Dolar kıtlığı başladı
Tarih: 01 Haziran 2010 - 17:40
Piyasada dolar kıtlığı başladı, yüzde 2 olan faiz tezgah altında yüzde 4e çıktı
Avrupa Birliğinde yaşanan borç krizinin piyasalarda değiştirdiği dengeler Türkiyeyi de etkilemeye başladı. İlk olarak Yunanistanda patlak veren krizin İspanya, İtalya, Portekiz gibi diğer borçlu Avrupa ülkelerine sıçrayacağı korkuları, eurodan kaçışı hızlandırırken dolara olan talebi patlattı. Artan talep sonrasında Avrupada yaşanan dolar kıtlığı iç piyasayı etkisi altına aldı. Cuma günü Merkez Bankası ile Piyasa Yapıcısı Bankalar arasında yapılan toplantıda piyasalarda dolar likiditesinde yaşanan daralma da gündeme geldi. Bankaların dolar ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmaya başlamasıyla Döviz Tevdiat Hesaplarına (DTH) uygulanan faiz oranlarının yükselişe geçtiği belirtiliyor. Şu anda 1 yıl vadeli döviz cinsi DTHlarda tabela faizleri yüzde 2 olarak açıklanırken bazı bankaların yüklü miktarlı hesaplara yüzde 3.5-4 civarında faiz verdiği ifade ediliyor. Sıkışıklığın sürmesi halinde dolar faizlerinin yüzde 5e çıkabileceği kaydediliyor.
Kurlardaki artışta etkili
Piyasalarda azalan dolar likiditesinin şu anda ciddi boyutlara ulaşmadığına dikkat çeken bankacılar, özellikle Avrupadaki dolar kıtlığının devam etmesi durumunda içeride kurlar üzerindeki baskının artabileceğini söylüyor. Son günlerde dış piyasalardaki tedirginliğin yanında içeride azalan döviz likiditesinin de kurlardaki artışta etkili olduğu vurgulanıyor.
Dolar kıtlığının ana nedeninin yurtdışı piyasalardan kaynaklandığına dikkat çeken bir bankacı, Şu anda Avrupalı bankalar dahi birbirlerine dolar vermeye yanaşmıyor. Orada azalan likidite burada da etkili oluyor. İthalatçı firmalar, döviz cinsi kredi ödemeleri gibi nedenlerle bankalardan döviz talep ediyor. Örneğin dün açıklanan dış ticaret verileri ithalatın artışına devam ettiğini ve açığın 4 ayda 17.6 milyar dolara çıktığını gösteriyor. Yani cari açık kadar dolar açığımız var. Bankalar da dövizde açık pozisyon yaratmak istemiyor ve dolar talep ediyor dedi.
Fazla uzun sürmez
Nisan ayı ortasında 100 milyar doların üzerinde bulunan DTHlardaki çözülme de piyasadaki dolar kıtlığını artırıyor. Yerli yatırımcılar 14 Nisan-15 Mayıs döneminde 5 milyar 757 milyon dolarlık döviz satışı yaparken bu tutarın büyük bölümünün yabancı talebi nedeniyle yurtdışına çıktığı tahmin ediliyor. Bankaların döviz ihtiyaçlarını uluslararası piyasalarda swap işlemleriyle karşıladıklarını hatırlatan bankacılar, dolar sıkışıklığının bu piyasalarda yaşandığını ancak bu sıkışıklığın uzun sürmeyeceğini belirtiyor. Benzer bir sıkışıklık global krizin etkili olduğu günlerde yaşanmış ve ABD Merkez Bankasının (Fed) çok sayıda ülke merkez bankası ile swap anlaşması (yerel para birimi karşılığı dolar vermek) yaparak dolar musluğunu açmıştı. Fed, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, swap işlemlerine yeniden başlayabileceğinin sinyalini vermişti.
Bankaların son dönemde yaptıkları dolar cinsi tahvil ihraçlarının azalan dolar likiditesiyle doğrudan bağlantılı olmadığı vurgulanırken önümüzdeki dönemde sendikasyon kredisi anlaşmalarının hız kazanabileceği kaydediliyor.
Dolarda kıtlık neden yaşanıyor?
1 Avrupadaki kriz nedeniyle dünyada dolara artan talep
2 Uluslararası piyasalarda bankaların birbirlerine döviz musluklarını kesmesi
3 İçeride ithalatçı firmaların dolar talebi
4 Türk bankalarının dolar cinsi ödemeleri
5 Döviz Tevdiat Hesaplarındaki (DTH) çözülme
6 Bankaların dövizde açık pozisyon yaratmak istememeleri
İlk önlem döviz alım ihalelerine ara vermek
Dolar sıkışıklığının devam etmesi halinde Merkez Bankasının çok fazla yapacak birşeyinin olmadığı söyleniyor. Merkez Bankasının halen devam eden döviz alım ihalelerinde miktarı düşürebileceği hatta son verebileceği belirtiliyor. Piyasaya doğrudan döviz satım şeklinde müdahaleden bahsetmek için henüz erken olduğuna dikkat çeken bankacılar, Uluslararası Para Fonu (IMF) ise Merkez Bankasının döviz rezervini güçlendirmesi yönünde tavsiyede bulunuyor. Böylece kurlar üzerinde aşağı yönlü baskının artması istenmezken cari açığı yeniden artışa geçen Türkiyenin ihracatının olumsuz etkilenmesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor yorumunu yapıyor.
Dolarda en fazla satışı bireysel yatırımcı yaptı
Bankalardakİ Döviz Tevdiat Hesaplarının (DTH) toplam tutarı 1 ayda 5.7 milyar dolar azalarak 94.5 milyar dolara geriledi. Düşüşün 3 milyar dolarlık kısmı bireysel (gerçek) kişilerin döviz satışından kaynaklanırken kurumsal (tüzel) yatırımcıların DTHlarında ise 2.7 milyar dolarlık azalış yaşandı. DTHlardaki erimenin tamamı dolar cinsi hesaplardan kaynaklandı. Euronun dolar karşısındaki değer kaybının son aylarda hızlanması bankalardaki euro cinsi DTHların dolar karşılığı değerinin de erimesine neden oldu. 14 Nisan-15 Mayısta bireysel yatırımcıların euro hesaplarında 838 milyon euro, kurumsal yatırımcıların hesaplarında ise 452 milyon euroluk artış yaşandı.Vatan
Site adresi: https://www.finansingundemi.com/haber/dolar-kitligi-basladi/277345