Çekirdek enflasyonda alt eşik var mı

Merkez Bankası, haziran ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı sonrasında yayımlanan kısa notta, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşün ve emtia fiyatlarındaki gevşemenin etkisiyle enflasyonun, nisan Enflasyon Raporu'nda öngörülenden daha olumlu bir görünüm arz ettiğine ve bu durumun enflasyon beklentilerini de olumlu yönde etkilediğine dikkat çekmişti. Ancak bu, aslında beklenen bir değerlendirmeydi; zira daha önce yayımlanan mayıs ayı PPK toplantısı geniş özetlerinde, 2010 yıl sonu için sunulan tahmine (yüzde 8,4) kıyasla gerçekleşmenin yüzde 6,5'lik hedefe daha yakın olabileceği değerlendirilmesinde bulunulmuştu. Nitekim, yıllık TÜFE'nin mayıs sonunda yüzde 9,1'e gerilemesi ile beraber bir ara yüzde 8,6'ya kadar yükselen yıl sonu TÜFE beklentisinin yüzde 8'e gerilediği izlenirken, gelecek 12 ay ve 24 ay beklentilerinin yüzde 7,35 ve yüzde 6,86 ile 2011 ve 2012 enflasyon hedefleriyle uyumlu patikanın üzerinde kalmaya devam ettiği görünüyordu. Çekirdek enflasyonda sınırlı yükseliş Manşet enflasyonda önceki dönemde gözlenen yükselişin dışsal faktörlerden (vergi artışı, gıda ve enerji fiyat artışı) kaynaklandığını, çekirdek enflasyondaki yükselişin sınırlı kaldığını biliyoruz. Hatırlanacağı gibi, 6 Nisan tarihinde bu köşede çıkan yazımda gıda, enerji, altın, tütün gibi alt kalemlerin yıllık enflasyona yaptığı katkıyı analiz etmiştim. 2004-2009 dönemindeki ortalama katkı özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden(*) dışlanan gruplar için H'de 3.3 puan, I'da ise 4.6 puan düzeyindeydi. Şubat ayı sonu itibariyle yıllık enflasyona katkılar H'de 6.7 puan, I'da ise 7.4 puan ile her iki endeks için de tarihi zirvelerine yakındı. Buna karşılık, yukarıda Merkez Bankası'nın da vurguladığı üzere, dışsal faktörlerde görünüm terse döndüyse, çekirdek enflasyondan dışlanan kalemlerin yıllık TÜFE'ye katkısının zaman içinde en kötü ortalamalara doğru yakınsayacağı, en iyi ihtimalle de tarihi düşük noktaları olan 1 ve 2 puana doğru gerileyebileceği varsayılabilirdi. Hedefe yaklaşmak mümkün Bu durumda, bu yılın yüzde 6,5 düzeyindeki TÜFE hedefiyle uyumlu H ve I yıllık artışı, ortalamaya yakınsandığında sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 1,9, en düşük değere yakınsandığında ise yüzde 5,5 ve yüzde 4,5 olarak hesaplanmaktadır. Mayıs sonunda H ve I yıllık artışı yüzde 5 ve yüzde 5,5 ile dışsallar için ancak en iyi senaryonun gerçekleşmesi durumunda bu yılın hedefine yaklaşmanın mümkün olduğunu yansıtıyordu. Zira, 2011 yılı enflasyon hedefine (yüzde 5,5) ve orta vadeli enflasyon hedefine (yüzde 5) ulaşmanın daha da düşük bir çekirdek enflasyon eğilimi gerektirdiği açıktır. Bu bağlamda, eğilim için gösterge olan mevsimsel düzeltilmiş aylık artışların son iki ayda çok düşük seyretmesi ve yıllıklandırılmış artışlarının yüzde 2 civarına gerilemesi ümit vericidir. Ancak çekirdek enflasyon eğiliminin tarihsel seyri yüzde 4'ün altına kalıcı olarak gerilemenin çok kolay olmadığını düşündürmektedir. Bu konuya devam edeceğim... (*) Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri: Kısaca çekirdek enflasyon olarak da adlandırılmaktadır. Enflasyonun daha iyi analiz edilmesi için para politikasının kontrolü dışında kalan gıda ve enerji gibi fiyat gruplarının ana endeksten çıkarılması esasına dayanır. Bunların Merkez Bankası ve piyasalar açısından en favori olanları ise TÜİK'in (H) ve (I) olarak adlandırdıklarıdır. Haluk Bürümcekçi-Referans