Dicle Nehri’nde köpük alarmı: Kaynak endüstriyel atık mı?

Diyarbakır’da son dönemlerde artan çevre kirliliği, Bismil ilçesinde Dicle Nehri’nde gözlemlenen köpüklenme ile yeniden gündeme geldi. İlçe girişindeki köprü çevresinde nehir yüzeyinde oluşan köpüklenmeye ilişkin şikayetlerin artması üzerine bölgede incelemeler yapıldı.

Uzmanlardan kirlilik uyarısı

Nehirde oluşan köpük görüntülerini değerlendiren Biyoçeşitlilik ve Çevre Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kılıç, Dicle Nehri’nin hem ülke hem de Güneydoğu Anadolu Bölgesi açısından stratejik öneme sahip olduğunu vurguladı. Dicle’nin içme ve kullanma suyu olarak da değerlendirildiğini hatırlatan Kılıç, son dönemde artan kirliliğin nehirde açık şekilde görüldüğünü belirtti.

Bismil ilçesinde köprü çevresinde çekilen görüntülerde yoğun köpüklenme oluştuğuna dikkat çeken Kılıç, bunun kirliliğin önemli bir göstergesi olduğunu ifade etti. Diyarbakır’daki kirliliğin Dicle Nehri aracılığıyla Bismil’e kadar ulaştığını söyleyen Kılıç, atık su arıtma tesislerinin daha etkin kullanılmasının zorunlu olduğunu dile getirdi. Aksi halde nehir suyunun içme ve kullanma suyu olarak değerlendirilmesinin mümkün olmayacağı uyarısında bulundu.

Biyoçeşitlilik ve su kaynakları risk altında

Dicle Nehri’nin biyoçeşitlilik açısından da büyük önem taşıdığını belirten Kılıç, kirliliğin hem insan sağlığını hem de bölgede yaşayan canlı türlerini olumsuz etkileyeceğini söyledi. Su kuşları başta olmak üzere pek çok canlının bölgeyi terk etme riski bulunduğunu ifade eden Kılıç, Diyarbakır’daki suların mutlaka arıtma tesislerinden geçirilerek nehre verilmesi gerektiğini vurguladı.

Kurumlar arası iş birliğiyle kirliliğin önüne geçilebileceğini belirten Kılıç, belediye ve ilgili kamu kurumlarının bu konuda daha hassas davranması gerektiğini söyledi. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, ilerleyen yıllarda kuraklıkla birlikte ciddi bir susuzluk riski yaşanabileceğini ve Dicle Nehri’nden faydalanma imkanının azalacağını ifade etti.

Bismil Belediyesi: Analizler yapıldı, raporlar iletildi

Bismil Belediyesi’nden yapılan açıklamada, ilçe girişindeki köprü çevresinde nehir yüzeyinde oluşan köpüklenmeye ilişkin şikayetler üzerine 19 Kasım 2025 tarihinde yerinde incelemeler gerçekleştirildiği bildirildi. Açıklamada, DİSKİ Genel Müdürlüğü Kanalizasyon Daire Başkanlığı Endüstriyel Atıksu Kontrol ve Ruhsat Birimi, Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı ile Bismil Belediye Eş Başkanlığı koordinasyonunda saha çalışmaları yapıldığı ve ilgili noktalardan su numuneleri alındığı belirtildi.

Yapılan analizler sonucunda köpüklenmeye neden olan unsurların tespit edildiği ifade edilen açıklamada, hazırlanan teknik rapor, durum tespit tutanakları, fotoğraflar ve analiz sonuçlarının Diyarbakır Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, DSİ 10’uncu Bölge Müdürlüğü ve Diyarbakır İl Sağlık Müdürlüğüne iletildiği kaydedildi. Belediyeden, sürecin ana muhatabı olan kurumların değerlendirmelerinin yakından takip edileceği ve gelişmelerin kamuoyuyla paylaşılacağı bildirildi.

Büyükşehir Belediyesi: Kaynak endüstriyel faaliyetler

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi de Dicle Nehri yüzeyinde oluşan köpüklenmeye ilişkin bir açıklama yaptı. Açıklamada, köpüklenmenin yoğun olarak gözlemlendiği bölgede pamuk çırçır ve prese fabrikalarının bulunduğu, bu işletmelerden birinde pamuk işleme sürecinin yan ürünü olan ve sabun içeriği barındıran “soapstock” maddesinin üretildiğinin tespit edildiği bildirildi.

DİSKİ Genel Müdürlüğü tarafından 19 Kasım’da yapılan yerinde incelemelerde, köpüklenmenin Bismil Atık Su Arıtma Tesisi kaynaklı olmadığının belirlendiği aktarıldı. Söz konusu tesisin, köpüklenmenin gözlemlendiği noktanın yaklaşık 4,5 kilometre aşağısında yer aldığı kaydedildi.

Belediye açıklamasında, soapstock maddesinin doğal yapısı gereği sabun ve yağ asitleri içermesi nedeniyle su yüzeyinde köpüklenmeye yol açtığının teknik raporlarla ortaya konulduğu ifade edildi. Köpüklenme olayının her yıl sonbahar döneminde, pamuk hasadıyla eş zamanlı olarak görüldüğü ve nehirde oluşan türbülansın bu durumu daha görünür hale getirdiği belirtildi.

Analiz sonuçlarında amonyum azot değerlerinin sınır değerlerin üzerinde çıkmasının, kirliliğin evsel değil organik içerikli endüstriyel kaynaklı olduğunu gösterdiği vurgulandı. Açıklamada, Dicle Nehri’nin korunması amacıyla ilgili işletmeler hakkında gerekli idari süreçlerin sürdürüldüğü, endüstriyel atık suların mevzuata uygun şekilde arıtılması konusunda denetimlerin kararlılıkla devam edeceği ve sürece ilişkin bilgilerin kamuoyuyla paylaşılacağı kaydedildi.

Bakanlık adındaki “Çevre”yi hatırlamış

Uçak biletlerine çevreci vergi: Singapur 2026’da başlatıyor

TZOB'tan çevre kirliliği için milli seferberlik çağrısı

Çevreyi kirletenlere Bakanlık'tan rekor ceza

Deniz koruma alanları genişliyor: Türkiye çevre denizlerine sahip çıkıyor